Izba Żupanii jako element systemu konstytucyjnego w Republice Chorwacji

• Authors: Składowski Konrad
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Problematyka celowości działania izby wyższej w państwach unitarnych niezmiennie budzi zainteresowanie polskiej nauki prawa konstytucyjnego. Kwestia ta jest w Polsce szczególnie interesująca również ze względu na pojawiające się stale, w programach rozmaitych partii politycznych, propozycje likwidacji w III Rzeczypospolitej Senatu. Z tej perspektywy niezwykle interesująco przedstawia się zagadnienie funkcjonowania izby wyższej parlamentu w Republice Chorwacji. Konstytucja Republiki Chorwacji została uchwalona 22 grudnia 1990 r. Zgodnie z jej pierwotnym brzmieniem struktura parlamentu była dwuizbowa. Składał się on z Izby Przedstawicielskiej oraz Izby Żupanii. Dnia 28 marca 2001r. miała miejsce kolejna nowelizacja Konstytucji Chorwacji, na mocy, której doszło m.in. do likwidacji izby wyższej parlamentu. W artykule przedstawiona została analiza powodów powołania izby wyższej w Chorwacji, jej struktury, kompetencji i zasad funkcjonowania oraz powodów jej likwidacji.

EN

The Polish science of the constitutional law is extensively interested in the problem of the purpose of the exitence of the upper house of the parliament in unitary countries. The issue is especially interesting in Poland, where different political parties, in their programs, propose to abolish the Upper House of the Parliament, the Senate. The functioning of the upper chamber of the parliament in the Republic of Croatia seems to be extraordinarily interesting as far as this issue is concerned. Croatia adopted its first constitution on 22 December 1990. According to its first version the House of Parliament was to have two chambers. It consisted of the House of Representatives and the House of Zupanii (the House of Counties). On 28 March 2001 the constitution was mended, as a result the House of Counties was abolished. The article presents the analysis of the reasons for which the House of the Zupanii was created, its structure, references, the functioning and the reasons why it was abolished. The parliamentary traditions in Croatia date back to 13 th century, but in the past Sabor (the Parliament) was never bicameral. The decision to appoint the House of Zupanii, although an important part of the political system, were made in at least curious circumstances. Franjo Tudjman’s opinion had the biggest influence on the creation of the House of Zupanii, it was made, although main experts from the constitutional commission opposed, as they thought it’s against the Croatian tradition. While designing the references and the position of the House in the system, the commission took for example the solutions used in Italy and Spain. The House of Zupanii was supposed to represent the regional interests, which was stressed by the elective system to this chamber. The item literature pointed out that Croatia is considerably different to the countries from which it took the example. The House of Zupanii had limited references, which were mainly to serve as a deliberative body for the lower house of the parliament. It also had a suspensory veto, for the bills passed by the House of Representatives, which it really didn’t use. The decision to abolish the House of Zupanii was made following certain political interest. Despite that it seems that nine years after the liquidation there is no intention to bring the upper house of the parliament in Croatia back to life. We come to a conclusion that the science of the constitutional law and the Croatian political scientists considered the experiment with the upper house of the parliament as a failed one.

Keywords

PL

Chorwacja; izba wyższa parlamentu; system konstytucyjny

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2010
• Issue: Nr 2,3 (2,3)
• Pages: 147-158

Dates

published

2010-09-30

Contributors

author

Składowski Konrad

• Uniwersytet Łódzki

References

• Bačić P., Drugi dom - stanje, poslanje, perspektive, „Zbornik radova Pravnog fakulteta u Splitu”, god. 44, 1/2007.
• Cetnarowicz A., Odrodzenie narodowe w Dalmacji, Kraków 2001.
• Dobrowolski M., W sprawie potrzeby reformy dwuizbowości polskiego parlamentu, „Przegląd Sejmowy” nr 2, 2009.
• Dobrowolski M., Zasada dwuizbowości parlamentu w polskim prawie konstytucyjnym, Warszawa 2003.
• Gebethner S., Rola Senatu RP jako drugiej izby parlamentu w obliczu wyzwań XXI wieku, [w:] Senat w II i III Rzeczypospolitej. Materiały z konferencji zorganizowanej pod patronatem Marszałka Senatu RP prof. Longina Pastusiaka w 80. rocznicę pierwszego posiedzenia Senatu w II RP, Warszawa 2003.
• Godlstein I., Hrvatska povijest, Zagreb 2003.
• Grdešić M., Treba li Hrvatskoj Županijski dom? sv. III, broj 5 - 6, „diskrepancija”, prosinac 2002.
• Ilišin V., Hrvatski sabor 2000: strukturze značajke i promjene, „Politicka misao”, vol. XXXVIII, 2001, br. 2.
• Jelušić M., O dvodomnom sustavu i njegovoj primjeni u Republici Hrvatskoj, „Zbornik pravnog fakulteta, sveučilište u Rijeku”, v. 18, br. 2, 1997.
• Karp J., Grzybowski M., Sabor parlament Chorwacji, Warszawa 2003.
• Kasapović M., Izbori za Żupanijski dom Sabora, „Politicka. misao”, vol. XXXIV, 1997, br. 2.
• Krysieniel K., System polityczny Republiki Chorwacji, Poznań - Chorzów 2007.
• Mesić S., Petnaest godina hrvatske demokracije, „Politicka. misao,” vol XLII, 2005, br 2.
• Nohlen D., Prawo wyborcze i system partyjny, O teorii systemów wyborczych, Warszawa 2004
• Okrzesik J., Polski Senat, Warszawa 2008.
• Orłowski W., Senat Trzeciej Rzeczypospolitej. Geneza instytucji, Zamość 2000.
• Piotrowski R., Zagadnienia struktury współczesnych parlamentów, [w:] Założenia ustrojowe, struktura i funkcjonowanie parlamentu, pod red. A. Gwiżdża, Warszawa 1997.
• Rašeta B., Ukinut Županijski dom Hrvatskog sabora, s. 1, tekst dostępny na stronie internetowej: www.aimpres.ch (30.03.2001).
• Smerdel B., Konstytucjonalizm i zmiana władzy, chorwacka konstytucyjna, tradycja i doświadczenia, „Zbornik PFZ”, 50 (1 - 2) 5 - 30, 2000.
• Sokol S., Polupredsjednički sustav i parlamentarizm, „Politicka. misao”, vol XXIX, 1992, br 3.
• Szymanek J., Druga Izba we współczesnym parlamencie, analiza porównawcza na przykładzie europejskich państw unitarnych, Warszawa 2005.
• Szymanek J., W sprawie reformy Senatu. Dziś, „Przegląd Społeczny” nr 2, 2005.
• Szymczak T., Jugosławia państw federacyjne, Łódź 1982.
• Walkiewicz W., Jugosławia państwa sukcesyjne, Warszawa 2009.
• Wojciechowski S., Integracja i dezintegracja Jugosławii na przełomie XX i XXI wieku, Poznań 2002.
• Wojnicki J., Proces instytucjonalizacji przemian ustrojowych w państwach postjugosłowiańskich, Pułtusk 2007.
• Zakošek N., Politički Gustav Hrvatske, Zagreb 2002.

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.15804/ppk.2010.2-3.07