Antagonizmy jerozolimsko-samarytańskie za czasów Ezdrasza i Nehemiasza

• Authors: Mateusz Kandzia

Title variants

EN

Jewish-Samaritan Antagonism in the Time of Ezra and Nehemiah

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Historia Samarytan jest ściśle związana z historią Izraelitów. Od samego początku brakowało jedności między plemionami starożytnego Izraela. Po śmierci króla Salomona jego królestwo zostało podzielone na dwa odrębne państwa: Judę na południu i Izrael na północy. W 722/21 roku przed Chrystusem Królestwo Izraela upadło w wyniku inwazji asyryjskiej. Wielu mieszkańców zostało wziętych do niewoli i deportowanych do Asyrii. Na ich miejsce osiedlono ludność m.in. z Mezopotamii. To był początek społeczności samarytańskiej. Następnym ważnym wydarzeniem, które doprowadziło do „schizmy samarytańskiej”, był upadek Królestwa Judy w 587/586 przed Chrystusem. Jego mieszkańcy zostali wzięci do trwającej niemal pięćdziesiąt lat niewoli babilońskiej. Po powrocie do Palestyny Żydzi postanowili odbudować swoją etniczną i religijną społeczność skupioną wokół Świątyni. W prace przy jej odbudowie chcieli włączyć się także Samarytanie, ale ich prośba została odrzucona. Wiele napięć powodował także fakt, że wśród różnych bogów wielbili oni także Boga Jahwe, ale nie w sposób wymagany przez Żydów z Judy. Po odrzuceniu przez Żydów Samarytanie zaczęli ustanawiać własny kult skupiony w pobliżu góry Garizim.

EN

The history of the Samaritans is strictly linked with the history of the Israelites. From the very beginning there was lack of unity between the tribes of the ancient Israel. After kings Salomon's' death his kingdom was divided into two separate states: Judah in the south and Israel in the north. In 722/21 BC the kingdom of Israel had collapsed after Assyrian invasion. Many local inhabitants were taken captivity and deported to Assyria. On their place new people were settled. The society of the former kingdom became mixed. This was the beginning of the Samaritan community. The next important event that led to the Samaritan schism was the collapse of the Kingdom of Judah in 587/586 BC. Their inhabitants were taken captivity to Babylon. It lasted for 50 years. In 538 the Jews were permitted return. After returning to Palestine, they wanted to rebuild their ethnic and religious community concentrated around the Temple. Samaritans wanted to take part in the reconstruction of the Temple, but their request was denied. Among many gods Samaritans worshiped Yahweh, but not in the way required by Jews from Judah. After being rejected by the Jews, Samaritans started to establish their own cult centred near the mount of Gerizim.

Keywords

PL

Samarytanie; Księga Ezdrasza; Księga Nehemiasza; antagonizmy jerozolimsko-samarytańskie; świątynia jerozolimska

EN

Samaritans; Book of Ezra; Book of Nehemiah; jewish-samaritan antagonisms; the temple of Jerusalem

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2019
• Volume: 66
• Issue: 2: Teologia dogmatyczna
• Pages: 135-151

Contributors

author

Mateusz Kandzia

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii

References

• Briend J., Damaszek i Izrael, w: A. Lemaire (red.), Świat Biblii, Wrocław 2001, s. 181-187.
• Bright J., Historia Izraela, przeł. J. Radożycki, Warszawa 1994.
• Brzegowy T., Jeroboam I – fundator Królestwa Izraela, „Studia Theologica Varsaviensia” 33(1995), s. 17-41.
• Chrostowski W., Asyryjska diaspora Izraelitów w świetle Księgi Ezechiela. Wojciechowi Pikorowi w odpowiedzi, „Zeszyty Naukowe Stowarzyszenia Biblistów Polskich” 9(2012), s. 335-384.
• Chrostowski W., „Nic nie zostało, jak tylko samo pokolenie Judy” (2 Krl 17,18b) – czy naprawdę? Zagłada Samarii i Królestwa Izraela oraz jej skutki, „Collectanea Theologica” 68(1998), s. 5-22.
• Dexinger F., Samarytanie w nauce i historii, „Analecta Cracoviensia” 30-31(1998-1999), s. 435-451.
• Evans W.E, An Historical Reconstruction of the Emergence of Israelite Kingship and Reign of Saul, Winona Lake 1983.
• Flawiusz J., Dawne dzieje Izraela, IX,14.3, przeł. E. Dąbrowski, Poznań−Warszawa−Lublin 1962.
• Gacek S., Księga Jozuego. Wstęp − przekład z oryginału − komentarz − ekskursy, Tarnów 1993.
• Górka B., Jezus wobec judaizmu i samarytanizmu w J 4,1-30.39-42, „Scripta Biblica et Orientalia” 1(2009), s. 215-220.
• Herrmann S., Storia di Israele. I tempi dell’Antico Testamento, Brescia 2004.
• Liverani M., Nie tylko Biblia. Historia starożytnego Izraela, Warszawa 2014.
• Noth M., Storia d'Israele, Brescia 1975.
• Piwowar A., Historia Izraela czasów Starego Testamentu. Od patriarchów do podboju przez Rzymian, Lublin 2013.
• Ratzinger J., Opera Omnia, t. VI/1: Jezus z Nazaretu. Studia o chrystologii, przeł. M. Górecka, W. Szymona, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2015, s. 142-143.
• Rosik M., Jezus a judaizm w świetle Ewangelii według św. Marka, Warszawa 2004.
• Soggin J.A., Storia d'Israele, Brecia 1984.
• Tułodziecki T., Izrael i Juda: jeden naród czy dwaj rywale wobec Bożego wybrania, „Verbum Vitae” 10(2006), s. 71-91.
• Tułodziecki T., „Schizma Samarytan” − spór o władzę nad Judą i Jerozolimą, „Verbum Vitae” 14(2008), s. 39-56.
• Warzecha J., Historia dawnego Izraela, Warszawa 2005.
• Warzecha J., Samarytanie – perspektywa polityczna i religijna, w: W. Chrostowski, Słowo Twoje jest Prawdą. Księga Pamiątkowa dla Ks. Prof. Stanisława Mędali CM w 65 rocznicę urodzin, Warszawa 2000, s. 340-356.
• Wróbel M.S., Księga Ezdrasza. Księga Nehemiasza. Wstęp − przekład z oryginału − komentarz − ekskursy, Tarnów 1993.

Identifiers

DOI

10.18290/rt.2019.66.2-8