Słownictwo pola semantycznego „Edukacja i wychowanie” w moskiewskiej gazecie „Trybuna Radziecka” z lat 1927–1938

• Authors: Graczykowska Tamara

Title variants

EN

Vocabulary of the semantic field “Education” in the Moscow newspaper “Trybuna Radziecka” from the years 1927–1938

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

„Polska autonomia socjalistyczna” w ZSRR istniała w latach 1925–1935. Dzięki niej władze radzieckie w sposób bardzo aktywny i konsekwentny dążyły do sowie-tyzacji mniejszości polskiej. Jednym z istotnych elementów radzieckiego eksperymentu polonijnego było kształcenie młodzieży polskiej w ZSRR. Na łamach „Trybuny Radzieckiej”, która była centralną gazetą polskojęzyczną w ZSRR w okresie międzywojennym, bardzo często poruszano tematy związane z funkcjo-nowaniem polskich placówek oświatowych, wiele miejsca poświęcano sprawom edukacji i wychowania młodego pokolenia Polaków. Ekscerpcja „Trybuny Radzieckiej” zaowocowała bogatym spisem wyrazów należących do pola semantycznego „Edukacja i wychowanie”.Celem artykułu jest prezentacja jednostek wchodzących w skład tego pola. Mate-riał leksykalny został podzielony na 12 pól szczegółowych, w których wyodrębniono m.in. nazwy rodzajów szkół, kierunków; nazwy przedmiotów i dyscyplin naukowych; nazwy pomieszczeń w placówkach oświatowych; nazwy stopni szkolnych itd.Analiza pokazała, że słownictwo obejmujące pole semantyczne „Edukacja i wycho-wanie”, pozostawało pod ogromnym wpływem języka rosyjskiego. Większość zaprezen-towanych wyrazów to zapożyczenia z języka rosyjskiego.

EN

This paper, whose aim is to present the large semantic field “Education”, contains words related to the general educational system, is divided into two parts. In the first section, the author characterizes the Soviet Polish diaspora experiment in the interwar period as giving people of Polish origin autonomy, whose overriding goal was to sovietise and educate the ideal Pole, a Polish citizen speaking Polish. Thanks to auton-omy, there appeared the possibility of education in Polish (Polish primary and secondary schools, higher education). But the Polish educational system was a part of Soviet education – the most important tools for the indoctrination and sovietisation of all nationalities, including the Polish minority. The second part presents vocabulary related to the educa-tional system extracted from “Trybuna Radziecka” (1927–1938, Moscow) – probably the most important press instrument of Polish publishing houses in the USSR. The semantic field “Education” contains the names of schools (e.g. komwuz, likbez, rabfak), names of subjects (e.g. ped-praktyka, społecznoznawstwo) and names of pupils (e.g. otlicznik, uczlot). Almost all items are borrowed from the Russian language.

Keywords

PL

mniejszość polska; ZSRR; prasa polskojęzyczna; okres międzywojenny; pole semantyczne; edukacja i wychowanie; słownictwo

EN

Polish minority; the USSR; Polish-language press; interwar period; semantic field; education system; vocabulary

• Publisher: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Acta Polono-Ruthenica
• Year: 2020
• Volume: Tom 1 Nr XXV
• Pages: 103-118

Dates

published

2020-03-31

Contributors

author

Graczykowska Tamara

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Polska

References

• BIBLIOGRAFIA
• Graczykowska Tamara. 2018. Słownictwo „Trybuny Radzieckiej” wydawanej w Moskwie w latach 1927–1938. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
• Iwanow Michał. 1985. Polonia w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (1921–1938).W: Liczba i rozmieszczenie Polaków w świecie. Red. Wrzesiński W. T. 2. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego: 201–256.
• Iwanow Michał. 1991. Pierwszy naród ukarany. Polacy w Związku Radzieckim 1921–1939. Warszawa–Wrocław: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Iwanow Michał. 2014. Zapomniane ludobójstwo: Polacy w państwie Stalina, „operacja polska” 1937–1938. Kraków: Znak.
• Iwanow Michał. 2017. Oświata w warunkach polskiej sowieckiej autonomii w ZSRR w latach 1925–1939. „Rocznik Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy” t. 17: 73–97.
• Kalinowska Małgorzata. 2017. Między narodem a ideą. Polityka mniejszościowa władz ZSRR w dziedzinie kultury i literatury w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku. „Slavia Orientalis” LXVI, nr 1: 91–106.
• Kawecka Krystyna. 1981. Problemy rozwoju oświaty i kultury Polonii radzieckiej w latach 1921––1929 ze szczególnym uwzględnieniem Ukrainy i Białorusi. W: Kultura skupisk polonijnych: materiały z Sympozjum zorganizowanego przez Bibliotekę Narodową oraz Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk (Radziejowice, 22–23 IV 1980). Red. Czarnik O., Gronowski K. Warszawa: Biblioteka Narodowa: 255–273.
• Lizak Wojciech. 1990. Rozstrzelana Polonia. Polacy w ZSRR 1917–1939. Szczecin: Prywatny Instytut Analiz Społecznych.
• Ożdżyński Jan. 1970. Polskie współczesne słownictwo sportowe. Wrocław: Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Patek Artur. 2001. Polska diaspora w Rosji Radzieckiej i Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. W: Polska diaspora. Red. WalaszekA. Kraków: Wydawnictwo Literackie: 283–363.
• Szydłowska-Ceglowa Barbara. 1997. Język polski w Rosji porewolucyjnej i ZSRR (do roku 1935). „Język Polski” LXXVII, z. 4–5: 251–258.
• Tęgoborski (Tomasz Dąbal) Włodzimierz. 1929. Polacy Związku Radzieckiego. Moskwa: Centralne Wydawnictwo Ludów ZSRR.
• Tokarski Ryszard. 2001. Słownictwo jako interpretacja świata. W: Współczesny język polski. Red. Bartmiński J. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej: 343–370.
• (online) http://vchekmariov.narod.ru/biogr.html (доступ 18.07.2016).
• Васильевич Кириллов Виктор. 2013. История России. Учебное пособие. Москва: Юрайт.