Oblicza kapitalizmu – pomiędzy kapitalizmem państwowym a anarchokapitalizmem

• Authors: Baszyński Adam

Title variants

EN

Faces of Capitalism – between Anarcho-capitalism and State Capitalism

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Spektrum współczesnej gospodarki kapitalistycznej obejmuje kapitalizm państwowy, rozumiany współcześnie jako forma gospodarki opartej na prywatnej własności czynników produkcji, w której państwo interweniuje po to, by bronić interesów wielkich firm. W swej klasycznej postaci, kapitalizm państwowy rozumiany był jako model gospodarki, w której kapitalistyczne stosunki produkcji, oparte na własności prywatnej, znajdują się pod ścisłą kontrolą instytucji państwowych. Na przeciwległym krańcu spektrum kapitalizmu znajdują się poglądy anarchokapitalistów, tj. doktryny, w myśl której możliwe jest zastąpienie wszystkich funkcji społecznych spełnianych do tej pory przez państwo przez takie, które będą oparte na dobrowolnych umowach rynkowych. Mniej skrajne poglądy głoszą minarchiści, skłonni zaakceptować pewne funkcje państwa, jednak pod warunkiem odpłatności za konkretne usługi. Pomiędzy tymi skrajnymi podejściami plasuje się większość współczesnych gospodarek kapitalistycznych.

EN

The spectrum of the contemporary capitalist economy includes state capitalism, understood as a form of modern economy based on the concept of private ownership of the factors of production, in which the state intervenes to defend the interests of big companies. In its classic form, state capitalism was understood as a model of economy in which capitalist relations of production based on private property, are under the strict control of state institutions. At the opposite end of the spectrum of capitalism, there are the views of anarchocapitalism followers, i.e. the doctrine, according to which it is possible to replace all the social functions fulfilled so far by the state for those that will be based on market’s voluntary agreements. Less extreme views proclaim minarchists, willing to accept certain functions of the state, but under the condition of payment for specific services. Between these two extreme approaches can be found the most modern capitalist economies.

Keywords

PL

anarchokapitalizm; kapitalizm państwowy

EN

anarcho-capitalism; state capitalism

• Publisher: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne w Zielonej Górze
• Journal: Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Zielonej Górze
• Year: 2017
• Issue: 7
• Pages: 28-39; 28-39

Contributors

author

Baszyński Adam

• Collegium Da Vinci w Poznaniu

References

• Brzeziński M., Gorynia M., Hockuba Z. (2008), Ekonomia a inne nauki społeczne na początku XXI w. Między imperializmem a kooperacją, „Ekonomista”, nr 2.
• Drucker P.F. (1999), Społeczeństwo pokapitalistyczne, PWN, Warszawa.
• Freedom House (2016), Political freedom, http://www.freedomhouse.org, (dostęp: 20.11.2016).
• Fukuyama F. (1996), Koniec historii, Wydawnictwo Z-sk i Spółka, Poznań.
• Fukuyama F. (1997), Ostatni człowiek, Wydawnictwo Z-sk i Spółka, Poznań.
• Guzek M. (2014), Kapitalizm na krawędzi, Oficyna Wydawnicza Uczelni Łazarskiego, Warszawa.
• Guzek M. (2015), Od welfare state do cesjonalizmu, „Myśl Ekonomiczna i Polityczna”, nr 2 (49).
• Guzek M. (2016), Przyszłość kapitalizmu – cesjonalizm?, Oficyna Wydawnicza Uczelni Łazarskiego, Warszawa.
• Haremska K. (2013), Kapitalizm – narodziny idei, „Argument: Biannual Philosophical Journal”, vol. 3, nr 1.
• Heritage Foundation (2016), Economic freedom, http://www.heritage.org/index/, (dostęp: 19.11.2016).
• Holub R. (1992), Antonio Gramsci: Beyond Marxism and Postmodernism, Routledge, London.
• Huntington S.P. (1993), The Clash of Civilizations, Foreign Affairs, summer.
• Jasiecki K. (2014), Polska transformacja w perspektywie różnorodności kapitalizmu, „Przegląd Socjologiczny”, vol. 63, nr 4.
• Konkin S.E. (1983), New Libertarian Manifesto, Koman Publishing, http://agorism.info/docs/NewLibertarianManifesto.pdf, (dostęp: 28.11.2016).
• Korstanje M. (2015), Review: Why Nations Fail. The origins of Power, Prosperity and Poverty, „Journal of International and Global Studies”, vol. 6, no. 2.
• Kozłowski S.G. (2010), Różnorodność i bieguny współczesnego kapitalizmu, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Sectio H Oeconomia, vol. 44, nr 1.
• Liebknecht W. (1896), Our Recent Congress, „Justice”, 15 August, p. 4, https://www.marxists.org/archive/liebknecht-w/1896/08/our-congress.htm, (dostęp: 24.11.2016).
• Locke J. (1689), Two Treatises of Government, http://socserv2.socsci.mcmaster.ca/econ/ugcm/3ll3/locke/government.pdf, (dostęp: 30.11.2016).
• Milewski R. (1999), Elementarne zagadnienia ekonomii, PWN, Warszawa.
• Modrzejewska M. (2010), Libertariańskie koncepcje jednostki i państwa we współczesnej amerykańskiej myśli politycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Nowakowski K. (2014), Kapitalizm państwowy jako dylemat praktyczny i teoretyczny, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, vol. 76, nr 1.
• Nozick R. (2010), Anarchia, państwo i utopia, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
• Rothbard M.N. (1973), For a New Liberty: The Libertarian Manifesto, Collier Books, New York.
• de Soto H. (2000), The Mystery of Capital. Why Capitalism Triumphs in the West and Fails Everywhere Else? Basic Books, New York.
• de Soto H. (2002), Tajemnica kapitału. Dlaczego kapitalizm triumfuje na Zachodzie i zawodzi gdzie indziej?, tłum. Sz. Czarnik, Fijorr Publishing, Warszawa-Chicago.
• de Soto J.H. (2009), Classical Liberalism versus Anarcho-Capitalism, in: Hülsmann J.G., Kinsella S. (eds.), Property, Freedom and Society. Essays in Honor of Hans-Hermann Hoppe, Mises Institute, https://mises.org, (dostęp: 18.11.2016).
• Sombart W. (1902), Der Moderne Kapitalismus, Verlag von Duncker, Humblot, Leipzig; https://archive.org/details/dermodernekapit01sombgoog, (dostęp: 28.11.2016).
• Sorman G. (1987), Państwo minimum, Wydawnictwo „Kurs”, b.m.
• Suarez-Villa L. (2009), Technocapitalism: A Critical Perspective on Technological Innovation and Corporatism, Temple University Press, Philadelphia.
• Suarez-Villa L. (2012), Globalization and Technocapitalism: The Political Economy of Corporate Power and Technological Domination, Ashgate, London.
• Wilczyński W. (1996), Ekonomia i polityka gospodarcza okresu transformacji . Wybór prac z lat 1991-1995, Wydawnictwo WSB, Poznań.
• Wojtyna A. (2005), Alternatywne modele kapitalizmu, w: Lis S. (red.), Dylematy wyboru modelu rozwoju gospodarczego Polski, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.

Identifiers

ISSN

2391-7830

DOI

10.26366/PTE.ZG.2017.97