STRES I KSZTAŁTOWANIE ZASOBÓW PSYCHOFIZYCZNYCH WKONTEKŚCIE BEZPIECZEŃSTWA PERSONALNEGO W SŁUŻBACH MUNDUROWYCH NA PRZYKŁADZIE WOJSKA

• Authors: Wasilewski Paweł

Title variants

EN

STRESS AND SHAPING OF APSYCHOPHYSICAL RESOURCES IN THE CONTEXT OF PERSONNEL SECURITY IN UNIFORMED SERVICES ON THE EXAMPLE OF THE ARMY

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Funkcjonowanie w służbach mundurowych jest szczególnym rodzajem aktywności zawodowej i ogólnożyciowej człowieka. Wymaga od jej członków wzmożonego wysiłku fizycznego, dużego zaangażowania oraz częstych wyrzeczeń. Środowisko życia i pracy funkcjonariuszy grup dyspozycyjnych jestspecyficzne. Rola i zadania jakie pełnią w państwie i społeczeństwie, stawiają przed nimi ogromne wyzwania, które sprzyjają występowaniu negatywnych skutków psychofizjologicznych. Przygotowanie jednostki i wyposażenie ją we właściwe umiejętności psychospołeczne wymaga właściwych predyspozycji i poddania jej odpowiedniemu szkoleniu, którego elementem musi być również ukształtowanie pożądanych cech charakterologicznych. Zasoby te, rozumiane jako względnie stałe czynniki osobowe ispołeczne, mająwpływ na to,w jaki sposób człowiek radzi sobie z trudnymi sytuacjami. Do tych czynników zaliczamy moderatory psychiczne (temperament, kompetencje interpersonalne itp.) społeczne (kontakty interpersonalne, otwartość), biologiczne (genetyka, odporność), duchowe (wiara, poczucie sensu), które służą do obrania najlepszej strategii radzenia sobie ze stresem.

EN

Service in the army is a special kind of professional, and general human activity. It requires increased physical effort, great commitment, and frequent sacrifices. The living, and working conditions of soldiers are specific. The roles, and tasks they perform in the state, and in society pose huge challenges for them,which contribute to the occurrence of negative psychophysiological effects. Preparation of a person, and equipping it with appropriate psycho-sociological skills requires appropriate predispositions, and subjecting it to appropriate training, which element must also be shaping desirable character traits. The goal is to significantly improve the quality of tasks in designated environments. These resources, understood as relatively persistent personal, and social factors, have an impact on how a person performs in difficult situations. These factors include psychological moderators (temperament, interpersonal competences, etc.), social (interpersonal contacts, openness), biological (genetics, resistance), spiritual (faith, sense of sense), which are used to choose the best strategy for dealing with stress.

Keywords

PL

stres, służby mundurowe, bezpieczeństwo personalne, zasoby psychologiczne, koherencja, czas, postrzeganie.

• Publisher: Akademia Marynarki Wojennej (Polish Naval Academy), Gdynia, Poland
• Journal: Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW
• Year: 2020
• Issue: 2
• Pages: 101-121

Contributors

author

Wasilewski Paweł

• Akademia Wojsk Lądowych im. gen. Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu

References

• Adler, A. (1933). Sens życia. Kraków: Wydawnictwo Pospieszne.
• Antonowsky, A. (2005). Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować. Warszawa: Fundacja IPN.
• Beisert, M. (2000). Przejawy, mechanizmy i przyczyny wypalania się pielęgniarek. W: Sęk H. (red.), Wypalenie zawodowe. Przyczyny, mechanizmy. Zapobieganie. Warszawa: PWN.
• Billings, A.S., Moose, R.H. (1982). Work stress and the stress-buffering roles of work and family resources. Journal of Occupational Behaviour, 3.
• Błachut J., Gaberle A., Krajewski K., (1999), Kryminologia, Gdańsk.
• Cieślak,R. (1998).Wsparcie społeczne a stres pracy. Nieopublikowany maszynopis pracy doktorskiej. Warszawa: Instytut Psychologii PAN.
• Cieślarczyk, M. (2001).Współczesne rozumienie bezpieczeństwa i obronności. Zeszyt Problemowy,3.
• Czapska, J. (1997). Społeczności lokalne w zapobieganiu przestępczości. Warszawa-Kraków.
• Czapska, J., Widacki, J. (red.) (2000). Bezpieczeństwo lokalne. Społeczny kontekst prewencji kryminalnej. Warszawa.
• Dąbrowski, K. (1979).Dezintegracja pozytywna. Warszawa: PIW.
• Drabik, K. (2013).Bezpieczeństwo personalne i strukturalne. Warszawa: AON.
• Dudek, B. (1998). Rozwiązywanie problemów ze stresem w miejscu pracy. Teoria i zagadnienia praktyczne. Łódź: Wydawnictwo IMP.
• Dudek, B. (2003). Zaburzenie po stresie traumatycznym. Gdańsk: GWP.
• Dudek, B., Koniarek, J.(1996). Poczucie koherencji a postrzeganie relacji między warunkami pracy, stresem i samooceną stanu zdrowia. Med. Pr. T., 47 (1).
• Dworecki, S. (1995). Wybrane problemy kształtowania bezpieczeństwa narodowego. Zeszyty Naukowe AON, 1.
• Figley, Ch.R., Nash, W.R. (2010). Stres bojowy. Teorie, badania, profilaktyka i terapia. Warszawa: PWN.
• Goffman, E. (2011). Instytucje totalne. Sopot: GWP.
• Goleman, D. (1997). Inteligencja emocjonalna. Poznań: Media Rodzina.
• Heszen, I. (2013). Psychologia stresu PWN, Warszawa.
• Kępiński, A. (2000). Lęk. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Kowalski, D., Kwiatkowski M., Zduniak A. (red.) (2004). Edukacja dla bezpieczeństwa. Lublin-Poznań.
• Kozielecki, J. (1998). Koncepcje psychologiczne człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Kuć, M. (2004). Zagrożenia nazwać po imieniu – świadomość zagrożeń sposobem przeciwdziałania wiktymizacji. W: Kowalski,D., Kwiatkowski, M., Zduniak, A. (red.), Edukacja dla bezpieczeństwa. Lublin-Poznań.
• Lazarus, R.S. (1986). Paradygmat stresu i radzenia sobie. Nowiny Psychologiczne, 3-4, 2-39.
• McSherry, W.C., Holm, J.E. (1994). Sense of coherence: Its effects on psychological and physiological processes prior to, during, and after a stressful situation.Journal of Clinical Psychology, 50 (4).
• McSherry, W.C., Holm, J.E. (1994). Sense of coherence: Its effects on psychological and physiological processes prior to, during, and after a stressful situation. Journal of Clinical Psychology, 50 (4).
• Nietzsche, F. (2011). Zmierzch bożyszcz. Kraków:Vis-a-vis etiuda
• Maruszewski, T.(2001). Psychologia poznania. Sposoby rozumienia siebie i świata. Gdańsk: GWP.
• Ogińska-Bulik, N. (2003). Stres zawodowy u policjantów, Źródła, konsekwencje, zapobieganie. Łódź Wydawnictwo: WSHE.
• Ogińska-Bulik, N. (2003b). Zasoby osobiste chroniące funkcjonariuszy policji przed negatywnymi skutkami stresu zawodowego. W: Jurczyński Z., Ogińska-Bulik N. (red.) Zasoby osobiste i społeczne sprzyjające zdrowiu jednostki. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Ogińska-Bulik, N. (2004). Zespół wypalenia zawodowego a radzenie sobie ze stresem u funkcjonariuszy policji. Zeszyty Naukowe WSHE w Łodzi, 1(44), 11.
• Popiołek, K. (2004). Kryzysy, katastrofy, kataklizmy: w kontekście narastania zagrożeń. Poznań.
• Ratajczak, Z. (2004). Kryzysy katastrofy, kataklizmy: zjawiska współczesnej cywilizacji. Poznań.
• Reber, A.S. (2000). Słownik psychologii. Warszawa.
• Rogaska A. (2009). Zdolności emocjonalne, kompetencje społeczne a postawa „mieć”, „być” u młodzieży. Warszawa: Wyd. Promotor.
• Sęk, H. (1994). Wypalenie zawodowe u nauczycieli. Społeczne i podmiotowe uwarunkowania. W: Brzeziński J., Witkowski L. (red.), Edukacja wobec zmiany społecznej. Poznań-Toruń: Edytor.
• Sęk, H. (1996). Wypalenie zawodowe: psychologiczne mechanizmy i uwarunkowania. Poznań:Zakład Wydawniczy K. Domke.
• Sęk H. red. (2000). Wypalenie zawodowe. Przyczyny. Mechanizmy. Zapobieganie. Warszawa: PWN.
• Sheridan, C.L., Radmacher, S.A. (1998). Psychologia zdrowia. Wyzwanie dla biomedycznego modelu zdrowia. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia.
• Sillamy, N. (1998). Słownik psychologii. Katowice.
• Stańczyk, J. (1996). Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa. Warszawa: PAN.
• Strelau, J. (red.), (2004). Osobowość a ekstremalny stress. Gdańsk: GWP.
• Terelak, J. (2001). Psychologia stresu. Bydgoszcz: Wyd. Branta.
• Terelak, J. (2008). Człowiek i stress. Bydgoszcz: Wyd. Branta.
• Tomaszewski, T. (red.)(1978). Psychologia. Warszawa: PWN.
• Tucholska, S. (2003). Wypalenie zawodowe u nauczycieli. Lublin:Wydawnictwo KUL.
• Wrześniewski, K., Sosnowski, T. (1987). Inwentarz Stanu i Cechy Lęku /ISCL/. Polska adaptacja STAI. Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
• Zawadzki, B., Strelau, J., Szczepaniak, P., Śliwińska, M. (1998). Inwentarz Osobowości NEO-FFI Costy i McCrae. Adaptacja polska. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
• Zięba,R., Bobrow, D.B., Haliżak,E.(red.) (1997). Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XX w. Warszawa.
• Zimbardo, P.G., Boyd,J. (2013). Paradoks czasu. Warszawa:PWN.

Identifiers

DOI

10.34813/16coll2020