Ekonomiczny i kulturowy wymiar funkcjonowania strefy Schengen

• Authors: Cesarz Maciej

Title variants

EN

Economic and cultural dimensions of the functioning of the Schengen Area

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem publikacji jest analiza funkcjonowania strefy Schengen w wymiarze gospodarczo-społecznym oraz kulturowym. Osadzony w interdyscyplinarnym nurcie studiów europejskich tekst przyjmuje perspektywę analityczną neofunkcjonalizmu, prezentując strefę Schengen jako dopełnienie rynku wewnętrznego oraz konstruktywizmu podkreślającego rolę idei jako mechanizmu kształtującego poczucie tożsamości i wspólnotowości. Konkluzje potwierdzają pozytywny wpływ strefy Schengen na wzrost gospodarczy, jednak korzyści nie rozkładają się równomiernie wśród państw członkowskich. Układ Schengen usprawnia też wymianę kulturową i jest uznawany za największe osiągnięcie projektu integracyjnego. Pogłębia on też efekt izolacji względem państw trzecich, niemniej jego zniesienie oznaczałby poważne koszty w sensie ekonomicznym i wpłynęło negatywnie na styl życia i swobodę przemieszczania się Europejczyków.

EN

The article examines the functioning of the Schengen area in the economic, social and cultural dimension. Deeply rooted in the interdisciplinary stream of European studies it adopts the analytical perspective of neo-functionalism, perceiving Schengen area as a complementary to the internal market and constructivist approach emphasising the role of ideas as a mechanism shaping the sense of identity and community. The conclusions confirm the positive impact of the Schengen on economic growth, however the benefits are not evenly distributed among the participating states. The Schengen Agreement also improves cultural exchange and is considered the greatest achievement of an integration project. It also deepens the effect of isolation from third countries, but abolition of Schengen area would bring serious economic costs and negatively affect the lifestyle and freedom of movement of Europeans.

Keywords

PL

strefa Schengen; korzyści i koszty funkcjonowania strefy Schengen; Schengen a rynek wewnętrzny UE

EN

Schengen area; benefits and costs of the Schengen area; Schengen and EU internal market

• Publisher: Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych, Uniwersytet Warszawski
• Journal: Przegląd Europejski
• Year: 2018
• Issue: 3(49)
• Pages: 141-158

Dates

published

2018

Contributors

author

Cesarz Maciej

• Uniwersytet Wrocławski

References

• ADEMMER Esther, BARSBAI Toman, LüCKE Matthias, STöHR Tobias (2015), 30 Years of Schengen - Internal blessing, external curse?, https://www.ifw-kiel.de/publications/kiel-policy-briefs/2015/en/30-years-of-schengen-internal-blessing-external-curse-8635/ (23.09.2018)
• ANTOŃ Paulina (2015), Symboliczne zanikanie granic w Europie. Strefa Schengen – konsekwencje zmiany koncepcji granic w Unii Europejskiej, „Konteksty społeczne”, tom 3, Nr 2 (6).
• BALAWAJDER Grzegorz (2012), Granice państw, jako kategoria geograficzna, prawna, polityczna i społeczna, w: Stanisław Grochalski (red.), Granice państwa jako granice jurysdykcji w Unii Europejskiej, Dąbrowa Górnicza.
• BARCZ Jan, GÓRKA Maciej, WYROZUMSKA Anna (2012), Instytucje i prawo Unii Europejskiej. Podręcznik dla kierunków prawa, zarzàdzania i administracji, Warszawa.
• BIGO Didier (1998), Frontiers and Security in the European Union: The Illusion of Migration Control, w: Malcolm Anderson, Eberhard Bort (red.), The Frontiers of Europe, London.
• BOURDET Yvet, PERSSON Maria (2014), Expanding and Diversifying South Mediterranean Exports through Trade Facilitation, „Development Policy Review”, nr 32(6).
• BöHMER Michael, LIMBERS Jan, PIVAC Ante, WEINHELT Heidrun (2016), Departure from the Schengen Agreement – Macroeconomic Impacts of Germany and the Countries of the European Union,. https://www.bertelsmann-stiftung.de/fileadmin/files/BSt/Publikationen/GrauePublikationen/NW_Departure_from_Schengen.pdf (23.09.2018).
• CAREJA Romana, EMMENEGGER Patrick (2012), Making Democratic Citizens: The Effects of Migration Experience on Political Attitudes in Central and Eastern Europe, „Comparative Political Studies”, nr 45(7).
• CESARZ Maciej (2014), Wpływ członkostwa Polski w strefie Schengen na zmiany w polskiej polityce wizowej, w: Artur Kuś, Anna Szachoń-Pszenny (red.), Wpływ acquiscommunautaire i acquisSchengen na prawo polskie – doświadczenia i perspektyw, Lublin.
• DAVIS Dane, GIFT Thomas (2014), The Positive Effects of the Schengen Agreement on European Trade, „The World Economy”, nr 37(11).
• DERINGER Hanna (2016), The Cost of Non-Schengen for the Single Market. Five Freedoms, „Bulletin” Nr 1, http://ecipe.org//app/uploads/2016/05/Bulletin-0116-5F.pdf (01.06.2018).
• DOMANIEWSKI Stanisław, STUDZIŃSKA Dominika (2016), The Small Border Traffic Zone between Poland and Kaliningrad Region (Russia): The Impact of a Local Visa-Free Border Regime, „Geopolitics” 1–18.
• EUROPEAN COMMISSION (2015), Eurobarometer, http://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/archives/eb/eb83/eb83_anx_en.pdf (01.06.2018)
• EUROPEAN PARLIAMENT (2016a), Cost of non-Schengen: The impact of border controls within Schengen on the Single Market, http:// europarl.europa.eu/thinktank/en/document.html?reference=IPOL_STU(2016)578974 (01.06.2018).
• EUROPEAN PARLIAMENT (2016b), Schengen Border Controls: Challenges and Policy Options, IP/A/IMCO/2016-01, http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/IDAN/2016/578990/IPOL_IDA%282016%29578990_EN.pdf (01.06.2018).
• FAVELL Adrian, RECCHI Ettore (2009) (red.), Pioneers of European Integration: Citizenship and Mobility in the EU. Cheltenham, Northampton.
• FELBERMAYR Gabriel, GRöSCHL Jasmin, STEINWACHS Thomas (2016a), Trade costs of border controls in the Schengen area, https://voxeu.org/article/trade-costs-border-controls-schengen-area (01.06.2018).
• FELBERMAYR Gabriel, GRöSCHL Jasmin, STEINWACHS Thomas (2016b), The Trade Effects of Border Controls: Evidence from the European Schengen Agreement, „Ifo Working Paper”, nr 213.
• GORZYM-WILKOWSKI Waldemar (2014), Wpływ granicy wschodniej na przestrzeń społeczno-ekonomiczną Lubelszczyzny, „Zeszyty Naukowe WSEI”, seria: EKONOMIA, nr 9(2).
• GROSSE Grzegorz (2016), Wprowadzenie. Polityki europejskie w dobie zmiany modelu integracji, w: Grzegorz Grosse (red.) Polityki europejskie w dobie kryzysu, Warszawa,
• HOUTUM Henk van (2003), Borders and Comfort, w: James Anderson, Liam O’Dowd, Thomas M. Wilson (red.), New Borders for a Changing Europe: Cross-Border Cooperation and Governance, London.
• JAVORCIK Beata, ÖZDEN Caglar, SPATAREANU Mariana, NEAGU Ileana (2011), Migrant networks and foreign direct investment, „Journal of Development Economics”, nr 94(2).
• KARAKAS Cemal (2016), At a glance – March 2016. The economic impact of suspending Schengen, European Parliament, http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/ATAG/2016/579074/EPRS_ATA(2016)579074_EN.pdf (01.06.2018).
• KONWENCJA WYKONAWCZA do układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 roku między Rządami Państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach, Dz. Urz. UE L 239 z 22.9.2000.
• KRYSTYNIAK Małgorzata (2004), Układ z Schengen – konsekwencje dla Polski, „Biuletyn PISM”, nr 1(189).
• KUGLER Maurice, LEVINTAL Oren, RAPOPORT Hillel (2013), Migration and Cross-Border Financial Flows Migration and Cross-Border Financial Flows, „CReAM Discussion Paper”, nr 13(17).
• KUHN Theresa (2012), Why Educational Exchange Programmes Miss Their Mark: Cross-Border Mobility, Education and European Identity, „Journal of Common Market Studies”, nr 50(6).
• LAW David, GENç Murat, BRYANT John (2013), Trade, Diaspora and Migration to New Zealand, „The World Economy”, nr 36(5).
• LUECKE Mattias (2016), Key challenges of re-imposing border controls within Schengen for the Single Market, European Parliament – Directorate General for Internal Policies. Policy Department A: Economic and Scientific Policy http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/IDAN/2016/578990/IPOL_IDA%282016%29578990_EN.pdf (01.06.2018).
• NERB Gernot. HITZELBERGER Franz, WOIDICH Andreas, POMMER Stefan, HEMMER Sebastian, HECZKO Petr (2009), Scientific Report on the Mobility of Cross-Border Workers within the EU-27/EEA/EFTA Countries. Final report, https://ec.europa.eu/futurium/en/system/files/ged/mkw_workers_mobility.pdf (01.06.2018).
• NOWAK-FAR Artur (2013), Prawo i ekonomia rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, Warszawa.
• ROZPORZĄDZENIE Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/399 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie unijnego kodeksu zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen) Dz. Urz. UE L 77 z 23.3.2016.
• ROZPORZĄDZENIE (WE) nr 1931/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r., ustanawiające przepisy dotyczące małego ruchu granicznego na zewnętrznych granicach lądowych państw członkowskich i zmieniające postanowienia konwencji z Schengen, Dz. Urz. UE L 29 z 03.02.2007
• RUSZKOWSKI Janusz (2007), Wstęp do studiów europejskich. Zagadnienia teoretyczne i metodologiczne, Warszawa.
• SZACHOŃ-PSZENNY Anna (2011), Acquis Schengen a granice wewnętrzne i zewnętrzne w Unii Europejskiej, Poznań.
• SZYMAŃSKA Jolanta (2016), Międzyrządowość vs. ponadnarodowość w polityce migracyjnej i obszarze spraw wewnętrznych Unii Europejskiej, w: Tomasz Grzegorz Grosse (red.), Polityki europejskie w dobie kryzysu, Warszawa.
• SZYMAŃSKA Jolanta (2018), Kontrole na granicach wewnętrznych strefy Schengen:wyjątki stają się regułą, „Biuletyn PISM”, Nr 17 (1590).
• SZYMAŃSKA Jolanta, STEFANIAK Magdalena (2014), Znaczenie ruchu przygranicznego w rozwoju społeczno-gospodarczym gmin wschodniej Polski, „Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej”, nr 105.
• TFUE, Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz. Urz. UE C 326 z 26.10.2012.
• TROJANOWSKA-STRZĘBOSZEWSKA Monika (2011), Trzy oblicza unijnych granic. Polityka granic zewnętrznych Unii Europejskiej, Warszawa.
• TROJANOWSKA-STRZĘBOSZEWSKA Monika (2014), Przywracanie kontroli na granicach wewnętrznych strefy Schengen, w: Monika Trojanowska-Strzęboszewska (red.), System Schengen a imigracja z perspektywy Polski i Niemiec, Warszawa.
• WHITE Roger (2007), Immigrant-Trade Links. Transplanted Home Bias and Network Effects, „Applied Economics”, nr 39.
• WIENER Antje (1998), ‘European’ Citizenship Practice – Building Institutions of a Non-State, „European Journal of Migration and Law”, nr 1.
• WIENER Antje (2000), Forging Flexibility – The British ‘No’ to Schengen, http://www.sv.uio.no/arena/english/research/publications/arena-working-papers/1994-2000/2000/wp00_1.htm (01.06.2018).
• WIŚNIEWSKI Leszek, BIECZYŃSKI Mateusz Maria (2015), Swoboda przemieszczania się w prawie międzynarodowym, prawie Unii Europejskiej i polskim prawie krajowym. Przegląd zagadnień, Poznań.
• ŻURAWSKI vel GRAJEWSKI Przemysław (2017), Granice i pogranicza Unii Europejskiej w wymiarze wewnętrznym i zewnętrznym w kontekście kryzysu migracyjnego, w: Monika Trojanowska-Strzęboszewska (red.), Unia Europejska w poszukiwaniu swoich granic, Warszawa.