Polska recepcja niemieckojęzycznej powieści o miłości XXI wieku

• Authors: Pokrywka Rafał

Title variants

EN

Polish Reception of the German Romance Novel of the 21st Century

DE

Die polnische Rezeption des deutschsprachigen Liebesromans im 21. Jahrhundert

• Languages of publication: PL DE EN

Abstracts

PL

Powieść o miłości uznawana jest dzisiaj przeważnie za gatunek kultury masowej. Dają się zauważyć jedynie nieliczne próby jego rehabilitacji w hierarchii literatury fikcjonalnej oraz w recepcji krytycznej. Ten stan rzeczy przekłada się na politykę wydawnictw i na recepcję czytelniczą. Tym samym powieść o miłości zostaje strywializowana bądź też przewartościowana poprzez zmianę lub uniknięcie klasyfikacji gatunkowych. Widoczne jest to w polskiej recepcji najnowszej niemieckojęzycznej powieści o miłości. Pomiędzy trywializacją (Haas, Glattauer) a przewartościowaniem (Streeruwitz, Handke) nieznajdującym oddźwięku w odbiorze popularnym sytuują się dzieła, które miałyby szansę wypełnić przestrzeń pomiędzy kulturą wysoką i masową (Stamm, Kumpfmüller), jeśli zostałyby zauważone przez profesjonalną krytykę. Brak wsparcia krytyki, jak również brak tłumaczeń wielu istotnych tekstów, prowadzą do niedowartościowania gatunku.

DE

Der Liebesroman wird heute für ein Genre der Massenkultur gehalten. Nur wenige Versuche, den Liebesroman in Hierarchien der fiktionalen Literatur und demzufolge in der kritischen Rezeption aufzuwerten, werden unternommen. Dieser Sachverhalt wird auf die Politik der Verlage und die Leserrezeption übertragen. Auf diese Weise wird das Genre entweder trivialisiert oder umgewertet durch Veränderung oder Vermeidung von Gattungszuschreibungen. Dies lässt sich auch in der polnischen Rezeption des neuesten deutschsprachigen Liebesromans bemerken. Zwischen Trivialisierung (Haas, Glattauer) und Umwertung (Streeruwitz, Handke), die in der Massenrezeption keinen Widerhall finden, verorten sich Texte, die die Lücke zwischen Unterhaltungs- und Hochkultur füllen könnten (Stamm, Kumpfmüller), wären sie nur durch die professionelle Kritik unterstützt. Mangel an Unterstützung sowie an Übersetzungen vieler wichtiger Werke führt zur Unterschätzung des Genres.

EN

Nowadays the romance novel is considered mainly as a genre of mass culture. Only a few attempts to restore the genre in the hierarchy of literary fiction and consequently in the critical reception can be named. This state of affairs is transferred into publishing policies and therefore into the mass reception. Thus, romance novels are either trivialized or revalued by changing or avoiding genre classifications. Prime examples are to find in the Polish reception of the latest German romance novels. Between trivialization (Haas, Glattauer) and revaluation (Streeruwitz, Handke), both of which don’t succeed in general reception, there are works which could probably fill a gap between mass and high culture (Stamm, Kumpfmüller), if they were supported by professional criticism. This, as well as lack of translations of many important texts, leads to a general underestimation of the genre.

Keywords

PL

powieść o miłości; romans; odbiór; wydawnictwa; krytyka literacka

DE

Liebesroman; Rezeption; Verlage; Literaturkritik

EN

romance novel; reception; publishers; literary critics

• Publisher: Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie
• Journal: Transfer. Reception studies
• Year: 2016
• Volume: 1
• Pages: 153-171

Contributors

author

Pokrywka Rafał

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego (Bydgoszcz)

References

• [bez autora], Marlene Streeruwitz, http://ksiazki.onet.pl/marlene-streeruwitz/ ts4zb [stan z 31.01.2016].
• [bez autora], Złamana szpada uwodziciela http://kultura.newsweek.pl/ zlamana-szpada-uwodziciela,10003,1,1.html [stan z 31.01.2016].
• [bez autora], Książka o bezczelnym szczęściu bycia kochanym http://www. polskieradio.pl/8/738/Artykul/1443662,Ksiazka-o-bezczelnym-szczesciu-bycia-kochanym [stan z 31.01.2016].
• [bez autora], [recenzja: Peter Stamm Siedem lat] http://www.radio. bialystok.pl/ksiazki/dladoroslych/id/123015 [stan z 31.01.2016].
• [bez autora], [recenzja: Marlene Streeruwitz, Partygirl], „Lampa” 2005, nr 1.
• Bjørnskau H., Få norske kjærlighetsromaner, źródło: http://www.nrk.no/ kultur/bok/fa-norske-kjaerlighetsromaner-1.10872187 [stan z 31.01.2016].
• Drynda J., W sieci namiętności – namiętność w Sieci. Miłosne spotkania w cyberprzestrzeni w literaturze polskiej i niemieckojęzycznej, [w:] Miłość we współczesnych tekstach kultury, red. M. Szczepaniak, Wydawnictwo UKW, Bydgoszcz 2010, s. 169-182.
• Illouz E., Die neue Liebesordnung. Frauen, Männer und „Shades of Grey”, przeł. M. Adrian, Suhrkamp, Berlin 2013.
• Kopacki A., Don Juan, czyli tren, którego nie ma, „Literatura na Świecie” 2008, nr 1/2, s. 384-392.
• Lepape P., Une histoire des romans d'amour, Seuil, Paris 2011; http:// dx.doi.org/10.14375/NP.9782021054347.
• Ławnikowska-Koper J., Marlene Streeruwitz. Dlaczego pozostaje femi- nistką…, „Zbliżenia Interkulturowe. Polska – Niemcy – Europa” 2010, nr 8, s. 101–106.
• Łukosz J., Nowy Don Juan, „Rzeczpospolita”, dodatek „Plus Książki”, (1–2.07.2006), s. 17.
• Łukosz J., Opowieści nowego Don Juana, „Twórczość” 2005, nr 7, s. 115–118.
• Majkiewicz A., Seria Schritte/Kroki na polskim rynku wydawniczym, „Studia Neofilologiczne”, t. 11: Współczesna recepcja literatury niemiecko- języcznej XX i XXI wieku, red. J. Ławnikowska-Koper, A. Majkiewicz, A. Szyndler, 2015, s. 213–232, http://dx.doi.org/10.16926/sn.2015.11.13.
• Majkiewicz A., Społeczna recepcja serii Schritte/Kroki – obieg krytyczno- literacki, „Studia Neofilologiczne”, t. 11: Współczesna recepcja literatury niemieckojęzycznej XX i XXI wieku, red. J. Ławnikowska-Koper, A. Maj- kiewicz, A. Szyndler, 2015, s. 233–254, http://dx.doi.org/1016926/ sn.2015.11.14.
• Mikrut I., [recenzja: Peter Handke, Don Juan (sam o sobie opowiada)], źródło: http://www.granice.pl/recenzja,don-juan--sam-o-sobie-opowiada-,241 [stan z 31.01.2016].
• Müller B., Wenn Festplatten fremdgehen, „Süddeutsche Zeitung”, źródło: http://www.sueddeutsche.de/kultur/roman-alle-sieben-wellen-wenn-festplatten-fremdgehen-1.466954 [stan z 31.01.2016].
• Niemczyńska M.I., W ten weekend idziemy wybrać książki – w Warszawie i Krakowie, źródło: http://wyborcza.pl/1,75475,17906957,W_ten_ weekend_idziemy_wybrac_ksiazki___w_Warszawie.html [stan z 31.01.2016].
• Pearce L., Romance Writing, Polity Press, Cambridge 2007.
• Pokrywka R., Pisać o miłości – po niemiecku (Daniel Glattauer, Martin Walser), „Fraza” 2013, nr 4, s. 210–214.
• Pokrywka R., W obronie pozycji absurdalnej (Wolf Haas), „Fraza” 2015, nr 3, s. 281–283.
• Pyszczek G., Miłość i współczesność, „Nowe Książki” 2003, nr 12, s. 16.
• Radłowska J., Polska recepcja twórczości Petera Handkego, [w:] Literatura austriacka w Polsce w latach 1980–2008. Bibliografia adnotowana, red. E. Białek, K. Nowakowska, Atut, Wrocław 2009, s. 147–160.
• Ramsdell K., Romance Fiction. A Guide to the Genre, Libraries Unlimited, Englewood 1999.
• Regis P., A Natural History of the Romance Novel, University of Pennsylvania Press, Philadelphia 2003; http://dx.doi.org/10.9783/9780812203103.
• Rutka A., Portret kobiety z kryzysem kultury w tle: Marlene Streeruwitz Entfernung (2006) i Inga Iwasiów Na krótko (2012), „Roczniki Humanistyczne” 2013, t. 61, z. 5, s. 115–131.
• Schneider J., Leser, Hörer, Zuschauer, [w:] Handbuch Kanon und Wertung. Theorien, Instanzen, Geschichte, red. G. Rippl, S. Winko, J.B. Metzler, Stuttgart 2013, s. 259–263.
• Szczuka K., Kazimiera Szczuka poleca i odradza, źródło: http://gejowo. pl/index.php?pid=3&n_id=3681&n_offset=5685 [stan z 31.01.2016].
• Stefaniak B., Niekończąca się opowieść, „Twórczość” 2007, nr 7, s. 128–133.
• Uzdański G., Don Juan ucieka, „Nowe Książki” 2006, nr 9, s. 56–57.
• Warońska J., Wirtualny raj, „Śląsk” 2013, nr 6, s. 55.
• Wojnarowski T., Hańba krwi i austriacka femme fatale, „Portret on line” 2005, nr 7, (b.n.s.).

Identifiers

DOI

http://dx.doi.org/10.16926/trs.2016.01.08