Granica czy most? O funkcjach rozumienia w hermeneutyce H.-G. Gadamera

• Authors: Mariusz Oziębłowski

Title variants

EN

Boundary or bridge. On the role of understanding in Gadamer’s hermeneutics

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tekst dotyczy koncepcji rozumienia Hansa-Georga Gadamera. Przedstawiono w nim argumenty przeciwko tezie Pawła Dybla zarzucającego Gadamerowi, iż znosi on niewspółmierność rzeczy i sposobu jej rozumienia, zapośredniczając pojęciowo niepoznawalność rzeczy. W oparciu o pracę Pawła Dybla wskazano dwie funkcje rozumienia: „zapośredniczajacą” i „różnicującą”. Następnie pokazano, że koncepcja Gadamera oparta jest o twierdzenie, iż funkcja różnicująca nie może być zrealizowana inaczej niż za pomocą środków zapośredniczających. Niemożliwość owa nie oznacza jednak zapoznania różnicy pomiędzy niewyrażalną „rzeczą” i sposobem jej rozumienia. Niewyrażalność „rzeczy” dochodzi do głosu w trakcie procesu hermeneutycznego, którego istotą jest dialektyczna współobecność wykluczających się funkcji. Współobecność ta nadaje procesowi hermeneutycznemu krytyczny i dynamiczny charakter. Pokazano tym samym, iż w hermeneutyce Gadamera prymat funkcji zapośredniczającej jest pozorny.

EN

The article is concerned with Hans-Georg Gadamer’s conception of understanding. It first presents arguments against Paweł Dybel’s objection that Gadamer eliminates the incommensurability of a thing and way of understanding it, conceptually mediating the unintelligibility of things. On the basis of Paweł Dybel’s work two functions of understanding are pointed out, the mediating and differentiating functions. Next the article shows that Gadamer’s conception is based on the claim that the differentiating function can be carried out only by means of mediating methods. This impossibility does not, however, imply forgetting the difference between the inexpressible thing and its way of being understood. The inexpressibility of a thing comes to the fore during the hermeneutic process, whose essence is dialectical the copresence of mutually exclusive functions. This copresence gives the hermeneutic process a critical and dynamic character. The article thus shows that in Gadamer’s hermeneutics the primacy of the mediating function is only apparent.

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2006
• Issue: 10
• Pages: 65-77

Contributors

author

Mariusz Oziębłowski

• Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie

References

• Bronk [1988] – A. Bronk, Rozumienie, dzieje, język. Filozoficzna hermeneutyka H.-G. Gadamera, RW KUL, Lublin 1988.
• Dybel [2004] – P. Dybel, Granice rozumienia i interpretacji. O hermeneutyce Hansa-Georga Gadamera, TAiWPN Universitas, Kraków 2004.
• Gadamer [1960] – H.-G. Gadamer, Wahrheit und Methode, Grundzüge einer philosophischen Hermeneutik, J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), Tübingen 1960.
• Gadamer [2000] – H.-G. Gadamer, Cóż to jest prawda?, tłum. M. Łukasiewicz, w: H.-G. Gadamer, Rozum, słowo, dzieje. Szkice wybrane, PIW, Warszawa 2000, s. 35-51.
• Gadamer [2003a] – H.-G. Gadamer, Idea logiki Heglowskiej, tłum. B. Sierocka, w: H.-G. Gadamer, Język i rozumienie, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003, s. 41-71.
• Gadamer [2003b] – H.-G. Gadamer, Tekst i interpretacja, tłum. P. Dehnel, w: H.-G. Gadamer, Język i rozumienie, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003, s. 99-141.
• Gadamer [2004] – H.-G. Gadamer, Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, tłum. B. Baran, PWN, Warszawa 2004.
• Waldenfels [1999] – B. Waldenfels, Odpowiedź na to co obce. Główne rysy fenomenologii responsywnej, tłum. J. M. Spychała, w: Studia z filozofii niemieckiej. T 3. Współczesna fenomenologia niemiecka, red. S. Czerniak i J. Rolewski, Wydawnictwo UMK, Toruń 1999, s. 101-116.

Identifiers

DOI

10.13153/diam.10.2006.243