Samorząd terytorialny a podział władzy państwowej w Konstytucji R P z 1997 r.

• Authors: Chorążewska Anna

Title variants

EN

The Territorial Self-Government and the Division of State Powers under the Constitution of the Republic of Poland of 1997

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Samorząd terytorialny to instytucja głęboko osadzona w strukturze społeczeństwa oby-watelskiego, a jako taki powinien mieć ustrojowo zagwarantowaną możliwość naturalnej ewolucji, stosownie do rozwoju i osiągania kolejnych etapów dojrzałości polskiego społe-czeństwa obywatelskiego. W konsekwencji w założeniu ustrojodawcy regulacja konstytu-cyjna tej instytucji nie tylko nie powinna stanowić czynnika hamującego naturalne pro-cesy zachodzące wraz z rozwojem społeczeństwa obywatelskiego w strukturach wspólnot samorządowych, lecz powinna pozwalać na ich petryfikowanie w ustrojowych ustawach samorządowych. W niniejszej pracy możliwość realizacji powyższego założenia oraz ob-szaru kompetencji samorządu terytorialnego jest rozpatrywana przez pryzmat zasad po-działu władzy państwowej oraz decentralizacji władzy publicznej. Rozważania prowadzą do wniosku o braku istnienia podstaw ustrojowych do wyodrębnienia władzy samorządo-wej jako niezależnego i równorzędnego w stosunku do pozostałych segmentu władzy pań-stwowej. Ustrojodwca stworzył jednak podstawy do wydzielenia w ramach pionowego po-działu władzy państwowej władztwa wspólnot samorządowych i władzy samorządowej.

EN

Territorial self-government is an institution deeply entrenched in the fabric of civil society. As a result, the state should guarantee that institution’s right to evolve nat-urally, following the development of and attainment of successive maturity stages by Polish civil society. Consequently, according to the constitution-maker’s inten-tions, the constitutional regime of territorial self-government should not be an in-hibitive factor for the natural processes accompanying the civil society’s develop-ment within self-governing communities, but it should allow for the ossification of such processes in territorial self-government laws. In this paper, the possibility of implementing the above assumption and the powers of territorial self-government are considered through the prism of the principles of the division of state powers and decentralization of public authorities. The considerations lead to the conclusion that there are systemic foundations for the separation of self-government authority with-in the vertical division of state power.

Keywords

PL

instytucja samorządu terytorialnego; samorząd lokalny/regionalny; członek wspólnoty samorządowej; status wspólnoty samorządowej; społeczeństwo obywatelskie; zasada podziału władzy państwowej; zasada decentralizacji władzy publicznej; władza/uprawnienia samorządu terytorialnego

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2021
• Issue: 3 (61)
• Pages: 95-109

Dates

published

2021-06-30

Contributors

author

Chorążewska Anna

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 1999.
• Bosiacki A., Od naturalizmu do etatyzmu. Doktryny samorządu terytorialnego Drugiej Rzeczypospolitej 1918–1939, Warszawa 2006.
• Bosiacki A., Władza municypalna w ujęciu Beniamina Constanta a teorie podziału władzy, „Studia Iuridica” 2008, t. XLVIII.
• Bukowski Z., Jędrzejewski T., Rączka P., Ustrój samorządu terytorialnego, Toruń 2005.
• Chorążewska A., Zasada ochrony samorządności terytorialnej. Studium konstytucyjne, Katowice 2018.
• Ciapała J., Prezydent w systemie ustrojowym Polski (1989–1997), Warszawa 1999.
• Cieślak S., Teorie samorządu terytorialnego, [w:] Prawne i społeczne aspekty rozwoju samorządności terytorialnej w Polsce, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Administracji i Zarządzania w Przemyślu” 2001, nr 8.
• Constant B., O monarchii konstytucyjnej i rękojmiach publicznych, tłum. W. Niemojowski, A. Bosiacki (red. naukowa i wstęp), Warszawa 2016.
• Dolnicki B., Samorząd terytorialny, Warszawa 2012.
• Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 1998.
• Izdebski H., Doktryny polityczno-prawne. Fundamenty współczesnych państw, Warszawa 2012.
• Izdebski H., Samorząd terytorialny. Pionowy podział władzy, Warszawa 2020.
• Izdebski H., Z dziejów najwyższej jednostki podziału terytorialnego w państwach nowożytnych. Prowincja – departament – region, „Państwo i Prawo” 1977, z. 2(372), r. XXXII.
• Kuca G., Zasada podziału władzy w Konstytucji RP z 1997 r., Warszawa 2014.
• Leoński Z., Ustrój i zadania samorządu terytorialnego, [w:] Samorząd w Polsce – istota, formy, zadania, red. S. Wykrętowicz, Poznań 2004.
• Łabno A., System rządów w Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Samorząd terytorialny w Polsce i Portugalii. Analiza prawnoporównawcza, red. B. Dolnicki, Warszawa 2015.
• Małajny R.M., Idea rozdziału władzy państwowej i jej interpretacje, „Przegląd Sejmowy” 2009, nr 1.
• Małajny R.M., Podział władzy w Konstytucji RP z 1997 roku. Analiza formalna, „Przegląd Sejmowy” 2017, nr 6.
• Małajny R.M., Trzy teorie podzielonej władzy, Katowice 2003.
• Mijal P., Zasada pomocniczości jako wyznacznik roli prawotwórczej samorządu terytorialnego, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2014, nr 2(18).
• Mikuli P., Zasada podziału władz a ustrój brytyjski, Warszawa 2006.
• Niżnik-Dobosz I., Samorząd terytorialny wobec zasady podziału władzy RP, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2020, nr 4.
• Panejko J., Geneza i podstawy samorządu europejskiego, Paryż 1926 (reprint Warszawa 1990).
• Panejko J., Geneza i podstawy samorządu terytorialnego, Wilno 1934.
• Piątek W., Komentarz do art. 15 i art. 16 Konstytucji RP z 1997, [w:] Konstytucja RP.T. 1: Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Piątek W., Komentarz do art. 163–172 Konstytucji RP z 1997, [w:] Konstytucja RP, t. 2: Komentarz art. 87–243, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Piotrowski R., Zasada podziału władz w Konstytucji RP, „Przegląd Sejmowy” 2007, nr 4.
• Pułło A., „Podział władzy”. Aktualne problemy w doktrynie, prawie i współczesnej dyskusji konstytucyjnej w Polsce, „Przegląd Sejmowy” 1993, nr 3.
• Pułło A., O jedno rozumienie podziału władz w nauce prawa konstytucyjnego, „Państwo i Prawo” 1983, z. 6.
• Sarnecki P., Komentarz do art. 15 i art. 16 Konstytucji RP z 1997, [w:] Konstytucja RP, t. 1: Komentarz art. 1–29, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
• Sarnecki P., Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej. Komentarz do przepisów, Kraków 2000.
• Skrzydło-Niżnik I., Model ustroju samorządu terytorialnego w Polsce na tle zagadnień ustrojowego prawa administracyjnego, Kraków 2007.
• Sobolewski M., O pojęciu suwerenności ludu, [w:] Księga pamiątkowa ku czci Konstantego Grzybowskiego, red. J. Lewandowska, Kraków 1971.
• Szyszkowski W., Beniamin Constant. Doktryna polityczno-prawna na tle epoki, Warszawa–Poznań–Toruń 1984.
• Wykrętowicz S., Samorząd jako wyraz demokracji obywatelskiej, [w:] Samorząd w Polsce – istota, formy, zadania, red. S. Wykrętowicz, Poznań 2004

Identifiers

ISSN

2082-1212