Wizualne i sprawnościowe doświadczanie przez biorców przeszczepu kończyny górnej zrekonstruowanego ciała – studium socjomedyczne

• Authors: Katarzyna Kowal

Title variants

EN

Visual and Dexterity Experience of the Reconstructed Body by Upper Limb Transplant Recipients – A Sociomedical Study

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przedstawienie sposobu doświadczania przez biorców ręki zrekonstruowanego przeszczepem ciała w kontekście ich pracy nad odtworzeniem w nim jedności cielesnej. Podstawą empiryczną tekstu są autorskie badania socjomedyczne przeprowadzone w grupie 6 biorców przeszczepu ręki poddanych zabiegowi transplantacyjnemu w Polsce w latach 2006–2014. Główne pytanie, na które poszukiwano odpowiedzi w toku procesu badawczego dotyczyło wizualnego i sprawnościowego doświadczania przez biorcę przeszczepu kończyny górnej swego zrekonstruowanego ciała. Zakres badania obejmował: 1) doświadczanie ciała zrekonstruowanego jako bytu materialnego; 2) doświadczanie ciała zrekonstruowanego w relacji do „ja” biorcy; 3) doświadczanie ciała zrekonstruowanego w relacji do przedmiotów i ludzi. W zbieraniu i analizie materiału badawczego sięgnięto po metodologię teorii ugruntowanej. Zgromadzony materiał empiryczny pochodzi z przeprowadzenia we wskazanej grupie biorców 33 wywiadów pogłębionych (IDI). W wyniku jego analiz udało się ustalić, że najważniejszym problemem w doświadczaniu własnej cielesności przez badanych jest dostosowanie się do fizycznych zmian w ciele spowodowanych przez transplantacyjną rekonstrukcję. Proces ten określa dystansowanie się tożsamościowe biorcy od swojego ciała.

EN

The aim of the paper is to present the way in which hand transplant recipients experience their reconstructed bodies in the context of their work on recreation of corporeal unity in it. The empirical basis of the paper is the author’s sociomedical research study of a group of 6 hand transplant recipients who underwent the transplantation procedure in Poland in the years 2006 – 2014. The main question which the study sought to answer was how the upper limb transplant recipients experience their reconstructed body in terms of visual impression and the transplanted limb dexterity. The scope of the study comprised: 1) experience of the reconstructed body as a material being; 2) experience of the reconstructed body in relation to the recipient’s “ego”; 3) experience of the reconstructed body in relation to objects and people. The research material was gathered using the grounded theory methodology. The collected empirical material comes from 33 in-depth interviews (IDI) conducted in the aforesaid group of transplant recipients. The analysis of the empirical material showed that the most important problem for the research subjects in the experience of their own corporeality was the adjustment to physical changes in their body resulting from the limb transplantation. This process determines the recipient’s distancing of his/her identity from his/her body.

Keywords

PL

socjologia medycyny; socjologia ciała; przeszczep ręki; biorca; doświadczanie ciała

EN

sociology of medicine; sociology of the body; hand transplantation; recipient; body experience

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2015
• Issue: 3(218)
• Pages: 193-220

Contributors

author

Katarzyna Kowal

• Instytut Filozofii Socjologii i Psychologii Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, ul. Zbierskiego 2/4, pokój 4.08, 42-200 Częstochowa

References

• Bokszański, Zbigniew. 1999. Tożsamość. W: K. W. Frieske, H. Kubiak, G. Lissowski, J. Mucha, J. Szacki i M. Ziółkowski (red.). Encyklopedia socjologii. Tom IV. Warszawa: Oficyna Naukowa, s. 252–255.
• Burloux, Gabriel. 2007. Hand Transplant and Body Image. W: M. Lanzetta, J. M. Dubernard i P. Petruzzo (red.). Hand Transplantation. New York: Springer, s. 375– 380.
• Charmaz, Kathy. 1983. Loss of Self: A Fundamental Form of Suffering in the Chronically ill. „Sociology of Health and Illness” 5(2): 168–195.
• Charmaz, Kathy. 1995. The Body, Identity, and Self: Adapting to Impairment. „Sociological Quarterly” 36(4): 657–680.
• Charmaz, Kathy. 1997. Good Days, Bad Days. The Self in Chronic Illness and Time. New Jersey: Rutgers University Press.
• Charmaz, Kathy. 2009. Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Chełmoński, Adam i Jerzy Jabłecki. 2011. Kwalifikacja biorców kończyny górnej. W: Z. Kuzyszyn (red.). Społeczno-etyczne aspekty transplantologii. Wrocław: Wydawnictwo Continuo, s. 43–46.
• Freund, Peter. 1982. The Civilized Body. Social Domination, Control and Health. Philadelphia: Temple University Press.
• Glaser, Barney G. i Anselm L. Strauss. 2009. Odkrywanie teorii ugruntowanej. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• Hałas, Elżbieta. 1998. Interakcjonizm symboliczny. W: A. Kojder, K. Koseła i W. Kwaśniewicz (red.). Encyklopedia socjologii. Tom I. Warszawa: Oficyna Naukowa, s. 353–357.
• Jabłecki, Jerzy i in. 2010. Hand Transplantation – Polish Program. „Transplantation Proceedings” 42(8): 3321–3322.
• Jabłecki, Jerzy. 2011. World Experience After More Than a Decade of Clinical Hand Transplantation: Update on the Polish Program. „Hand Clinics” 27(4): 433–442.
• Jabłecki, Jerzy i Adam Chełmoński. 2011. Społeczno-etyczne aspekty transplantacji kończyny górnej. W: Z. Kuzyszyn (red.). Społeczno-etyczne aspekty transplantologii. Wrocław: Wydawnictwo Continuo, s. 47–59.
• Jabłecki, Jerzy i in. 2013. Unilateral Hand Transplant – Results After 41 Months. „Transplantation Proceedings” 45(1): 440–443.
• Kelly, Michael i David Field. 1996. Medical Sociology, Chronic Illness and The Body. „Sociology of Health Illness” 18(2): 241–257.
• Kępiński, Antoni. 2005. Twarz, ręka. W: A. Mencwel (red.). Antropologia kultury. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 212–223.
• Konecki, Krzysztof. 2000. Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: WN PWN.
• Kowal, Katarzyna. 2012. Doświadczanie własnej cielesności przez biorców kończyny – socjologiczne studium zrekonstruowanego ciała. „Przegląd Socjologii Jakościowej” 8(2): 152–199.
• Kowal, Katarzyna. 2015. Rekonstrukcja ciała i tożsamości cielesnej u biorców koń- czyny górnej – studium socjomedyczne. W: A. Ostrowska i M. Skrzypek (red.). Socjologia medycyny w Polsce z perspektywy półwiecza. Nurty badawcze, najważniejsze osiągnięcia, perspektywy rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, s. 269–308.
• Leder, Drew. 1990. The Absent Body. Chicago: University of Chicago Press. Marshall, Gordon (red.). 2005. Słownik socjologii i nauk społecznych. Warszawa: WN PWN.
• Mead, George H. 1975. Umysł, osobowość i społeczeństwo. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Merleau-Ponty, Maurice. 2001. Fenomenologia percepcji. Warszawa: Fundacja Aletheia.
• Nettleton, Sarah. 2006. The Sociology Health and Illness. Cambridge: Polity Press.
• Szacki, Jerzy. 2002. Historia myśli socjologicznej. Warszawa: WN PWN.
• Turner, Bryan S. 1992. Regulating Bodies. Essays in Medical Sociology. London: Routledge.
• Yoshida, Karen. 1993. Reshaping of Self: A Pendular Reconstruction of Self and Identity Among Adults with Traumatic Spinal Cord Injury. „Sociology of Health and Illness” 15(2): 217–245.