O odmiennym uregulowaniu wad oświadczeń woli zawarcia małżeństwa wobec ogólnej regulacji kodeksu cywilnego

• Authors: Balwicka-Szczyrba Małgorzata

Title variants

EN

SEPARATE REGULATIONS ON DEFECTS OF A DECLARATION OF INTENT TO ENTER INTO MARRIAGE, AS DISTINCT FROM THE GENERAL PROVISIONS OF THE POLISH CIVIL CODE

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem opracowania jest ukazanie regulacji wad oświadczeń woli zawarcia małżeństwa w porównaniu z ogólną regulacją kodeksową z art. 82–88 kodeksu cywilnego w aspekcie zakresu poszczególnych wad, a także uzasadnienia istniejących rozbieżności. W pracy zastosowano dogmatyczno-prawną metodę badań polegającą na analizie przepisów prawnych, w tym zwłaszcza kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz kodeksu cywilnego, orzecznictwa, a także stanowisk wyrażonych w literaturze. Pomocniczo skorzystano z metody prawnoporównawczej oraz historycznej. Badania wykazały, że ograniczenie katalogu wad oświadczeń woli w art. 15¹ kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a także określenie zakresu poszczególnych wad, jest uzasadnione istotą małżeństwa jako związku trwałego. Zatem brak spójności tychże regulacji jest zabiegiem trafnym, realizującym zasadę trwałości małżeństwa. Wyrażono jednak ocenę, że regulacja niektórych wad oświadczenia woli zawarcia małżeństwa jest za wąska, stąd warto kontynuować dyskusję nad zmianą art. 15¹ § 1 k.r.o. W szczególności trafny jest postulat de lege ferenda poszerzenia zakresu wady oświadczenia woli z art. 15¹ § 1 pkt 1 k.r.o. o wadę braku swobody oświadczenia o zawarciu małżeństwa oraz postulat poszerzenia zakres błędu z art. 15¹ § 1 pkt 2 k.r.o także o błąd co do tożsamości cywilnej. Nie znajduje z kolei uzasadnienia rozszerzenie katalogu wad oświadczeń woli z art. 15¹ § 1 k.r.o. o pozorność.

EN

The aim of this paper was to present regulations on defects of a declaration of intent to enter into marriage and compare them with regulations set out in Articles 82–88 of PCC with respect to the scope of the individual defects of a declaration of intent and the ways in which the resulting inconsistencies can be justified. The paper uses a method of research based on legal doctrine, involving an analysis of legal provisions, especially those set out in the Polish Family and Guardianship Code, the Polish Civil Code, case law and the literature. Methods based on comparative law and the history of law were used as a secondary measure. The research has shown that a limitation of the catalogue of defects of a declaration of intent as set out in Article 15¹ of PFGC and the definition of the scope of the individual defects is justified by the nature of marriage as a lasting relationship. The inconsistencies between these regulations are therefore a deliberate step to implement the principle of permanence of marriage. However, the opinion expressed in this paper is that some of the defects of a declaration of intent to enter into marriage are regulated too narrowly, which is why the debate over amendments to Article 15¹ § 1 of PFGC is well worth continuing. Especially relevant here is the de lege ferenda postulate to extend the scope of a defect of a declaration of intent set out in Article 15¹ § 1 section 1 of PFGC with the defect of no freedom to declare intent to enter into marriage, as well as the postulate to extend the scope of error set out in Article 15¹ § 1 section 2 of PFGC to include error as to civil identity. However, no reasons could be found to extend the catalogue of defects of a declaration of intent set out in 15¹ § 1 of PFGC to include ‘ostensible nature’.

Keywords

PL

zawarcie małżeństwa; wady oświadczenia woli; małżeństwo

EN

entry into marriage; defects of a declaration of intent; marriage

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Acta Iuris Stetinensis
• Year: 2019
• Issue: 27
• Pages: 5-21

Contributors

author

Balwicka-Szczyrba Małgorzata

• Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Gdański

References

• Balwicka-Szczyrba M., Wady oświadczenia woli przy zawarciu małżeństwa oraz zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika na tle problematyki migracji zarobkowej, w: Prawnorodzinne i społeczne konsekwencje migracji zarobkowej. Wybrane zagadnienia, red. S.L. Stadniczeńko, M. Gołowkin-Hudała, A. Wilk, Opole 2009.
• Góralski W., Błąd co do przymiotu osoby (kan. 1097 § 2 k.p.kan.), „Ius matrimoniale” 1994, nr 4.
• Góralski W., Kanoniczne prawo małżeńskie, Warszawa 2000.
• Haak H., Nowelizacja prawa rodzinnego, „Monitor Prawniczy” 1999, nr 33.
• Ignatowicz J., Nazar M., Prawo rodzinne, Warszawa 2016.
• Kalus S., Konstytucyjne źródła zasad polskiego prawa rodzinnego, w: Prawo a wartości. Księga jubileuszowa Profesora Józefa Nowackiego, Zakamycze 2003.
• Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. J. Wierciński, Warszawa 2014.
• Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
• Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Przepisy wprowadzające KRO, red. K. Osajda, Warszawa 2015.
• Kozaczka A., Wady oświadczenia konsensu z art. 1 kodeksu rodzinnego a nieważność małżeństwa. „Nowe Prawo” 1957, nr 9.
• Leszczyński L., Maroń G., Pojęcie i treść zasad prawnych oraz generalnych klauzul odsyłających. Uwagi porównawcze, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2013, vol. LX, nr 1.
• Lewandowska E., Pozorność oświadczenia woli. Studium cywilnoprawne, Olsztyn 2018.
• Nesterowicz M., Błąd co do osoby jako przyczyna unieważnienia małżeństwa (uwagi de lege ferenda), „Państwo i Prawo” 2009, nr 4.
• Pawluk T., Prawo kanoniczne według kodeksu Jana Pawła II. Tom III. Prawo małżeńskie, Olsztyn 1996.
• Piasecki K., Prawo małżeńskie, Warszawa 2011.
• Pietrzykowski K., Wpływ wad oświadczenia woli nupturientów na ważność małżeństwa, „Studia Prawnicze” 1980, nr 2.
• Preussner-Zamorska J., Wady oświadczenia woli na gruncie prawa rodzinnego (ocena aktualnego stanu prawnego i wnioski de lege ferenda), w: Problemy kodyfikacji prawa cywilnego (studia i rozprawy). Księga pamiątkowa ku czci profesora Zbigniewa Radwańskiego, red. S. Sołtysiński, Poznań 1990.
• Słownik języka polskiego PWN, t. R–Z, red. M. Szymczak, Warszawa 1999.
• Smyczyński T., Nowelizacja prawa małżeńskiego, „Państwo i Prawo” 1999, nr 1.
• Smyczyński T., Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2009.
• Sokołowski T., Zawarcie małżeństwa przez chorego na ciężką chorobę zakaźną, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2003, nr X.
• Strzebińczyk J., Prawo rodzinne, Zakamycze 2003.
• System Prawa Prywatnego. Prawo rodzinne i opiekuńcze, red. T. Smyczyński, Warszawa 2014.
• System prawa rodzinnego i opiekuńczego, red. J.S. Piątowski, Warszawa–Łódź 1985.
• Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2018.
• Zielonacki A., Zawarcie małżeństwa, Wrocław 1982.
• Orzeczenie SN z 15 października 1946 r., C III 597/46, OSN 1947, nr 3, poz. 48.
• Orzeczenie SN z 8 października 1952 r., C 1809/51, NP 1953, nr 6.
• Wyrok NSA w Warszawie z 19 października 2016 r., II OSK 2628/15, LEX nr 2169082.
• Wyrok SN z 19 marca 2002 r., I CKN 1134/99, LEX nr 53282.
• Wyrok SN z 22 lutego 2012 r., IV CSK 240/11, LEX nr 1217052.

Identifiers

DOI

10.18276/ais.2019.27-01