Napierśniki husarii obrony potocznej w połowie XVI w.

• Authors: Plewczyński Marek

Title variants

EN

Breastplates permanent defence hussars in the mid 16th century

RU

Нагрудники гусарии маневренной обороны в середине XVI в.

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

In the popular scientific literature the image of the 16th century hussars is limited to light armour warriors from the beginning of the century and Batorian hussars from the late 1570s. Recent scientific research fulfilled the gap between the second and third quarters of the 16th century. Nevertheless, studies devoted to protective arma¬ments are still not common, especially research devoted to Polish hussar armours from the mid 16th century. Research devoted to old Polish warfare techniques are to be based on written, iconographic and material sources. As far as the 40s and 50s are concerned, however, one faces exceptionally low level of materials as well as iconographic and museum records with determined chronology and origin are rare. Nevertheless, based on few and partial traces left by the Jagiellonian generation liv¬ing in the mid 16th century, the author attempted at re-establishing the model of the protective armour used by the hussar and the changes concerning the armaments of this type as regards cavalry at the turn of the first and second half of the 16th century.

RU

В научно-популярной литературе образ гусарии XVI в. сводится к легково¬оруженным рацам начала столетия и гусарам Батория конца 70-х гг. Современ¬ные научные исследования заполнили пробел второй и третьей четвертей XVI в., но работы, посвященные защитному вооружению, прежде всего, происхож¬дению польского гусарского вооружения середины XVI в., – все еще редкость. Исследования старопольской военной техники должны базироваться на пись¬менных, иконографических и материальных источниках. По 40-м и 50-м гг. XVI в. имеется беспрецедентно мало источников, а иконографические и музейные предметы, строго датированные и известного происхождения, – большая ред¬кость. Несмотря на это, основываясь на немногочисленных следах, оставленных ягеллонским поколением, жившим в середине XVI в., автор попытался воссоз¬дать модель пластинчатого защитного вооружения гусарии, а также изменения в вооружении этого рода кавалерии на рубеже первой и второй половины XVI в.

Keywords

EN

Polish Hussars; cavalry; body armour; breastplate; 16th century

RU

Гусaрия; кавалерия; доспехи; нагрудник; 16 век

• Publisher: Ośrodek Badań Historii Wojskowej Muzeum Wojska w Białymstoku
• Journal: Studia z Dziejów Wojskowości
• Year: 2017
• Volume: 6
• Pages: 161–178

Contributors

author

Plewczyński Marek

References

• Bocheński Z., O sztuce płatnerskiej i zbrojach Kunza Lohnera wykonanych dla Polski, „Biuletyn Historii Sztuki”, r. XIX, 1957, nr 2.
• Bocheński Z., Próba określenia genezy polskiej zbroi husarskiej, „Muzealnictwo Wojskowe”, t. II, Warszawa 1964.
• Bocheński Z., Ze studiów nad polską zbroją husarską, „Rozprawy i Sprawozdania Muzeum Narodowego w Krakowie”, t. VI, 1960.
• Bołdyrew A., Piechota zaciężna w Polsce w pierwszej połowie XVI wieku, Warszawa 2011.
• Bołdyrew A., Produkcja i koszty uzbrojenia w Polsce XVI wieku, Warszawa 2005.
• Chmiel A., Rachunki dworu królewskiego 1544–1567, [w:] Źródła do historii sztuki i cywilizacji w Polsce, t. I, Kraków 1911.
• Dziewanowski W., Zarys dziejów uzbrojenia w Polsce, Warszawa 1935.
• Ferenc M., Dwór Zygmunta Augusta, Kraków 1998.
• Fonkowicz J., Twargowski T., Krwią i blizną, Warszawa 1972.
• Gembarzewski B., Husarze, ubiór, oporządzenie i uzbrojenie 1500–1775, „Broń i Barwa”, 1938–1939.
• Gembarzewski B., Żołnierz Polski. Ubiór, uzbrojenie i oporządzenie od wieku XI do roku 1960, t. I: Wieki XI–XVII, Warszawa 1960.
• Grabowska I., Broń w dawnych wiekach, Malbork 1970.
• Księga radziecka miasta Drohobycza (1542–1563), Lwów 1936.
• Lubieniecki A., Poloneutichia albo Królestwa Polskiego szczęście, Lwów 1843.
• Matricularum Regni Poloniae summaria, t. IV, cz. 3, Warszawa 1915.
• Matricularum Regni Poloniae summaria, t. V, cz.1, Warszawa 1919.
• Nadolski A., Dankowa J., Uwagi o składzie i uzbrojeniu polskiej jazdy rycerskiej w latach 1350–1450, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, t. XXVI, 1983.
• Paprocki B., Herby rycerstwa polskiego, Kraków 1858.
• Plewczyński M. M., Wojny i wojskowość polska w XVI wieku, t. II, Lata 1548–1575, Zabrze 2012.
• Plewczyński M., Ludzie Wschodu w wojsku ostatnich Jagiellonów, Warszawa 1995.
• Plewczyński M., Obertyn 1531, Warszawa 2008.
• Plewczyński M., Podwysocki Jakub Farat (ok. 1515–1577), [w:] Polski Słownik Bibliograficzny, t. XXVII, z. 1, Wrocław 1982.
• Plewczyński M., Polska technika wojskowa w XVI wieku [w:] Studia z dziejów polskiej techniki wojskowej od XVI do XX wieku, red. J. Wojtasik, Warszawa 2001.
• Plewczyński M., Rejestry popisowe jako źródło do historii wojskowości XVI wieku [w:] Źródła w badaniach historii wojskowej. VII Ogólnopolskie Forum Historyków Wojskowości, Siedlce 17–18 września 2003, red. K. Pindel, Toruń 2004.
• Plewczyński M., Sieniawski Mikołaj (1520–1584), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXXVII, z. 152, Wrocław 1996.
• Plewczyński M., Żołnierz jazdy obrony potocznej za czasów Zygmunta Augusta. Studia nad zawodem wojskowym w XVI w., Warszawa 1985.
• Plewczyński, Wojny i wojskowość polska w XVI wieku, t. I, Lata 1500–1548, Zabrze 2011.
• Swaryczewski A., Fuiński Z., Napierśnik zbroi tzw. maksymiliańskiej ze zbiorów prywatnych w Krakowie, „Studia do Dziejów Dawnego Uzbrojenia i Ubioru Wojskowego”, 1964, cz. 2.
• Swaryczewski A., Płatnerze krakowscy, Warszawa–Kraków 1987.
• Teodorczuk J., Majewski W., Wojsko [w:] Polska w epoce Odrodzenia, państwo, społeczeństwo, kultura, red. A. Wyczański, Warszawa 1970.
• Żygulski jun. Z., Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu, Warszawa 1982.
• Żygulski jun. Z., Husaria polska, Warszawa 2000.
• Żygulski Z., Stara broń w polskich zbiorach, Warszawa 1982.