„Ukryty płonę”. O cyklu „Z księgi przeczuć” Bolesława Leśmiana

• Authors: Bogalecki Piotr

Title variants

EN

“Ukryty płonę [I Burn in Hiding]”. On Bolesław Leśmian’s Cycle “Z księgi przeczuć” (“From the Book of Premonitions”)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi analizę i interpretację dziewięcioczęściowego cyklu poetyckiego „Z księgi przeczuć” Bolesława Leśmiana, opublikowanego w 1902 roku w „Chimerze”, oraz kilku innych jego wczesnych utworów. Wychodząc od kończącego cykl „Epilogu”, którego podmiot porównuje się do Boga płonącego „na Synaju”, autor przeanalizował występujące w cyklu motywy świetlne, co pozwoliło potwierdzić sąd Anny Czabanowskiej-Wróbel, że Leśmian inspirował się mistyką żydowską, a także doprecyzować go o konteksty maranizmu (wraz z ojcem poeta dokonał konwersji w wieku dziewięciu lat) oraz postsekularnej refleksji nad zeświecczeniem. Zaproponowane zostały dwa sposoby lektury cyklu: linearny, w którym jawi się on jako narracja o przemianie tożsamości, oraz koncentryczny, w którego świetle jego centralnym, choć ukrytym tematem okazuje się problem zapomnienia i zmiany imienia.

EN

The paper is an analysis and interpretation of a nine-part Bolesław Leśmian’s poetic cycle “Z księgi przeczuć” (“From the Book of Premonitions”), published in 1902 in “Chimera”, and of a few other early pieces by the poet. Starting with “Epilog” (“Epilogue”) that completes the collection in which the speaking subject compares himself to God burning “on Sinai,” the author analyses the light motives present in the cycle, which leads to validate the opinion of Anna Czabanowska-Wróbel who states that Leśmian was inspired by Jewish mysticism, and to particularise this stance with Marranism (the poet at the age of nine converted with his father) and with a post-secular reflection upon secularising. The paper suggests two modes of reading of the cycle, namely a linear one in which it is viewed as a narration on identity transformation, and a concentric one in the light of which its central thought hidden topic is the problem of forgetting and changing name.

Keywords

PL

Bolesław Leśmian; "Z księgi przeczuć"; postsekularyzm; maranizm; mistyka żydowska

EN

Bolesław Leśmian; "Z księgi przeczuć (From the Book of Premonitions)"; post-secularism; Marranism; Jewish mysticism

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2023
• Volume: 114
• Issue: 1
• Pages: 25-46

Dates

printed

2023-03-28

Contributors

author

Bogalecki Piotr

• Uniwersytet Śląski, Katowice

Identifiers

ISSN

0031-0514

EISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2023.1.2