Ogólnokrajowe referendum inicjowane przez obywateli a polskie prawo referendalne

• Authors: Kryszeń Grzegorz

Title variants

EN

Citizen Initiated Referendum and Polish Referendum Law

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Głównym celem niniejszego opracowania jest ustosunkowanie się do postulatu przyznania obywatelom uprawnienia do wiążącego inicjowania referendum. Kluczowe znaczenie w tym kontekście ma pytanie, czy takiego postulatu nie należałoby potraktować jako tylko typowego przejawu populizmu politycznego i tym samym go odrzucić, czy jednak poprzeć go, uznając instytucję referendum inicjowanego przez obywateli za czynnik sprzyjający pełniejszemu urzeczywistniania idei rządów demokratycznych, niegrożący destabilizacją i dysfunkcjonalnością systemu politycznego. Przeprowadzona w artykule analiza dowodzi, iż instytucji tej nie można dyskredytować, ponieważ widzieć w niej należy potrzebny element procesu sprawowania władzy w państwie demokratycznym. Osiągnięciu przez nią takiej roli w polskiej praktyce ustrojowej może sprzyjać zaproponowana regulacja prawna.

EN

The main aim of this study is to respond to the call to give citizens the power to initiate a referendum in a binding way. The key question in this context is whether such a postulate should not be treated as just a typical manifestation of political populism and thus rejected, or whether it should be supported by recognizing the institution of a referendum initiated by the citizens as a factor conducive to a more complete implementation of the idea of democratic rule, without threatening the destabilization and dysfunctionality of the political system. The analysis carried out in the article proves that this institution cannot be discredited because it should be seen as a necessary element of the process of exercising power in a democratic state. The proposed legal regulation may be conducive to achieving such a role in Polish political practice.

Keywords

PL

suwerenność narodu; demokracja; demokracja bezpośrednia; referendum; referendum inicjowane przez obywateli

EN

national sovereignty; democracy; direct democracy; referendum; citizen initiated referendum

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2020
• Issue: 4 (56)
• Pages: 425-441

Dates

published

2020-08-31

Contributors

author

Kryszeń Grzegorz

• Uniwersytet w Białymstoku

References

• Altman D., Direct Democracy Worldwide, Cambridge 2011.
• Bjørklund T., The Surge of Referendums and the New Politics Approach, [w:] Referendums and Representative Democracy. Responsiveness, Accountability and Deliberation, red. M. Setälä, T. Schiller, Routledge 2009.
• Bogdanor V., The People and the Party System: the Referendum and Electoral Reform in British Politics, New York 1981.
• Bowler S., Donovan T., Democracy, Institutions and Attitudes About Citizen Influence on Government, „British Journal of Political Science” 2002, vol. 32, No. 2.
• Dahl R.A., Demokracja i jej krytycy, Kraków-Warszawa 1995. Direct Democracy. The International IDEA Handbook, Stockholm 2008.
• Dzwończyk J.M., Demokracja bezpośrednia w Polsce jako instrument populistycznej polityki, „Horyzonty Polityki” 2018, vol. 9, nr 28.
• Electoral Law, European Commission for Democracy trough Law (Venice Commission), Strasbourg, 3 July 2013.
• Fuks T., Prawo człowieka do uczestnictwa w kierowaniu sprawami publicznymi. Standardy międzynarodowe i ich realizacja w Polsce, Wrocław-Warszawa-Kraków 1995.
• Gregorczuk H., Citizen Initiated Referenda: Republican Innovation or Scourge of Representative Democracy?, „Griffith Law Review” 1998, vol. 7, No. 2.
• Hill L., Democratic Deficit in the ACT: Is the Citizen Initiated Referendum a Solution?, „Australian Journal of Social Issues” 2003, vol. 38, No. 4.
• Jabłoński M., Referendum ogólnokrajowe w polskim prawie konstytucyjnym, Wrocław 2001.
• Jäske M., „Soft” forms of Direct Democracy: Explaining the Occurrence of Referendum Motions and Advisory Referendums in Finnish Local Government, „Swiss Political Science Review” 2017, vol. 23, No. 1.
• Kaufmann B., Büchi R., Braun N., Guidebook to Direct Democracy in Switzerland and Beyond, Initiative & Referendum Institute Europe 2010.
• Kryszeń G., Kodeks dobrej praktyki referendalnej, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2014, t. XXXI Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Pułło, red. A. Szmyt.
• Kuciński J., W sprawie konstytucyjnych form bezpośredniego sprawowania władzy przez naród - kilka refleksji z historii polskich konstytucji oraz uwag de lege lata i de lege ferenda, [w:] Państwo i prawo wobec współczesnych wyzwań. Teoria i filozofia państwa i prawa oraz aksjologia demokracji i ochrony praw człowieka. Księga jubileuszowa Profesora Jerzego Jaskierni, red. R.M. Czarny, K. Spryszak, Toruń 2012.
• Lijphart A., Democracies: Patterns of Majoritarian and Consensus Government in Twenty-One Countries, New Haven 1984.
• Linder W., Demokracja szwajcarska. Rozwiązywanie konfliktów w społeczeństwie wielokulturowym, Rzeszów 1996.
• Morel L., The Rise of Government-Initiated Referendums in Consolidated Democracies, [w:] Referendum Democracy. Citizens, Elites and Deliberation in Referendum Campaigns, red. M. Mendelsohn, A. Parkin, Palgrave 2001.
• Musiał-Karg M., Referenda w państwach europejskich. Teoria, praktyka, perspektywy, Toruń 2008.
• Qvortrup M., A Comparative Study of Referendums. Government by the People, Manchester 2005.
• Qvortrup M., Western Europe, [w:] Referendums Around the World, red. M. Qvortrup, Palgrave 2018.
• Rachwał M., Referendum jako forma udziału obywateli w kierowaniu sprawami publicznymi, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2005, nr 2.
• Rachwał M., Demokracja bezpośrednia w procesie kształtowania się społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, Warszawa 2010.
• Rytel-Warzocha A., Referendum ogólnokrajowe w państwach Europy Środkowo-Wschodniej, Warszawa 2011.
• Schiller T., Local Referendums: A Comparative Assessment of Forms and Practice, [w:] The Routledge Handbook to Referendum and Direct Democracy, red. L. Morel, M. Qvortrup, Routledge 2018.
• Setälä M., Introduction, [w:] Referendums and Representative Democracy. Responsiveness, Accountability and Deliberation, red. M. Setälä, T. Schiller, Routledge 2009.
• Smith G., The Functional Properties of the Referendum, „European Journal of Political Research” 1976, vol.4 No. 1.
• Sobolewski M., Zasady współczesnej demokracji burżuazyjnej, Kraków 1983.
• Uziębło P., Konstrukcja instytucji demokracji bezpośredniej w Konstytucji RP na tle współczesnych rozwiązań ustrojowych, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2004, t. XII.
• Uziębło P., Zarządzenie referendum ogólnokrajowego na wniosek grupy wyborców, [w:] A. Gajda, A. Rytel-Warzocha, P. Uziębło, Referendum ogólnokrajowe w Polsce. Wybrane zagadnienia, Gdańsk 2016.
• Winczorek P, Kilka uwag o polskich referendach, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2014, z. 2.

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.15804/ppk.2020.04.23