Satysfakcja z życia a perspektywa przyszłościowa w starości

• Authors: Celina Timoszyk-Tomczak , Beata Bugajska

Title variants

EN

Life satisfaction and the perspective of the future in senility

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule zaprezentowano badania, których celem jest analiza satysfakcji z życia ludzi po 65 roku życia w kontekście rozpiętości i zawartości przyszłościowej perspektywy czasowej oraz nastawień do przyszłości, z uwzględnieniem płci i wieku. W projekcie uczestniczyło 351 osób, w tym 119 mężczyzn i 232 kobiety. Badania wykazały, że nie ma bezpośredniej więzi między satysfakcją z życia i wiekiem w okresie późnej dorosłości. Analiza korelacji ujawniła natomiast istotne współzmienności między poczuciem satysfakcji z życia oraz długą, wypełnioną strategiami realizacyjnymi perspektywą przyszłościową, a także skupieniem na sprawach bieżących. Zadowolenie z życia seniorów łączy się także z treścią wyznaczanych sobie przez nich celów, np. ukierunkowanych na rekreację. Wreszcie satysfakcja z życia współzmienia się pozytywnie z realistycznymi i idealistycznymi nastawieniami do przyszłości, a negatywnie z potencjalnymi.

EN

The article presents the results of research, which aims at the analysis of life satisfaction in persons 65 years old and older in the context of the range and content of future time perspective and the attitude towards the future. The analyses include sex and age factor. 351 individuals participated in the research, among whom 119 persons were male. The results showed that there is no indirect bond between life satisfaction and age in the late adulthood period. However, the correlation analyses revealed a significant covariation between the sense of life satisfaction, the long future perspectives filled with realization strategies and the focus on current matters. Seniors’ contentment with life is connected with the goals set by them, for example these oriented towards recreation. Life satisfaction covaries positively with the realistic and idealistic attitudes towards the future, and negatively with the potential attitudes.

Keywords

PL

satysfakcja z życia; przyszłościowa perspektywa czasowa; osoby starsze

EN

life satisfaction; future time perspective; elderly

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Opuscula Sociologica
• Year: 2013
• Issue: 2(4)
• Pages: 83-95

Contributors

author

Celina Timoszyk-Tomczak

• Uniwersytet Szczeciński

author

Beata Bugajska

• Uniwersytet Szczeciński

References

• Brzezińska A. 2000, Społeczna psychologia rozwoju, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Brzeziński J. 2004, Metodologia badań psychologicznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Cycoń A. 1999, Przyszłościowa perspektywa czasowa a poziom satysfakcji z życia. Badania empiryczne wśród uczniów szkół średnich, niepublikowana praca magisterska, KUL, Lublin.
• Czapiński J. 1994, Psychologia szczęścia. Przegląd badań i zarys teorii cebulowej, Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Warszawa.
• Czapiński J. 2001, Szczęście – złudzenie czy konieczność? Cebulowa teoria szczęścia w świetle nowych danych empirycznych, w: Złudzenia, które pozwalają żyć, red. M. Kofta, T. Szustrowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Czapiński J. 2004, Czy szczęście popłaca? Dobrostan psychiczny jako przyczyna pomyślności życiowej, w: Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka, red. J. Czapiński, Wydawnictwo Naukowe PWN , Warszawa.
• Diener E., Lucas R.E., Oishi S. 2004, Dobrostan psychiczny: Nauka o szczęściu i zadowoleniu z życia, w: Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka, red. J. Czapiński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Fidecki W., Wysokiński M., Wrońska I., Walas L., Sienkiewicz Z. 2011, Jakość życia osób starszych ze środowiska wiejskiego objętych opieką długoterminową, „Problemy Higieny i Epidemiologii”, nr 92 (2).
• Fooken I. 1982, Patterns of health behavior, life satisfaction, and future time perspective in a group of old aged women. Data of ‘survivors’ from a longitudinal study on aging, „International Journal of Behavioral Development”, nr 5 (3).
• Franken R.E. 2005, Psychologia motywacji, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Halicka M. 2004, Satysfakcja życiowa ludzi starych, Akademia Medyczna w Białymstoku, Białystok.
• Jachimowicz V., Kostka T. 2009, Satysfakcja z życia starszych kobiet, „Ginekologia Praktyczna”, nr 3.
• Juczyński Z. 2001, Narzędzia pomiaru w promocji zdrowia, Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Warszawa.
• Kowalik S. 1995, Pomiar jakości życia – kontrowersje teoretyczne, w: Pomiar i poczucie jakości życia u aktywnych zawodowo oraz bezrobotnych, red. A. Bańka, R. Derbis, PRINT-B, Poznań.
• Kozieł D., Trafiałek E. 2007, Kształcenie na Uniwersytetach Trzeciego Wieku a jakość życia seniorów, „Gerontologia Polska”, nr 15 (3).
• Lassota Ł. 2006, Satysfakcja z życia emerytów w Polsce i w Niemczech, w: Starzenie się a satysfakcja z życia, red. S. Steuden, M. Marczuk, KUL, Lublin.
• Lens W. 1986, Future time perspective: a cognitive-motivational concept, w: Frontiers of motivational psychology: essays in honour of John W. Atkinson, red. D. Brown, J. Veroff, Springier, New York.
• Lens W. 1994, Odraczanie nagrody, samokontrola a przyszłościowa perspektywa czasowa, w: Wykłady z psychologii KUL, red. A. Januszewski, P. Oleś, T. Witkowski, Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
• Lewin K. 1942, Time perspective and morale, w: Civilian morale. Second yearbook of the S.P.S.S.L., red. G. Watson, Hughton Mifflin, Boston.
• Martínez P.U. 2004, Future time perspective and satisfaction with life across life span, „Revista de Psicología”, nr 22 (2).
• Mudyń K., Weiss A. 2010, Satysfakcja z życia u osób w wieku senioralnym a orientacje życiowe i deklarowane wartości, „Społeczeństwo i Rodzina”, nr 1 (22).
• Nosal C.S., Bajcar B. 2004, Czas psychologiczny: wymiary, struktura, konsekwencje. Instytut Psychologii PAN, Warszawa.
• Nurmi J.E. 1991, How do adolescents see their future? A review of the development of futureorientation and planning, „Developmental Review”, nr 11.
• Nuttin J. 1984, Motivation, planning, and action: a relational theory of behaviour dynamics, Leuven University Press and Lawrence Erlbaum, Leuven.
• Palgi Y., Shmotkin D. 2010, The predicament of time near the end of life. Time perspective trajectories of life satisfaction among the old-old, „Aging & Mental Health”, nr 14 (5).
• Psychologia. Podręcznik akademicki 2008, red. J. Strelau, D. Doliński, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Reber A.S. 2000, Słownik psychologii, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Rosochacka-Gmitrzak M. 2010, Jakość życia, jakość pracy. Przyszły rynek pracy dla seniorów, w: Jakość życia seniorów w XXI wieku. Ku aktywności, red. D. Kałuża i P. Szukalski, Wydawnictwo Biblioteka, Łódź.
• Röcke C., Lachman L.M. 2008, Perceived trajectories of life satisfaction across past, present, and future. Profiles and correlates of subjective change in young, middle-aged, and older adults, „Psychology and Aging”, nr 23 (4).
• Sheldon K.M., Vansteenkiste M. 2005, Personal goals and time travel: how are future places visited, and is it worth it?, w: Understanding behavior in the context of time: theory, research, and application, red. A. Strathman, J. Joireman, Lawrence Erlbaum Associates Publishers, Mahwah, NJ.
• Şimşek Ö.F. 2009, Happiness revisited: ontological well-being as a theory-based construct of subjective well-being, „Journal of Happiness Studies”, nr 10 (5).
• Spirduso W.W., Francis K.L., MacRae P.G. 2005, Phisical dimensiona of aging, Human Kinetics.
• Stuart-Hamilton I. 2006, Psychologia starzenia się. Wprowadzenie, Zysk, Poznań.
• Tremapała J., Malmberg L.E. 1998, The anticipated transition to adulthood: effects of culture and individual experience on Polish and finnish adolescents’ future orientations, „Journal of Psychology”, nr 132 (3).
• Wensauer M., Grossman K.E. 1998, Attachment theoretical considerations as to research on life satisfaction and individual future orientation in old age, „Zeitschrift für Gerontologie und Geriatrie”, nr 31 (5).
• Zaleski Z. 1986, Motywacyjna funkcja celów stawianych na okresy o różnej długości, „Przegląd Psychologiczny”, XXIX, 4.
• Zimbardo P., Boyd J. 2009, Paradoks czasu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.