“The Sacred” and “Spirituality” in Polish Literary Research

• Authors: Wojciech Kudyba
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article was devoted to the methodology of research on the relationship between literature-religion. Its aim is a critical reflection on the use of the category of ‘the sacred’ in the research. In Poland, in 70. of the last century, ‘the sacred’ has become the vital category for reflections on the religious aspects of literature (eliminating such terms as ‘catholic literature’ and ‘religious literature’). The historiographical method is used in the article. The author presents the steps of the presence of the category ‘the sacred’ in the humanities, especially in the Polish literature studies. The main results of the analysis: sacrological research had prepared us to meet study of literature and cultural studies. Many factors point to the fact that sacral research was one of the first attempts to build a bond between literary and cultural studies. The term ‘the sacred’ did not have classification or typological aim (such function was sometimes assigned to ‘religious literature’ term). Its wide range allowed activities that led to identification of the religious profile of the literary work. Its primary context was not any ideology or religious doctrine, but cultural anthropology, so it demanded culture studies competence more than being involved in world outlook. The wide range of the notion – completely natural and desirable in the anthropology of culture – did not have to be something obvious in the research of separate literary works, at times evoking the image of the world strictly connected with particular religion, or even particular worship. The answer to this was Stefan Sawicki’s offer to replace ‘the sacred’ category when analysing such works with other terms. Organizational measures undertaken by the founder of Lublin school of sacral research were soon verified by the reality of academic discussion – subject, as each discussion, to the rules of terminology fashion. ‘The sacred’ became fashionable term for some time – used and overused, perhaps. It became the key-word to open all possible references to religious sphere in literary works. It was applied not only where the layer of religious meaning remained generalized in the text, but also in those which were distinctly involved in the symbolic world of a specific religion. There were of course attempts to introduce new notion where the context demanded it. Taken in the article analyzes the concept of the sacred in literary studies have been limited mainly to the area of Polish literary criticism. The text encourages further research. It has practical significance. It explains the methods, can serve students and other readers (such as teachers or students) to acquire the skills to interpret literary texts. The author is not only critically discusses the use of the sacred in the research literature, but also proposes a new research tools in the form of the category of “spirituality”.

Keywords

EN

methodology of literary criticism; history of literary criticism; sacred; religion; spirituality

• Publisher: Fundacja Naukowa Katolików “Eschaton”
• Journal: Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
• Year: 2013
• Issue: 1(1)
• Pages: 41-57

Dates

published

2013-01-01-2013-03-31

Contributors

author

Wojciech Kudyba

• The University of Cardinal Stefan Wyszynski in Warsaw in Poland

References

• Aspects du classicisme et de la spiritualité mélanges en l'honneur de Jacques Hennequin by Jacques Hennequin, publiés par Alain Cullière, Paris 1996.
• Bach S., Spiritualität und Transzendenz in der modernen englischsprachigen Literatur, Paderborn 2001.
• La Bible en littérature. Actes du colloque international de Metz, septembre 1994, publiés sous la direction de Pierre-Marie Beaude, Paris 1997.
• Bielik-Robson A., Inna nowoczesność. Pytania o współczesną formułę duchowości, Kraków 2003.
• Błoński J., Kilka myśli, co nie nowe, Kraków 1985.
• Brinker C., Contemplata aliis tradere. Studien zum Verhältnis von Literatur und Spiritualität, Bern 1995.
• Caillois R., Człowiek i sacrum, translated by A. Tatarkiewicz, E. Burska, 2nd ed., Warszawa 2009.
• Chmielewski M., Vade-mecum duchowości katolickiej. 101 pytań o życie duchowe, Lublin 2004.
• La conversion. Expérience spirituelle, expression littéraire. Actes du colloque de Metz (5-7 juin 2003), édité par Nicolas Brucker, New York 2005.
• Dobroczyński B., New Age, Kraków 1997.
• Dramat i teatr religijny w Polsce, eds. I. Sławińska, W. Kaczmarek, Lublin, 1991.
• Dybciak K., Trudne spotkanie. Literatura polska XX wieku wobec religii, Kraków 2005.
• Eliade M., Sacrum i profanum, translated by R. Reszke, Warszawa 1999.
• Fenomen duchowości, eds. A. Grzegorczyk et al., Poznań 2006.
• Garbol T., „Chrzest ziemi”. Sacrum w poezji Zbigniewa Herberta, Lublin 2003.
• Heck D., Bez znaku, bez śladu, bez słowa. W kręgu problemów duchowości we współczesnej literaturze polskiej, Wrocław 2004.
• James W., Doświadczenie religijne, translated by J. Hempel, 3rd ed., Kraków 2001.
• Koselleck R., Dzieje pojęć. Studia z semantyki i pragmatyki języka społeczno-politycznego, translated by W. Kunicki, J. Marecki, Warszawa 2009.
• Koza-Granosz M. Analiza pojęcia sacrum w sytuacji współczesnej sekularyzacji, „Kultura i Historia”, 2009, nr 16, [internet ed., http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/1488, access 20.08. 1012, access 20.08.2012].
• Kudyba W., „Rana, która przyzywa Boga”. O twórczości poetyckiej Janusza St. Pasierba, Lublin 2006.
• Leeuw G., van der~, Fenomenologia religii, translated by J. Prokopiuk, Warszawa 1956.
• Lévinas E., Trudna wolność. Eseje o judaizmie, translated by Agnieszka Kuryś, Gdynia 1991.
• Literature and Spirituality, edited by D. Bevan, Amsterdam-Atlanta 1992.
• Motywy religijne w twórczości pisarzy polskiego Oświecenia, ed. by T. Kostkiewiczowa, Lublin 1995.
• Nowaczyński P., Mądrość Vincenza, Lublin 2003.
• Nowaczyński P., O badaniach nad literaturą religijną KUL, in: Religia a literatura w publikacjach KUL 1918-1993, s. 5-22.
• Nowak M., Koncepcja dziejów w powieściach historycznych, Lublin 2009.
• Nowicka-Jeżowa A., Pieśni czasu śmierci. Studium z historii duchowości XVI-XVIII w., Lublin 1992.
• Nurt religijny w literaturze polskiego średniowiecza i renesansu, eds. S. Nieznanowski, J. Pelc, Lublin 1994.
• Ołdakowska-Kuflowa M., Chrześcijańskie widzenie świata w poezji Kazimiery Iłłakowiczówny, Lublin 1993.
• Ożóg Z., Modlitwa w poezji współczesnej, Rzeszów 2007.
• Poésie et spiritualité en France depuis 1950. Spiritualité chrétienne, spiritualité athée. Colloque organisé à la Faculté des lettres et sciences humaines de Metz (13 et 14 novembre 1987), publiés par Michel Baude et Jeanne-Marie Baude, Paris 1988.
• Polska liryka religijna, eds. S. Sawicki, P. Nowaczyński, Lublin 1983.
• Problematyka religijna w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski, eds. S. Fita, Lublin 1993.
• Proza polska w kręgu religijnych inspiracji, eds. M. Jasińska-Wojtkowska, K. Dybciak, Lublin 1993.
• Rappaport R. A., Rytuał i religia w rozwoju ludzkości, translated by A. Musiał, T. Sikora, A. Szyjewski, Kraków 2007.
• Religijne aspekty literatury polskiej XX wieku, eds. J. Święch, M. Jasińska-Wojtkowska, Lublin 1997.
• Religijność literatury polskiego baroku, ed. Cz. Hernas, M. Hanusiewicz, Lublin 1995.
• Religijność społeczeństwa polskiego lat 80. Od pytań filozoficznych do problemów empirycznych. eds. M. Grabowska, T. Szawiel, 2nd ed., Warszawa 2005.
• Religijny wymiar literatury polskiego romantyzmu, eds. M. Maciejewski, D. Zamącińska-Paluchowska, Lublin 1995.
• Ricoeur P., Manifestation et Proclamation, w: Il sacro. Studi e richerche, Atti del convegno indetto dal Centro Internazionale di Studi Umanistici e dall’Istituto di Studi Filosofici, Roma – 4-6 Gennaio 1974, a cura di Enrico Castelli, Roma 1974, pp. 57-76.
• Romantisme et religion. Théologie des théologiens et théologie des écrivains. Colloque interdisciplinaire organisé à la Faculté des lettres de Metz les 20, 21, 22 octobre 1978 sous le patronage de la Société des études romantiques publiés par Michel Baude, Marc Mathieu Münch, Paris 1980.
• Sawicki S., Sacrum w literaturze, in: Sacrum w literaturze, eds. J. Gotfryd et al., Lublin 1983.
• Sawicki S., Wartość. Sacrum. Norwid, Lublin 1994.
• Sawicki S. Wartość. Sacrum. Norwid 2, Lublin 2007.
• Servier J. L’homme et Invisible, 5th edition, Paris 1995.
• Spiritualité verlainienne. Actes du colloque international de Metz (novembre 1996), réunis et publiés par Jacques Dufetel, Paris 1997.
• Sulikowski A., Pozwolić mówić prawdzie. O twórczości Hanny Malewskiej, Lublin 1992.
• Sulikowski A., Świat poetycki księdza Jana Twardowskiego, Lublin 1995.
• Zarębianka Z., Poezja wymiaru sanctum. Kamieńska, Jankowski, Twardowski, Lublin 1992.
• Zarębianka Z., Tropy sacrum w literaturze XX wieku, Bydgoszcz 2001.

Identifiers

ISSN

2299-9922