Marriages in the Parish of Płonka Kościelna in the Years 1826–1864

• Authors: Jakub Dobrzyński

Title variants

PL

Małżeństwa w parafii Płonka Kościelna w latach 1826–1864

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article analyzes parish weddings in Płonka Kościelna in the years 1826–1864 in the light of parish registers. This parish was inhabited by petty nobility. The largest villages in the parish were Łupianka Stara and Płonka Kościelna. The aim of the article was to analyze the wedding as an element in an individual’s life cycle and to try to answer whether prospective spouses tried to strengthen their position before their marriage. 965 weddings were analyzed. This analysis showed that marriages in Płonka Kościelna were concluded earlier than in Western Europe. Seldom were they preceded by a stage of service and most of the betrothed remained under the care of their parents (if they were alive) until their wedding day. A statistical approach to the source also demonstrated that those bachelors who had their own farms decided to start a family earlier.

PL

W artykule analizie poddano śluby w Płonce Kościelnej w latach 1826–1864 w świetle ksiąg metrykalnych. Parafia ta zamieszkiwana była przez drobną szlachtę. Do największych wsi w parafii należały Łupianka Stara i Płonka Kościelna. Celem artykułu było spojrzenie na małżeństwo jako element składowy cyklu życia jednostki i próba odpowiedzi, czy nupturienci przed zawarciem związku małżeńskiego starali się ugruntować swoją pozycję. Poddano analizie 965 ślubów. Analiza ta wykazała, że śluby w Płonce Kościelnej zawierano wcześniej niż w Europie Zachodniej. Rzadko były poprzedzone etapem służby, a nupturienci w większości do dnia ślubów pozostawali pod opieką rodziców (jeżeli żyli). Statystyczne ujęcie źródła wykazało także, że ci kawalerowie, którzy posiadali własne gospodarstwa, wcześniej decydowali się na założenie rodziny.

Keywords

EN

weddings; parish registers; Podlasie; Płonka Kościelna; 19th century; service orphanage; life cycle

PL

śluby; księgi metrykalne; Podlasie; Płonka Kościelna; XIX w.; służba, sieroctwo; cykl życia

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Przeszłość Demograficzna Polski
• Year: 2019
• Volume: 41
• Pages: 157-176

Contributors

author

Jakub Dobrzyński

• University of Białystok, Faculty of History and International Relations

References

• Archiwum Diecezjalne w Łomży
• Akta Kancellaryi Kurjalney Biskupa Augustowskiego tyczące się Kościoła Parafialnego w Płonce, sign. I 372.
• Akta Kościoła Parafialnego Płonka, sign. I 373.
• Archiwum Parafialne w Płonce Kościelnej
• Księga zaślubionych 1826–1842, no sign.
• Księga zaślubionych 1843–1870, no sign.
• Czop, Anna. “Ruch naturalny ludności w parafii juncewskiej w latach 1801–1870 (na podstawie ksiąg metrykalnych).” Przeszłość Demograficzna Polski 29 (2010): 99–139.
• Dennison, Tracy, and Sheilagh Ogilvie. “Does the European Marriage Pattern Explain Economic Growth?” The Journal of Economic History 74 (2014): 651–693. Data from the authors’ working paper: Dennison, Tracy, and Sheilagh Ogilvie. CESifo Working Paper, 4244 (2013).
• Dobrzyński, Jakub. “Społeczeństwo parafii w Płonce Kościelnej w świetle akt metrykalnych z lat 1826–1868.” Rocznik Białostocki 21 (2018): 95–126.
• Gawrysiakowa Janina. “Badania demograficzne w parafii Bochotnica Kościelna.” Przeszłość Demograficzna Polski 8 (1975): 69–123.
• Guzowski, Piotr. “Geneza europejskiego modelu małżeństwa na przełomie średniowiecza i czasów wczesnonowożytnych z perspektywy historii Polski.” Przeszłość Demograficzna Polski 31 (2012): 7–41.
• Guzowski, Piotr, and Jacek Pielas. “Rodzina szlachecka.” In Rodzina i jej gospodarstwo na ziemiach polskich w geografii europejskich struktur rodzinnych do połowy XX wieku, edited by Piotr Guzowski, and Cezary Kuklo. Białystok: Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy i Polskie Towarzystwo Historyczne (2019), 129–173.
• Jaszczołt, Tomasz. “Fundacje kościelne na Podlasiu do końca XV wieku.” In Kościoły a państwo na pograniczu polsko–litewsko–białoruskim, edited by Marek Kietliński, Krzysztof Sychowicz, and Wojciech Śleszyński. Białystok: PRYMAT, (2005), 14–52.
• Jemielity, Witold. “Akta stanu cywilnego w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim.” Prawo Kanoniczne: kwartalnik prawno-historyczny 38 (1995), 163–188.
• Kuklo, Cezary. “O potrzebie intensyfikacji badań nad strukturami demograficznymi rodzin na ziemiach polskich do początku XX wieku.” Przeszłość Demograficzna Polski 37 (2015): 7–36.
• ———. “Próba analizy demograficznej rejestracji metrykalnej ślubów parafii Trzcianne w I połowie XVII w.” Przeszłość Demograficzna Polski 13 (1981): 89–115.
• Kwapulińska, Pelagia. “Śluby w parafii kochłowickiej w XIX wieku.” In Śląskie Studia Demograficzne, Śluby, edited by Zbigniew Kwaśny. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego (1995), 111–164.
• Leszczyński, Anatol. Żydzi ziemi bielskiej od połowy XVII w. do 1795 r. Wrocław: Ossolineum, 1980.
• Lubicz-Łapiński, Łukasz. Łapy i ich mieszkańcy. Zaścianki Łapińskich w XV–XVIII w. Białystok: Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Białymstoku, 2004.
• Mioduszewska, Anna. “Kondycja demograficzna rodziny parafian choroskich w drugiej połowie XVIII i na początku XIX wieku. Uwagi wstępne.” In Rodzina i gospodarstwo domowe na ziemiach polskich w XV–XX wieku. Struktury demograficzne, społeczne i gospodarcze, edited by Cezary Kuklo, 409–429. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2008.
• Pasieka, Waldemar. “Śluby w parafii opolskiej w latach 1801–1850.” Przeszłość Demograficzna Polski 21 (2000): 53.
• Piasecki, Edmund. Ludność parafii bejskiej (woj. kieleckie) w świetle ksiąg metrykalnych z XVIII–XX w. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990.
• Poniat, Radosław. “Wiek opuszczania rodzinnego gospodarstwa domowego w dobie stanisławowskiej w świetle zeznań sądowych.” Przeszłość Demograficzna Polski 35 (2014): 7–40.
• Poniat, Radosław. Służba domowa w miastach na ziemiach polskich od połowy XVIII do końca XIX wieku. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2014.
• Rzemienecki, Konrad, and Anna Miesiąc-Stępińska. “Śluby w parafii greckokatolickiej Kałusz w latach 1785–1897.” Przeszłość Demograficzna Polski 33 (2014): 39–63.
• Rzemieniecki, Konrad. “Ludność parafii radzionkowskiej w latach 1801–1850.” Przeszłość Demograficzna Polski 23 (2002): 21–75.
• Sokół, Marta, and Wiesław Wróbel. Kościół i parafia pw. Bożego Ciała w Surażu. Suraż: Miejsko Gminny Ośrodek Kultury w Surażu, 2010.
• Spychała, Jerzy. “Śluby w parafii Strzelce Opolskie w latach 1766–1870.” In Śląskie Studia Demograficzne, edited by Zbigniew Kwaśny, 7–44. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1995.
• Störmer, Charlotte, Corry Gellatly, Anita Boele, and Tine De Moor. “Long-Term Trends in Marriage Timing and the Impact of Migration, The Netherlands (1650–1899).” Historical Life Course Studies 6 (2018): 40–68.
• Szołtysek, Mikołaj. “Komputerowa mikrosymulacja sieci krewniaczej a wzorce współmieszkania: rzecz o demograficznych uwarunkowaniach rodziny chłopskiej w okresie staropolskim.” Przeszłość Demograficzna Polski 37 (2015): 107–161.

Identifiers

DOI

10.18276/pdp.2019.41-06