Moralna przestrzeń pracy – wiodące przewartościowania

• Authors: Danuta Walczak-Duraj

Title variants

EN

Moral space of working – leading reevaluations

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wiodącym celem rozważań zawartych w tym opracowaniu jest próba ukazania przyczyn i konsekwencji zawężania moralnej przestrzeni współczesnej pracy. Przestrzeń ta rozumiana jest tutaj jako moralny wymiar stosunków pracy w podmiocie gospodarującym, bazujący na sumieniu. Ogólną ramą interpretacyjną prowadzonych rozważań jest koncepcja godności ludzkiej, zawarta w katolickiej nauce społecznej w odniesieniu do porządku moralnego związanego z pracą. Za wiodącą przyczynę zawężania moralnej przestrzeni współczesnej pracy uznano proces wykorzeniania z pracy, rozumiany dwojako. Zarówno jako odchodzenie od wspólnotowego, społecznego rozumienia pracy i jej etycznego kontekstu w kierunku indywidualizacji pracy, jak i poszukiwanie innych, alternatywnych sposobów budowania własnej tożsamości, w których praca nie stanowi już punktu odniesienia. W odniesieniu do indywidualizacji pracy wskazano na jej dwie dominujące przesłanki: na filozoficzne i etyczne koncepcje dotyczące indywidualizmu jednostki, jej podmiotowości i zindywidualizowanej odpowiedzialności oraz na przemiany dotyczące treści pracy, form pracy i form zatrudnienia. Wskazano również na konsekwencje przewartościowań odnoszących się do pracy i jej indywidualistycznego rysu w odniesieniu do kultury zarządzania.

EN

The leading goal of the considerations contained in this study is to show the causes and consequences of narrowing the moral space of contemporary work. This space is understood here as the moral dimension of labor relations in an economic subject, based on conscience. The general interpretive framework for the deliberations is the concept of human dignity included in the catholic social science in relation to the moral order related to work. The process of uprooting from work, understood in two ways, has been considering for the leading cause of narrowing the moral space of contemporary work. It means both as a departure from the community, social understanding of work and its ethical context towards the individualization of work, as well as the search for other, alternative ways of building one’s identity, in which work is no longer a point of reference. With reference to the individualization of work, two dominant premises were pointed out: philosophical and ethical concepts concerning the individuality of the individual, its subjectivity and individualized responsibility, as well as changes in the content of work, forms of work and forms of employment. It has also indicated the consequences of reevaluations referring to work and its individualistic features in relation to management culture.

Keywords

PL

godność ludzka; praca; moralna przestrzeń pracy; wykorzenienie z pracy; indywidualizacja pracy; kultura zarządzania

EN

human dignity; work; moral work space; uprooting from work; individualization of work; management culture

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Społecznych
• Year: 2019
• Volume: 11(47)
• Issue: 4
• Pages: 51-72

Contributors

author

Danuta Walczak-Duraj

• Uniwersytet Łódzki

References

• Bauman Z.: Wieloznaczność nowoczesna, nowoczesność wieloznaczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1995.
• Beck U.: The Brave New World of Work, Oxford: Oxford Polity Press 2000.
• Boltanski L., Chiapello È.: Le Nouvel Esprit du capitalisme, Paryż: Gallimard 1999.
• Bylok F., Swadźba U., Walczak -Duraj D.: Praca i konsumpcja w perspektywie tworzenia ładu aksjonormatywnego, Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk” 2016.
• Cossette P.: L’organization. Une perspective cognitiviste, Canada: Les Presses de l’Universite Laval 2004.
• Defilippi J.R., Arthur M.B.: The boundaryless career: A competency – based perspective, „Journal of Organizational Behavior” 15(994), No. 4, s. 307-324.
• Gherardi S.: How to Conduct a Practice-Based Study. Problems and Methods, Italy: University of Trento 2012.
• Hayek F. von: Indywidualizm i porządek ekonomiczny, Kraków: Wydawnictwo Znak 1998.
• Hryniewicz J.: Stosunki pracy w polskich organizacjach, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2007.
• Jan Paweł II: Centesimus annus, https;//adanai.pl/jp2/pliki/ca.pdf [dostęp: 15.09.2016].
• Kołodko G.W.: Nowy Pragmatyzm, czyli ekonomia i polityka dla przyszłości, „Ekonomista” 2014, nr 2.
• Kołodko G.W.: New Pragmatism versus New Nationalism, TIGER Working Paper Series, 2017, No. 137.
• Papieska Rada Iustitia et Pax, Kompendium nauki społecznej Kościoła, Kielce: Wydawnictwo Jedność 2005, nr 311-315.
• Kopka J.: Społeczny wymiar postrzegania moralnego. Studium socjologiczne, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2000.
• Mariański J.: Godność ludzka w kontekście społecznym. Szkice ze społecznego nauczania Kościoła katolickiego, Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium” 2017.
• Nadolski K.: Nadchodzi robo sapiens, „Dziennik. Gazeta Prawna” 11-12 marca 2017, s. 34-36.
• Sen A.: Rozwój i wolność, Poznań: Zysk i S-ka 2002.
• Sennett R.: Korozja charakteru. Osobiste konsekwencje pracy w nowym kapitalizmie, Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA 2006.
• Smith A.: Teoria uczuć moralnych, tłum. D. Petach, Warszawa: PWN 1989.
• Smith A.: Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, Warszawa: PWN 2007.
• Szczepański J.: Korzeniami wrosłem w ziemię. Wydano z okazji Jubileuszu 90. urodzin Profesora Jana Szczepańskiego, Ustroń: Galeria Sztuki Współczesnej „Na Gojach” 2003.
• Walczak-Duraj D.: Socjologia dla ekonomistów, Warszawa: PWE 2010.
• Walczak-Duraj D.: Rola podmiotowości jednostki w kształtowaniu etycznego ładu ekonomicznego, w: Religia a gospodarka, t. I, red. S. Partycki, Lublin: Wydawnictwo KUL 2005, s. 135-148.
• Walczak-Duraj D.: Etyczny biznes – etyczne państwo. Refleksje wokół Zasad Okrągłego Stołu z Caux, „Humanizacja Pracy” 2005, nr 6, s. 10-16.
• Walczak-Duraj D.: Humanizacja pracy w perspektywie kodeksów etycznych, w: Praca w perspektywie humanistycznej, red. J. Sikora, D. Walczak-Duraj, Płock–Poznań: Wydawnictwo Naukowe Novum 2008, s. 187-203.
• Walczak-Duraj D.: Wolność gospodarcza a poczucie odpowiedzialności za dobro wspólne, „Annales. Etyka w życiu gospodarczym” 17(2014), nr 3, s. 7-17.
• Walczak-Duraj D.: Apropriacja szans życiowych we współczesnych społeczeństwach, „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Sociologica 2014, nr 48: Ład aksjonormatywny w okresie kryzysu, red. J. Mariański, D. Walczak-Duraj, s. 25-48.
• Walczak-Duraj D.: Uspołecznianie ryzyka i strat w sytuacji kryzysu gospodarczego, „Prakseologia” 2014, nr 155, s. 13-40.
• Walczak-Duraj D.: Work Ethos or Counter – Ideology of Work?, „WFES. Warsaw Forum of Economic Sociology” 7 (2016), 1(13), s. 7-26.
• Walczak-Duraj D.: Wartości etyczne w kulturze zarządzania organizacją, „Humanizacja Pracy” 2017, nr 3 (289), s. 9-26.
• Walczak-Duraj D.: Proces wykorzeniania z pracy w perspektywie społeczeństwa ponowoczesnego, w: W kręgu myśli Profesora Jana Szczepańskiego, t. III, red. D. Kadłubiec, E. Ogrodzka-Mazur, A. Kasperek, Cieszyn: Wydawnictwo ARKA 2017, s. 59-70.
• Walsh D.: Sociology and the Social World, w: New Directions in Sociological Theory, red. P. Filmer et al., London: Collier-Macmillan 1972.
• Weber M.: Etyka protestancka a duch kapitalizmu, Lublin: Wydawnictwo TEST 1994.
• Wielecki K.: Podmiotowość w dobie kryzysu postindustrializmu: między indywidualizmem a kolektywizmem, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2003.
• Wiśniewski R.: Moralna przestrzeń pracy a etyka zawodowa, „Ekonomia i Prawo” 6(2010), s. 237-244.

Identifiers

DOI

10.18290/rns.2019.47.4-3