Żywoty świętych Piotra Skargi – biografie transgresyjne. Prolegomena do przyszłych badań1

• Authors: Cybulska-Bohuszewicz Ewa

Title variants

EN

Żywoty świętych (Lives of the Saints) by Piotr Skarga – transgressive biographies. Prolegomena for future research

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł jest omówieniem fenomenu osobowości transgresyjnej na przykładzie Żywotów świętych Piotra Skargi. Każdy z bohaterów tego utworu posiada biografię transgresyjną, to znaczy, poprzez swoje życie dokonuje aktu przekształcenia siebie oraz wyjścia (transgressio) poza porządek profanum i przejścia w porządek sacrum. Narzędziem opisu tego fenomenu są pojęcia z zakresu psychologii transgresyjnej. Praca ma charakter wstępu do dalszych badań.

EN

The article discusses the phenomenon of transgressive personality based on the example of Lives of the Saints by Piotr Skarga. Each of the heroes of this work has a transgressive biography, that is, through his life they makes an act of transforming himself and leaving (transgressio) beyond the order of profanity and the transition to the order of the sacred. The notion of transgressive psychology is a tool for describing this phenomenon. The work is an introduction to further research.

Keywords

PL

świętość, transgresja, osobowość

EN

sanctity, transgression, individuality

• Publisher: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Autobiografia. Literatura. Kultura. Media
• Year: 2018
• Issue: 2(11)
• Pages: 13-36

Contributors

author

Cybulska-Bohuszewicz Ewa

• IBL PAN Warszawa

References

• Arystoteles. „O niebie”. Tłum. Paweł Siwek. W: tenże, Dzieła wszystkie. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003. Bataille, George. Erotyzm. Tłum. Maryna Ochab. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 1999. Berne, Eric. W co grają ludzie? Psychologia stosunków międzyludzkich. Tłum. Paweł Izdebski. Warszawa: PWN, 1987. Biblia święta, to jest Księgi Starego i Nowego Zakonu, właśnie z Żydowskiego, Greckiego i Łacińskiego nowo na Polski język z pilnością i wiernie przełożone. Brześć Lubelski, 1563. Cybulska-Bohuszewicz, Ewa. „On utwierdził na wieki niebo niestanowne”. Chrześcijańska wizja kosmosu w poezji polskiej (od połowy XVI do połowy XVIII w.). Warszawa: Instytut Badań Literackich – Wydawnictwo, 2010. Cybulska-Bohuszewicz, Ewa. „«W namiętnościach cielesnych […] prawie obumarły». Techniki umartwiania ciała w «Żywotach świętych» Piotra Skargi”. Litteraria Copernicana 1 (2012): 134–153. Evans, Gillian Rosemary. Filozofia i teologia w średniowieczu. Tłum. Jan Kiełbasa. Kraków: Znak, 1996. Encyklopedia katolicka. Romuald Łukaszyk, Ludomir Bieńkowski, Feliks Grylewicz. T. 3. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1989. Garbowiecki, Sebastian. Setnik Rymów Duchownych. Kraków: Drukarnia Andrzeja Piotrowczyka, 1590. Harmless, William SJ. Chrześcijanie pustyni. Wprowadzenie do literatury wczesnego monastycyzmu. Tłum. Marta Höffner. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009. Jan z Szamotuł (Paterek). Kazanie drugie o poczęciu przenaczystszej dziewice Panny Maryjej, ok. 1525. Rękopis z Książnicy Miejskiej w Toruniu, nr sygn. R 26 IV. Jan z Szamotuł (Paterek). Kazanie o poczęciu Maryjej Panny czystej, ok. 1525. Rękopis z Książnicy Miejskiej w Toruniu, nr sygn. R 26 IV. Kapuścińska, Anna. Żywoty świętych Piotra Skargi. Hagiografia – parenetyka – duchowość. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2008. Kozielecki, Józef. Koncepcja transgresyjna człowieka. Warszawa: PWN, 1987. Kozielecki, Józef. Transgresja i kultura. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak, 2002. Kuczborski, Walenty. Katechizm albo Nauka Wiary i Pobożności Krześcijańskiej według uchwały S. Trydenckiego Concilium, przez uczone a bogobojne ludzie zebrana i spisana. Przodkiem plebanom i przełożonym kościelnym, potym inszym wszystkim pobożnym krześcijanom barzo pożyteczna. Przez księdza Walentego Kuczborskiego Archidiakona Pomorskiego etc. z łacińskiego na polskie wyłożony. Kraków: Drukarnia Mikołaja Szarffenbergera, 1568. Laterna, Marcin. Harfa duchowna. To jest Dziesięć rozdziałów Modlitw Katolickich z rozlicznych Kościoła Powszechnego Doktorów i z Rzymskich Mszałów i Brewiarzów po wielkiej części zebranych. Kraków: Drukarnia Andrzeja Piotrowczyka, 1588. Leovicius, Cyprian. Przepowiedzenie przygód z biegów niebieskich od roku latosiego, którego piszą od narodzenia Pańskiego 1564 aż do dwudziestu lat: wzięte z złączenia wielkiego płanetów zwierzchnich i z zaćmienia słońca, które przez ty lata będą. Przez Cypriana Leowiciusa matematyka łacińskim językiem oznajmione: a teraz przez Stanisława z Rawy nauk wyzwolonych mistrza, na żądanie niektórych ludzi z łacińskiego języka na polski pilnie przełożone i na wielu miejscach przymnożone. Tłum. Stanisław z Rawy. Kraków: Drukarnia Mateusza Siebeneichera, 1565. Mączyński, Jan. Lexicon latino-polonicum. Królewiec: Drukarnia Jana Daubmanna, 1564. Niemojewski Jan. Obrona przeciw niesprawiedliwemu obwinieniu i rozlicznym potwarzam, któremi ksiądz Powodowski Kanonik Poznański w swoim „Wędzidle” ludzi niewinnych, w podejrzenie i w brzydkie pohańbienie przywieść usiłuje. Przez Jana Niemojowskiego napisana. Kraków: Drukarnia A. Rodeckiego, 1583. Platon. Timajos i Kritias. Tłum. Władysław Witwicki. Warszawa: Wydawnictwo Alfa, 1999. Skarga, Piotr. Kazania na niedziele i święta całego roku . Kraków: Drukarnia Andrzeja Piotrowczyka, 1595. Skarga, Piotr. Kazania sejmowe. Kraków: Drukarnia Andrzeja Piotrowczyka, 1597. Skarga, Piotr. „O boju i żołnierstwie chrześcijańskim z dusznemi nieprzyjaciółmi”. W: tegoż, Kazania przygodne. Wilno: Drukarnia Akademicka, 1738. Skarga, Piotr. O Jedności Kościoła Bożego pod Jednym Pasterzem. I o greckim od tej Jedności odstąpieniu. Z przestrogą i upominanim do Narodów Ruskich, przy Grekach stojących. Rzecz krótka na trzy części rozdzielona. Wilno: Drukarnia Radziwiłłowska, 1577. Skarga, Piotr. Żywoty świętych. Wilno: Drukarnia Radziwiłłowska, 1579. Słownik polszczyzny XVI wieku, red. Maria Renata Mayenowa, Franciszek Pepłowski. T. 31. Warszawa: Wydawnictwo IBL, 2003. Słownik polszczyzny XVI wieku, red. Maria Renata Mayenowa, Franciszek Pepłowski. T. 32. Warszawa: Wydawnictwo IBL, 2004. Wodziński, Cezary. Św. Idiota. Projekt antropologii apofatycznej. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2009. Wróbel, Walenty. Żołtarz Dawidów. Kraków: Drukarnia H. Unglerowej, 1539.

Notes

PL

PROSIMY O CYTOWANIE TEGO ARTYKUŁU JAKO: Ewa Cybulska-Bohuszewicz, „Żywoty świętych Piotra Skargi – biografie transgresyjne. Prolegomena do przyszłych badań”, Autobiografia. Literatura. Kultura. Media 2 (2018), 11: 13–36. DOI 10.18276/au.2018.2.11-02

Identifiers

ISSN

2353-8694

DOI

10.18276/AU.2018.2.11-02