Sexuality education in Polish schools

• Authors: Woźniak Maria

Title variants

PL

Edukacja seksualna w praktyce polskich szkół

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The aim of this publication is to discuss the current state of sexuality education in Poland, officially referred to as “preparation for family life”. Its core curriculum is based on maintaining sexual abstinence, preferably until marriage. Hence, it tries to impose a fixed model of sexuality by providing cultural scenarios that, with reference to moral reasoning, focus mostly on the negative effects of becoming sexually active before marriage. These scenarios also tend to support traditional gender roles and point to the family as the most important part of social life. However, according to studies both experts and young people stress that “preparation for family life” is being taught in a poor manner, failing to introduce reliable, age-adjusted sexuality education. Therefore this paper points out that by trying to impose a fixed and unified model of what sex and sexuality should be, “preparation for family life” fails to take into account the conditions of late modernity, which provide both a diversity of accessible sources of knowledge about sexuality and a plurality of cultural scenarios available to young people through these sources. Consequently, this paper stresses the importance of designing a tailor-made sexuality education program which would be based on reliable information and supported by up-to-date, scientific research. Hence, it would not only meet young people’s expectations but also provide apparatuses corresponding both with young peoples’ actions and other, available sources of knowledge on sexuality. This would deliver a plurality of cultural patterns as a valuable resource to construct one’s sexual scripts.

PL

Artykuł omawia aktualny stan edukacji seksualnej w Polsce, realizowanej w czasie lekcji „wychowania do życia w rodzinie”. Podstawa programowa przedmiotu oparta jest na zachowaniu abstynencji, najlepiej do momentu zawarcia ślubu. W efekcie jest on próbą narzucenia stałego modelu seksualności poprzez dostarczanie scenariuszy kulturowych, które w odniesieniu do moralnego rozumowania, głównie skupiają się na negatywnych skutkach rozpoczęcia życia seksualnego przed ślubem. Scenariusze te opierają się także na tradycyjnym podziale ról płciowych, który jednocześnie wspierają, oraz przedstawiają rodzinę, jako najważniejszą cześć życia społecznego, do której każdy człowiek powinien dążyć. Badania jednak pokazują, że zarówno eksperci, jak i sami młodzi ludzie podkreślają, że „Wychowanie do życia w rodzinie” nie spełnia swojej funkcji, ponieważ często nie przekazuje dostosowanej do wieku, rzetelnej edukacji seksualnej. W artykule podkreśla się zatem, że próbując narzucić stały i jednolity model tego, czym powinny być seks i seksualność, program „wychowania do życia w rodzinie” nie bierze pod uwagę realiów późnej nowoczesności obejmujących zarówno różnorodność dostępnych źródeł pozyskiwania wiedzy o seksualności, jak i pluralizmu scenariuszy kulturowych dostępnych za pośrednictwem tych źródeł. Analiza skupia się również na wykazaniu znaczenia, jakie ma „szyta na miarę” edukacja seksualna, która przekazywałaby rzetelne informacje poparte najnowszymi badaniami naukowymi. Taka edukacja nie tylko wyszłaby naprzeciw oczekiwaniom młodych ludzi, ale dostarczyłaby narzędzi, które korespondowałyby zarówno z działaniami młodych ludzi jak i innymi źródłami, z których czerpią oni wiedzę o seksualności.

Keywords

EN

sexuality education; preparation for family life; young people; cultural scenarios

PL

edukacja seksualna; wychowanie do życia w rodzinie; młodzież; scenariusze kulturowe

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2015
• Volume: LXIV (64)
• Issue: 1
• Pages: 121-135

Dates

published

2015

Contributors

author

Woźniak Maria

• University of Warsaw

References

• Archard D., (1998), Sexual Consent, Boulder, CO: Westview Press.
• Burr V, (2005), Social Constructionism, Routledge
• Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS),(2007),O wychowaniu seksualnym młodzieży. Komunikat z badań, Source:http://www.federa.org.pl/dokumenty_pdf/badania/EDSEKS_08.2007_CBOS.pdf
• Chomczyńska-Miliszkiewicz M., (2002), Edukacja seksualna w społeczeństwie współczesnym. Konteksty pedagogiczne i psychospołeczne, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie.
• Coleman L.,Testa A., (2008). Sexual health knowledge, attitudes and behaviors: Variations among a religiously diverse sample of young people in London, UK. Ethnicity & Health, 13, pp. 55–72.
• Collins C,, Alagiri P,, Summers T., (2002) Abstinence Only vs. Comprehensive Sex Education: What are the arguments? What is the evidence?, AIDS Research Institute University of California, San Francisco.
• Desperak I., (2010), Kościół, rodzina i prawa jednostki, w: Kościół, państwo i polityka płci, Warszawa: Heinich Boll Stiftung.
• Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny (2013), 20 lat tzw. ustawy antyaborcyjnej w Polsce Raport 2013, Warszawa.
• Foucault, Michel, (1979 (1976)). The History of Sexuality Volume 1: An Introduction, London: Allen Lane.
• Giddens A., (1991), Modernity and Self Identity: self and society in the late modern age. Cambridge: Polity Press
• Giddens A., (1992), The Transformation of Intimacy: Sexuality, Love and Eroticism in Modern Societies
• Giddens A., (2008) Socjologia, Warszawa wyd PWN.
• Holland J., Ramazanoglu C., Sharpe S., Thomson R., (1998), The Male in the Head: Young People, Heterosexuality and Power, London: Tufnell Press.
• Izdebski Z., Niemiec T., Wąż K., (2011),(Zbyt)Młodzi rodzice, Warszawa: wyd. TRIO.
• Izdebski Z.. (2012), Seksualność Polaków na początku XXI wieku. Studium badawcze, Kraków, wyd. UJ.
• Józefowska A., (2009), Jak naprawdę wygląda edukacja seksualna w Polsce?, źródło: http://ponton.org.pl/sites/ponton/files/raport_jaka_edukacja_seksualna_grupa_ponton_2009.pdf (08.03.2012).
• Kochanowski J., (2013) Socjologia Seksualności. Marginesy, Warszawa: wyd. PWN.
• Kohler P., Manhart L., Laffert W., (2008) Abstinence-only and comprehensive sex education and the initiation of sexual activity and teen pregnancy, Journal of Adolescent Health, 42(4): pp. 344–351.
• Kopciewicz L., Zierkiewicz E. (red.) (2009), Koniec mitu niewinności? Płeć i seksualność w socjalizacji i edukacji, Warszawa.
• Kozakiewicz M., (1985), Młodzież wobec seksu, małżeństwa i rodziny. Perspektywa Europejska, Warszawa: IWZZ.
• Król T., (red.), Wędrując ku dorosłości, wyd. Rubikon.
• Królikowska A., (2009), Społeczno-kulturowe uwarunkowania zachowań seksualnych młodzieży w: zachowania uczniów na terenie szkoły red. M. Babik, 2009 Kraków
• Kurzępa J., (2009), Zagrożona niewinność. Zakłócenia rozwoju seksualności współczesnej młodzieży, Kraków: Oficyna wydawnicza IMPULS.
• Lew-Starowicz Z., Szczerba Z., (1995), Nowoczesne wychowanie seksualne. Podręcznik dla młodzieży szkolnej, Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”
• Lew-Starowicz Z., Długołęcka A., (2006), Edukacja seksualna, Warszawa: wyd. Świat Książki
• Melosik, Z., (2012) Dyskursy zdrowia w społeczeństwie współczesnym: konteksty teoretyczne, in: Z. Lew-Starowicz, K. Waszyńska, (red.), Przemiany seksualności w społeczeństwie współczesnym. Teoria i rzeczywistość, Poznań: Wydawnictwo naukowe UAM.
• Moore S. and Rosenthal D., (1996), Sexuality in Adolescence, Routledge.
• Parker R., Wellings K., Lazarus V., (2009), Sexual education in Europe: an overview of current policies, “Sex Education”, Vol. 9, No. 3 pp. 227–242.
• Pawłowska M, Synakiewicz A., (2015), Wyniki monitoringu podstawy programowej i podręczników do przedmiotu Wychowanie do życia w rodzinie, source:www.ponton.org.pl/sites/ponton/files/26032015_notatka_prasowa_podreczniki_wychowanie_seksualne_monitoring.pdf
• Scott S., Harden J., Backett-Milburn K., and Jackson S., (1998), Swings and Roundabouts: Risk Anxiety and the Everyday Worlds of Children, “Sociology” 32
• Simon W., Gagnon J.H., (1984), Sexual Scripts, Society, Nov/Dec, pp. 53–60.
• Skonieczna J., (2014), Sprawdzian (z) Wdż | Jak wygląda edukacja seksualna w polskich szkołach 2014, źródło: http://ponton.org.pl/sites/ponton/files/pdf/2014/PONTON_raport_jaka_edukacja_2014.pdf (20/03/2015).
• Stadnik K., Wójtewicz A., (2009) Anielice czy diablice?, Warszawa: WAiP.
• Suszyńska M., (2012) Szkolne absurdy. Przykłady podręcznikowe. (Source: http://furia.org.pl/2012/04/marta-suszynska-szkolne-absurdy-przyklady-podrecznikowe/) visited: 15/04/2012.
• Thomson R., Holland J., McGrellis S., Bell R., Henderson S., Sharpe S., (2004) Inventing adulthoods: a biographical approach to understanding youth citizenship, “Sociological Review”.
• UNAIDS, (1997), Impact of HIV and sexual health education on the sexual behavior of young people: a review update, United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, New York, source: http://data.unaids.org/publications/IRC-pub01/jc010-impactyoungpeople_en.pdf (18.08.2012).
• Waites M., (2005), The Age of Consent, Young People, Sexuality and Citizenship, Palgrave McMillan.
• Warwick I., Aggleton P., (2001), Learning from what young people say....about sex, relationships and health. Safe passages to adulthood programme, Thomas Coram Research Unit, Institute of Education, University of London, source: http://r4d.dfid.gov.uk/PDF/Outputs/HSafeResToolLearningfromypsay.pdf
• Wąż K., (2011) w: Z. Izdebski, T. Niemiec, K. Wąż, (red.), (Zbyt) Młodzi rodzice, Warszawa: wyd. TRIO.
• Weeks, J., (1986), Sexuality, Ellis Horwood Tavistock.
• Wejbert-Wąsiewicz E., (2009), Oświata seksualna w Polsce. Historia i współczesność, Dwumiesięcznik społeczno-polityczny. Realia 1 (10), Fundacja Rozwoju.
• WHO, BZgA (2012), Standardy edukacji seksualnej w Europie. Podstawowe zalecenia dla decydentów oraz specjalistów zajmujących się edukacją i zdrowiem, BZGA WHO Biuro Regionalnego Światowej Organizacji Zdrowia dla Europy i Federalnego Biura ds. Edukacji Zdrowotnej w Kolonii.
• Woynarowska B., (2007), Edukacja zdrowotna, Warszawa: PWN.
• Woynarowska B., Szymańska M., Mazur J., (1999), Wiedza i przekonania o HIV/AIDS. Zachowania seksualne, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Wróblewska W., (1998), Nastoletni Polacy wobec seksualności. – aspekty demograficzne, społeczne i kulturowe, Warszawa: SGH
• Wróblewska W., (2007), Psychospołeczne i demograficzne następstwa wczesnej inicjacji seksualnej nastolatków, ‘Nowa Medycyna’, nr 4. pp. 85–97
• Zabielska J., (2009), Edukacja seksualna w szkole – wstydliwy problem, (In:) Przemiany seksualności, M. Kaczorek, K. Stachura (red.), Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, pp. 76–83.

Identifiers

ISSN

0033-2356