Kamień narzędziem puryfikacji: kamienowanie starożytnych Greków jako rytuał oczyszczenia

• Authors: Skarbek-Kazanecki Jan

Title variants

EN

Stone as the purification tool: stoning of Ancient Greeks as the puryficatory practice

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Pojmowanie winy w starożytnej Grecji było zakorzenione w myśleniu symbolicznym, wszelkie zachowania związane z przewiną wykazywały zaś związek ze zmazą religijną (gr. miasma) oraz powszechnym lękiem przed tym, co nieczyste. Także kamienowanie, stanowiące jedną z metod wykonywania kary śmierci, odznaczało się specyfiką bliską obrzędom oczyszczenia. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie, występujących na gruncie greckim, religijnych konotacji aktu kamienowania – rytuału pomijanego milczeniem przez większość opracowań podejmujących temat greckiej zmazy – oraz puryfikacyjnego aspektu rzutu głazem.

EN

Understanding of guilt in Ancient Greece was deeply ingrained in symbolic language; particularly any behaviour that could be tied to offence was connected with the religious „stain” (grc. miasma) and the common fear of having contact with someone who is „unclean”. Also, the ritual of stoning, which was the main form of capital punishment, was one of the methods of purification. However, most publications on the issue of Greek stain exclude the question of stoning. The aim of the publication is to complete this omission and to show the religious connotation of the act of throwing stones in Ancient Greece.

Keywords

PL

kamienowanie; zmaza; puryfikacja; pharmakos; ekspulsja

EN

stoning; stain; purification; pharmakos; expulsion

• Publisher: Fundacja Pro Scientia Publica
• Journal: Ogrody Nauk i Sztuk
• Year: 2015
• Issue: 5
• Pages: 31-40

Dates

published

2015

Contributors

author

Skarbek-Kazanecki Jan

• Uniwersytet Łódzki ul. Prezydenta Gabriela Narutowicza 65, 90-131 Łódź

References

• Bibliografia:
• Teksty źródłowe:
• [1] Antologia Palatyńska, Warszawa 1978
• [2] Burnet J. (red.), Platonis Opera, Oxford 1903
• [3] Dindorfius G. (red.), Scholia Graeca In Homeri Odysseam, t. II, Oxonii 1855
• [4] Dindorf W. (red.), Lexicon In decemoratores Atticos, Oxford 1853
• [5] Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, Warszawa 2006
• [6] Flawiusz Filostrat, Żywot Apolloniusza z Tyany, Kraków 1997
• [7] Focjusz, Biblioteka, T. IV: Kodeksy 238-248, Warszawa 1996
• [8] Hipponaks [w:] Danielowicz J. (red.), Liryka Starożytnej Grecji, Wrocław 1987
• [9] Jones W. (red.), Hippocrates with an english translation, vol. II, London 1959
• [10] Jones D., Wilson N. (red.), Scholia in Aristophanis Equites, Groningen 1969
• [11] Kaibel G. (red.), Athenaeus, Deipnosophistae, Lipsiae 1887
• [12] Lamb W. (red.), Lysias with an English translation by W. R. M. Lamb, London 1930
• [13] Lizjasz, Mowy, Kraków 1998
• [14] Murray G. (red.), Euripidis Fabulae, vol. II, Oxford 1913
• [15] Paton W. (red.), The Greek Anthology with an English translation by W. R. Paton In five volumes, vol. II, London 1919
• [16] Pauzaniasz, Wędrówka po Helladzie, t. I-III, Wrocław 1973-89
• [17] Pfeiffer R. (red.), Callimachus, vol. I: Fragmenta, Oxford 1949
• [18] Platon, Państwo, Prawa (VII Ksiąg), Warszawa 2001
• [19] Platon, Prawa, M. Maykowska (przeł.), Warszawa 1997
• [20] Plutarch, Żywoty Równoległe, t. II, Warszawa 2005
• [21] Teofrast, Charaktery, Warszawa 1963
• KSIĄŻKI/CZASOPISMA
• [22] Blakely S., Myth, Ritual and Metallurgy in Ancient Greece and Recent Africa, Cambridge 2006
• [23] Boisacq É., Dictionnaire étymologique de la langue grecque, Heidelberg/Paris 1916
• [24] Bremmer J., Scapegoat Rituals in Ancient Greece, „Harvard Studies in Classical Philology” 1983, nr 87
• [25] Burkert W., Greek Religion, Oxford 1985
• [26] Burkert W., Homo Necans. The Anthropology of Ancient Greek. Sacrifal Ritual and Myth, London 1983
• [27] Chantraine P., Dictionnaire étymologique de la langue grecque. Histoire des mots, Paris 1968
• [28] Compton T., Victim of the Muses. Poet as Scapegoat, Warrior and Hero in Greco-Roman and Indo-European Myth and History, Washington 2006
• [29] Demand N., Birth, Death, and Motherhood in Classical Greece, Baltimore 1994
• [30] Diggle J., Theophrastus: Characters, Cambridge 2004
• [31] Dillon M., Girls and Women in Classical Greek Religion, London/New York 2002
• [32] Dodds E., Grecy i Irracjonalność, Bydgoszcz 2002
• [33] Dzielska M., Przedmowa [w:] Flawiusz Filostrat, Żywot Apolloniusza z Tyany, Kraków 1997
• [34] Eliade M., Struktura mitów, Warszawa 1998
• [35] Fine J. V. A., The Ancient Greeks: A Critical History, Cambridge/London 1983
• [36] Forksyde S., Street theatre and popular justice in Ancient Greece: shaming, stoning and starving offenders inside and outside the courts, „Past and Present” 2008, nr 201
• [37] Frazer J., Złota Gałąź, Warszawa 1965
• [38] Gernet L., Capital Punishment, [w:] Rhodes P. J. (red.), Athenian Democracy, Oxford2004
• [39] Girard R., Kozioł ofiarny, Łódź 1991
• [40] Harrisson J., Dreams and Dreaming in the Roman Empire: Cultural Memory and Imagination, London 2013
• [41] Herman G., Morality and Behaviour in Democratic Athens: A Social History, Cambridge 2006
• [42] Hughes D., Human Sacrifice in Ancient Greece, New York 2000
• [43] Kerampoullos A. D., Ho apotympanismos: symbolē archaiologikē eis tēn istorian tou poinikou dikaiou kai tēn laographian, Athina 1923
• [44] Kerényi K., Dionizos, Warszawa 2008
• [45] Klinger W., Nowogreckie pomniki przekleństwa i tradycje starożytne, „Przegląd Klasyczny” 1938, nr 4 (10)
• [46] Lawson J., Modern Greek Folklore and Ancient Greek Religion: A Study in Survivals, Cambridge 2011
• [47] Lengauer W., Religijność starożytnych Greków, Warszawa 1994
• [48] Parker R., Miasma. Pollution and Purification In Elary Greek Religion, Oxford 1983
• [49] Pease A. S., Notes on Stoning among the Greeks and Romans, „Transactions and Proceedings of the American Philological Association” 1907, no. 38
• [50] Rosół R., Pochodzenie rytuału „kozła ofiarnego” w Starożytnej Grecji, „Meander” 2006, nr 3-4
• [51] Ricoeur P., Symbolika zła, Warszawa 1986
• [52] Snell B., Szenen aus griechischen Dramen, Berlin 1971
• [53] Stears K., The Times They Are A'Changing: Developments in Fifth-Century Funerary Sculpture [w:] Oliver G. L. (red.), The Epigraphy of Death: Studies in the History and Society of Greece and Rome, Liverpool 2000
• [54] West M., Indo-European Poetry and Myth, Oxford 2007
• [55] Węclewski Z., Słownik grecko-polski, Warszawa 1874
• NETOGRAFIA:
• [56] Apulian red-figure bell-krater, http://www.louvre.fr/en/oeuvre-notices/paestan-red-figure-calyx-krater, 10.12.2014

Identifiers

ISSN

2299-2014

DOI

10.15503/onis2015.32.40