W poszukiwaniu genealogii kina – skiagrafie i proces skiagraficzny

• Authors: Jarosz Robert

Title variants

EN

In Search of Cinema Genealogy: Skiagraphia and the Skiagraphic Process

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest próbą wytyczenia genealogii medialnej, do której należy kino oraz podobne mu media czy zjawiska. Wykorzystując metodologię archeologii mediów, autor przywołuje problemy terminologiczne i logiczne, jakie wiążą się z próbami wpisania kina w nadrzędny porządek medialny. Przykładem jednostkowym może być popularne pojęcie „praktyk ekranowych” Charlesa Mussera, przypisywane Nowej Historii Kina jako jedno z jej osiągnięć. Następnie, opierając się na kluczowych tu założeniach interdyscyplinarnych, autor wyprowadza własną propozycję terminu skiagrafii, czerpiąc nazwę ze starogreckiego typu malarstwa. Większą część artykułu zajmuje charakterystyka poszczególnych gałęzi takiej medialnej genealogii oraz opis mechanizmów jej rozwoju, co autor nazywa procesem skiagraficznym.

EN

The article attempts to define media genealogy, which includes cinema and similar media or phenomena. Using the methodology of media archaeology, the author discusses terminological and logical problems involved in the efforts of indexing cinema to a superior medial order. The popular term of “screen practice”, coined by Charles Musser and attributed to the achievements of New Cinema History, serves as an individual example. Subsequently, based on key interdisciplinary assumptions, the author proposes his own term: skiagraphia, derived from an ancient Greek painting form. The main part of the article explores the characteristics of individual members of such media genealogy and describes the mechanisms of its development, i.e. what author calls the skiagraphic process

Keywords

PL

Genealogia kina; praktyki ekranowe; skiagrafia; archeologia mediów; Nowa Historia Kina

EN

cinema genealogy; screen practice; skiagraphia; media archaeology; New Cinema History

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2021
• Issue: 113 Film i technologia
• Pages: 27-49

Contributors

author

Jarosz Robert

• https://orcid.org/0000-0003-0540-4605

References

• Auslander, P. (2008). Liveness: Performance in a Mediatized Culture. London – New York: Routledge.
• Baudry, J. (1992). The Apparatus: Metapsychological Approaches to the Impression of Reality in Cinema. W: G. Mast, M. Cohen, L. Braudy (red.), Film Theory and Criticism: Introductory Readings (ss. 690-707). New York: Oxford University Press.
• Castle, T. (1988). Phantasmagoria: Spectral Technology and the Metaphorics of Modern Reverie. Critical Inquiry, 15 (1), ss. 26-61.
• Chen, F. (2003). Shadow Theaters of the World. Asian Folklore Studies, 62 (1), ss. 25-64.
• Clottes, J. (2013). Why Did They Draw in Those Caves?. Time and Mind, 6 (1), ss. 7-14.
• Conard, N., Malina, M., Münzel, S. (2009). New Flutes Document the Earliest Musical Tradition in Southwestern Germany. Nature, 460, ss. 737-740. https://-doi.org/10.1038/nature08169
• Elsaesser, T. (2004). The New Film History as Media Archaeology. Cinémas: revue d’études cinématographiques/Cinémas: Journal of Film Studies, 14 (2-3), ss. 75-117.
• Elsaesser, T. (2016). Film History as Media Archaeology: Tracking Digital Cinema. Amsterdam: Amsterdam University Press.
• Gatton, M. (b.d.). Drawing Experiments. Paleo-camera.com. http://www.paleocamera.com/experpage.htm
• Gatton, M. (b.d.). The Paleo-Camera Theory. Paleo-camera.com. http://www.paleocamera.com/theorypage.htm
• Gunning, T. (1990). The Cinema of Attractions: Early Film, its Spectator and the Avant Garde. W: T. Elsaesser, A. Barker (red.), Early Cinema: Space, Frame, Narrative (ss. 56-62). London: British Film Institute.
• Gwóźdź, A. (2012). Skąd się (nie) wzięło kino, czyli parahistorie obrazu w ruchu. W: T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska (red.), Historia kina. Kino nieme (t. 1, ss. 15-76). Kraków: Universitas.
• Gwóźdź, A. (2018). Designowanie kina w przestrzeniach miasta: wideomapowanie architektury. W: A. Gwóźdź (red.), Widzialność wyzwolona (ss. 125-126). Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk.
• Hammond, M. S. (1986). The Camera Obscura: a Chapter in the Pre-history of Photography. Ph.D. diss. Columbus: The Ohio State University.
• Hendrykowski, M. (2015). Metodologia nowej historii filmu. Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication, 17 (26), ss. 311-316. https://doi.org/10.14746/i.2015.26.29
• Huhtamo, E. (2010). Natural Magic: A Short Cultural History of Moving Images. W: W. Guynn (red.), The Routledge Companion to Film History (ss. 3-15). London – New York: Routledge.
• Huhtamo, E. (2013). Illusions in Motion: Media Archaeology of the Moving Panorama and Related Spectacles. London: The MIT Press.
• Keuls, E. (1978). Plato and Greek Painting. Leiden: E. J. Brill.
• Kozłowski, K. (2011). Co to jest medium?. Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication, 8 (15-16), ss. 203-209. https://doi.org/10.14746/i.2011.15.16.12
• Kusahara, M. (b.d.). What is Utsushi-e?. f.waseda.jp/kusahara/Utsushi-e. http://www.f.waseda.jp/kusahara/Utsushi-e/What_Is_Utsushi-e.html
• Lewis-Williams, D., Clottes, J. (1998). The Mind in the Cave – the Cave in the Mind: Altered Consciousness in the Upper Paleolithic. Anthropology of Consciousness, 9 (1), ss. 13-21. https://doi.org/10.1525/ac.1998.9.1.13
• Liddell, H. G, Scott, R. (b.d). Gráphō (γράφω). W: An Intermediate Greek-English Lexicon. http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.04.0057:entry=gra/fw
• Liddell, H. G, Scott, R. (b.d). Skiasma (σκίασμα). W: An Intermediate Greek-English Lexicon. http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A19-99.04.0057%3Aalphabetic+letter%3D*s111%3Aentry+group%3D38%3Aentry%3Dski%2Fasma
• Liddell, H. G, Scott, R. (b.d). Skiá (σκιά). W: An Intermediate Greek-English Lexicon. http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.04.0057:entry=skia/Mair, V. H. (2019). Painting and Performance: Chinese Picture Recitation and its Indian Genesis. Honolulu: University of Hawai’i Press.
• Mannoni, L. (2000). The Great Art of Light and Shadow: Archaeology of Cinema (tłum. R. Crangle). Exeter: University of Exeter Press.
• Monteiro, S. (red.) (2017). The Screen Media Reader: Culture, Theory, Practice. New York: Bloomsbury Academic.
• Musser, C. (1984). Toward a History of Screen Practice. Quarterly Review of Film Studies, 9 (1), ss. 59-69. https://doi.org/10.1080/10509208409361190
• Nacher, A. (2012). Kultury mediów – zanurzenie w czas głęboki. Kultura Współczesna, 2 (73), ss. 156-166.
• Nichols, B., Lederman, S. (1980). Flicker and Motion in Film. W: T. de Lauretis, S. Heath (red.), The Cinematic Apparatus (ss. 96-105). London: Palgrave Macmillan Press.
• Pabiś-Orzeszyna, M. (2020). Zwrot historyczny w badaniach filmoznawczych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Porta, G. della (1658). Natural Magick. London: Printed for Thomas Young and Samuel Speed.
• Spengler, O. (1990). Historia, kultura, polityka. Wybór pism (tłum. A. Kołakowski, J. Łoziński). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Sutil, N. (2018). Matter Transmission: Mediation in a Paleocyber Age. New York: Bloomsbury Academic.
• Théry-Parisot, I., Thiébault, S., Delannoy, J., Ferrier, C., Feruglio, V., Fritz, C., Gely, B., Guibert, P., Monney, J., Tosello, G., Clottes, J., Geneste, J. (2018). Illuminating the Cave, Drawing in Black: Wood Charcoal Analysis at Chauvet-Pont d’Arc. Antiquity, 92 (362), ss. 320-333. https://doi.org/10.15184/aqy.2017.222
• Turner, V. (1982). From Ritual to Theatre: The Human Seriousness of Play. New York: PAJ Publications.
• Zielinski, S. (2010). Archeologia mediów. O głębokim czasie technicznie zapośredniczonego słuchania i widzenia (tłum. K. Krzemieniowa). Warszawa: Oficyna Naukowa.