W poszukiwaniu siebie. Biograficzny dyptyk Łozińskich w kontekście Lacanowskiej fazy lustra

• Authors: Przylipiak Mirosław

Title variants

EN

In Search of the Self: A Biographical Dyptych by the Łozińskis in the Context of the Lacanian Mirror Stage

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W filmach Ojciec i syn (2013) Pawła Łozińskiego oraz Ojciec i syn w podróży (2013) Marcela Łozińskiego znajduje się ujęcie z archiwum rodzinnego: ojciec stoi przed lustem, trzymając w jednym ręku kamerę, którą filmuje, a drugą przytrzymując kilkumesiecznego synka. Ujęcie to wydaje się wręcz idealnie ilustrować Lacanowską koncepcję fazy lustra, wedle której wraz z momentem rozpoznania siebie w lustrze dziecko nabiera poczucia własnej odrębności, a zarazem separacji od opiekuna. Celem niniejszego artykułu jest przeanalizowanie tego ujęcia przez pryzmat Lacanowskiej koncepcji, przy uwzględnieniu montażowych kontekstów każdego z dwóch filmów.

The subject of this paper is one shot included in two films: Ojciec i syn [Father and Son] (2013) by Paweł Łoziński and Ojciec i syn w podróży [Father and Son on a Journey] (2013) by Marcel Łoziński. This shot from the Łozińskis’ family archive displays the father (Marcel Łoziński) standing in front of a mirror with a film camera in one hand and his little son Paweł on the other arm. It seems to be a perfect illustration of Jacques Lacan’s concept of the mirror stage, according to which the moment in which a baby recognizes itself in the mirror is a turning point, creating an awareness of individual identity, alongside with an awareness of its separateness from its principal caretaker. In this paper, the author analyses this shot through the prism of Lacanian theory, while also taking into account the differences in the editing of each film.

Keywords

PL

ojciec i syn; Paweł Łoziński; Marcel Łoziński; faza lustra; psychoanaliza

EN

father and son; Paweł Łoziński; Marcel Łoziński; the mirror stage; psychoanalysis

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2022
• Issue: 118 Jedno ujęcie
• Pages: 21-41

Contributors

author

Przylipiak Mirosław

• https://orcid.org/https%3A//orcid.org/0000-0002-7552-8112

References

• Borkowska, A., Witkowska, M. (2000). Sharenting i wizerunek dziecka w sieci. Poradnik dla rodziców. Warszawa: NASK Państwowy Instytut Badawczy.
• Deleuze, G. (2008). Kino. Gdańsk: słowo / obraz terytoria.
• Grosz, E. (1990). Jacques Lacan: A Feminist Introduction. London – New York: Routledge.
• Demby, Ł. (2001). Kino w zwierciadle psychoanalityka. Lacanowska faza ‘lustra’ jako fundament wrażenia realności w kinie. Estetyka i Krytyka, nr 1, s. 47-59.
• Holland, N. N. (1991). The Trouble(s) With Lacan. W: Literature and Psychology: Proceedings of the Seventh International Conference on Literature and Psychology, Urbino, July 6-9, 1990, (s. 3-10). Lisbon: Instituto Superior de Psicologia Aplicada. http://users.atw.hu/lacanist/Lacanrol/Norman%20N_%20Holland,%20The%20Trouble(s)%20with%20Lacan.htm
• Hybiak, M. (2019). W matni symbolicznego. Filmowa twórczość Romana Polańskiego w świetle współczesnej psychoanalizy. Kraków: Wydawnictwo Avalon.
• Karpiuk, D. (2013). Syn swojego ojca. Newsweek, nr 24, s. 93-95.
• Knap, Ł. (2013). Przecinanie pępowiny. Przekrój, nr 32-33, s. 54-57.
• Lacan, J. (1987). Stadium zwierciadła jako czynnik kształtujący funkcję Ja, w świetle doświadczenia psychoanalitycznego. Psychoterapia, nr 4 (63), s. 5-9.
• Lacan, J. (2006). Le Seminaire, livre XVI: D’un a l’autre, 1968-1969 (red. J.-A. Miller). Paris: Éditions du Seuil.
• Lacan, J. (2006). The Subversion of the Subject and the Dialectic of Desire. W: Lacan, J., Écrits: The First Complete Edition in English (tłum. B. Fink, s. 671-702). New York – London: W. W. Norton & Company.
• Lewis, M., Brooks-Gunn, J., Jaskir, J. (1985). Individual Differences in Visual Self-recognition as a Function of Mother-infant Attachment Relationship. Developmental Psychobiology, 21 (6), s. 1181-1187.
• Łoziński, P. (2022). Mail do autora niniejszego tekstu, 01.05.2022. Archiwum autora.
• McGowan, T. (2008). Realne spojrzenie. Teoria filmu po Lacanie, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Morawski, J. (2021). Europejska filozofia kina po Deleuzie. Rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem prof. dr hab. Małgorzaty Radkiewicz. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
• Piotrowska, A. (2014). Psychoanalysis and Ethics in Documentary Film. London – New York: Routledge.
• Rojewska, E. (2018). Rodzina o personalistycznej orientacji wychowawczej jako istotne środowisko dla rozwoju integracji seksualnej młodzieży. W: B. Kiereś, M. Gromek, K. Hryszan (red.), Rodzina, historia i współczesność (s. 167-181). Lublin: Katedra Pedagogiki Rodziny Instytutu Pedagogiki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.
• Rutkowska, T. (2018). Marnotrawne ojcostwo, marnotrawne synostwo i granat w piwnicy uczuć. Kwartalnik Filmowy, nr 103, s. 113-124.
• Sokolik, Z. (1999). Szkoła psychoanalizy francuska – Lacana, Świat psychoanalizy, nr 1 (9), s. 98-106.
• Studlar, G. (1985). Masochism and Perverse Pleasures of the Cinema. W: B. Nichols (red.), Movies and Methods, t. 2 (s. 602-624), Berkeley: University of California Press.
• Tallis, R. (1988). Not Saussure: A Critique of Post-Saussurean Literary Theory, London: Palgrave Macmillan.
• Turczyn, A. (2013). Prawdziwy podmiot w doświadczeniu psychoanalitycznym według Jacques’a Lacana. Edukacja Etyczna, nr 6, s. 37-50.
• tw (2012, 31 sierpnia). „Pomyśl zanim wrzucisz” – kampania do rodziców nt. zdjęć dzieci w internecie. WirtualneMedia.pl. https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/pomysl-zanim-wrzucisz-kampania-do-rodzicow-nt-zdjec-dzieci-w-internecie