Zagraniczna twórczość Krzysztofa Zanussiego w okresie PRL-u. Konteksty i konsekwencje współpracy z niemieckimi producentami telewizyjnymi

• Authors: Ciszewska Ewa , Kasprzak Marta

Title variants

EN

Krzysztof Zanussi and His Work Abroad in the Period of Polish People’s Republic. Contexts and Consequences of Cooperation with German Television Producers

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł ma na celu przybliżenie kontekstów zagranicznej twórczości Krzysztofa Zanussiego oraz polskiej recepcji prasowej jego filmów z tamtego okresu. Efekty współpracy Zanussiego z niemieckimi producentami (firmami produkcyjnymi i stacjami telewizyjnymi) w większości były niedostępne dla polskich widzów i pomijane w polskim piśmiennictwie filmowym, co doprowadziło do wykształcenia się niepełnej – czy wręcz przekłamanej – sylwetki twórczej reżysera. Skutkowało to istotnym przesunięciem recepcji sylwetki samego Zanussiego i osłabieniem jego pozycji w polu polskiej kinematografii

EN

The article aims to bring the context of foreign creativity of Krzysztof Zanussi and the Polish press reception of his films from that period. The effects of Zanussi’s cooperation with German producers (production companies and television stations) were mostly unavailable to Polish viewers and omitted in Polish film literature, which led to the development of an incomplete – or even distorted – creative figure of the director. This resulted in a significant shift in the reception of Zanussi’s work and weakening his position in the field of Polish cinematography.

Keywords

PL

konteksty zagranicznej twórczości Krzysztofa Zanussiego;; polska recepcja prasowa filmów Zanussiego;

EN

Krzysztof Zanussi; Polish cinema; Coproduction

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2018
• Issue: 103 Młode kino polskie - konfrontacja pokoleń
• Pages: 138-153

Contributors

author

Ciszewska Ewa

• EC: Katedra Mediów i Kultury Audiowizualnej, Instytut Kultury Współczesnej, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Łódzki

author

Kasprzak Marta

• MK: Zakład Historii i Teorii Filmu, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Łódzki

References

• 1. Bobowski, Sławomir, Dyskurs filmowy Zanussiego, Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, 1996.
• 2. Bobowski, Sławomir, „Święci i naprawiacze świata w filmach Krzysztofa Zanussiego”, Tygiel Kultury, 1998, nr 1-02: s. 90-96.
• 3. Codelli, Lorenzo, „Konstrukcja spiralna w dwóch zagranicznych filmach Krzysztofa Zanussiego”, tłum. Ireneusz D., „Film na Świecie”, 1980, nr 8/9: s. 181-186 (przedruk za Positif, 1979, nr 225).
• 4. Dondziłło, Czesław, „Tylko się nie udław”, Film, 1978, nr 43: s. 14.
• 5. Fredericksen, Don, „«Iluminacja» Krzysztofa Zanussiego: psychologiczna forma i duchowa diagnostyka”, tłum. Tomasz Kłys. W Kino polskie: reinterpretacje. Historia – ideologia – polityka, red. Konrad Klejsa, Ewelina Nurczyńska-Fidelska, Kraków: Rabid, 2008.
• 6. Hain, Milan, Milan Cyroň i in. (red.), Osudová osamělost. Obrysy filmové a literární tvorby Václava Kršky, Praga: Casablanka, 2016.
• 7. Hellen, Tomasz, „Kosmopolici”, Film, 1988, nr 48: brak inf. o s.
• 8. Horoszczak Adam, „Tren polski”, Ekran, 1989, nr 39: brak inf. o s.
• 9. Jagielski, Sebastian, „I Like Taboo: Queering the cinema of Krzysztof Zanussi”, Studies in Eastern European Cinema 2013, t. 4, nr 2: s. 143-159.
• 10. Jovanović, Nebojša, „My own private Yugoslavia: Fratišek Čap and the socialist celluloid closet”, Studies in Eastern European Cinema 2012, t. 3, nr 2: s. 211-229.
• 11. Kłys, Tomasz, „Krzysztofa Zanussiego kino intelektualne”. W Kino polski w trzynastu sekwencjach, red. Ewelina Nurczyńska-Fidelska, Kraków: Rabid 2005.
• 12. Kwiatek, Wojciech Piotr, „Zrzucić z ramion płaszcz Konrada”, Nowy świat, 1992, nr 31: brak inf. o s.
• 13. Lis, Marek, Krzysztof Zanussi: przewodnik teologiczny, Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2015.
• 14. Lubelski, Tadeusz, Historia kina polskiego 1895-2014, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2015.
• 15. Łużyńska-Dorobowa, Jadwiga (red.), Artysta wobec współczesności: o Zanussim inni, Warszawa: Wydawnictwo NERITON, 1996.
• 16. Majmurek, Jakub (red.), Zanussi: przewodnik Krytyki Politycznej, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2004.
• 17. Marczak, Mariola, „Krzysztof Zanussi – mistrz telewizyjnej formy”. W Arystokratyzm ducha: kino Krzysztofa Zanussiego, Marek Sokołowski, Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, 2009.
• 18. Marczak, Mariola, Niepokój i tęsknota, kino wobec wartości: o filmach Krzysztofa Zanussiego. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2011.
• 19. Michaelis, Roli, „Romeo i Julia, niemiecko-polska historia miłosna”, tłum. Jacek Jaworski, Film na Świecie, 1980, nr 8/9: s. 187-188 (przedruk za Die Zeit, 7.IX.1979).
• 20. Młynarz, Kazimierz, „Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest... – czyli obsesja przeszłości”, Express poznański, 1989, nr 180: brak inf. o s.,
• 21. Mokrzycka, Małgorzata, „Międzynarodowa obsada i produkcja”, Express wieczorny, 1987, bmdw.: brak inf. o s.
• 22. Mystkowska, Danuta, „Gdziekolwiek jest..., czyli zapis z planu nowego filmu Krzysztofa Zanussiego”, bmdw.: brak inf. o s.
• 23. nn, „Lekcja anatomii”, Magazyn filmowy, 1968, nr 34: s. 13.
• 24. nn, „Pokuszenie”, Obserwator, 1992, nr 2: brak inf. o s.
• 25. nn, „Pokuszenie”, Sztandar młodych, 1992, nr 43: brak inf. o s.
• 26. nn, „Drogi pośród nocy”, Super Express, 1995, nr 247: brak inf. o s.
• 27. nn, „Drogi pośród nocy”, Gazeta Wyborcza, 1995, nr 246: brak inf. o s.
• 28. nn, „Człowiek w nocy”, Gość niedzielny, 1995, nr 45: brak inf. o s.
• 29. nn, „Iluzja”, Film, 1988, nr 8: brak inf. o s.
• 30. nn, „Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest…”, Filmowy Serwis Prasowy, 1988 r., nr 16/17: s 2-5.
• 31. Neudeck, Rupert, „Z mieszanymi uczuciami. Lekcja anatomii”, tłum. Jacek Jaworski, Film na Świecie 1980, nr 8/9.
• 32. Płażewski, Jerzy, „O polskiej obecności za granicą – po latach”, Kino, 1981, nr 2: s. 19-22.
• 33. Przylipiak, Mirosław, „Zaatakować wprost”, Kino, 1989, nr 2: s. 10.
• 34. Sadowska, Małgorzata i Bartosz Żurawiecki, „Barwy ochronne, czyli kino seksualnego niepokoju”. W Parametry pożądania. Kultura odmieńców wobec homofobii, red. Tomasz Basiuk, Dominika Ferenc, Tomasz Sikora. Kraków: Universitas, 2006.
• 35. Sadowski, Marek, „Drogi pośród nocy”, Rzeczpospolita, bdw.: brak inf. o s.
• 36. Samsonowska, Hanna, „Noc czuwania”, Kino, 1979, nr 2: s. 22-23.
• 37. Santuari, Aurora, „«Drogi pośród nocy» na Festiwalu Kina Autorskiego w San Remo”, tłum. Maria Kornatowska, Film na Świecie, 1980, nr 8/9: s. 194-197 (przedruk za Paese Sera, 26.03.1979).
• 38. Sas, Renata, „On, ona, oni”, Dziennik Łódzki, 1989, nr 222: brak inf. o s.
• 39. Sitarski, Piotr, „Obiekty antyfilmowe”: tematyka informatyczna i kształtowanie się postawy autorskiej w filmach „Ludzie liczą” i „Komputery”. W Cierpienie i nadzieja. O twórczości filmowej Krzysztofa Zanussiego, red. Andrzej Baczyński, Michał Drożdż, Michał Legan, s. 125-144. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, 2015.
• 40. Stachówna, Grażyna, „«Drogi pośród nocy» Krzysztofa Zanussiego i inne filmowe romanse polsko-niemieckie”. W Polska i Niemcy. Filmowe granice i sąsiedztwa, red. Kpnrad Klejsa, Schamma Schahadat, Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT, 2012.
• 41. Sokołowski, Marek (red.), Arystokratyzm ducha: kino Krzysztofa Zanussiego, Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, 2009.
• 42. Wertenstein, Wanda, „Zanussiego twarz szydercy”, Kino, 1971, nr 9: s. 14-19.
• 43. Wiśniewski, Cezary,, „Między krajem a Urugwajem”, Film, 1989, nr 41: s. 8-9.
• 44. Wiśniewski, Cezary, „Przystępnie niedostępna”, Film, 1986, nr 41: s. 10.
• 45. Zajdel, Andrzej, „Confiteor”, Profile, 1989, nr 11: brak inf. o s.
• 46. Zanussi, Krzysztof, Pora umierać: wspomnienia, refleksje, anegdoty, Warszawa: Tenten 1997.
• 47. Zanussi, Krzysztof, Bigos nie zginie… w rodzinnej Europie. Rozmawia Dorota Maciejewska, Gniezno: Gaudentinum, 2003.
• 48. Zanussi, Krzysztof (w rozmowie z Igą Czarnawską), Krzysztof Zanussi. Sylwetka artysty, Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna Adam, 2008.
• 49. Zanussi, Krzysztof, „Moje Włochy filmowe (materiał nadesłany)”. W Polsko-włoskie kontakty filmowe, Anna Miller-Klejsa, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2014.
• 50. Zanussi, Krzysztof, Strategie życia czyli jak zjeść ciastko i je mieć, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2015.
• 51. Zanussi, Krzysztof (w rozmowie z Ewą Ciszewską), „Filmowiec nie może działać wyłącznie lokalnie. Z Krzysztofem Zanussim o współpracy z kinematografią niemiecką rozmawia Ewa Ciszewska”, Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication, przyjęte do druku.
• 52. Zatorski, Janusz, „Wytworna apokalipsa”, Kierunki, 1989, nr 40: brak inf. o s.
• 53. Zawiśliński Stanisław, „Do myślenia – »na chłodno«”, Trybuna ludu, 1989, nr 213: brak inf. o s.
• 54. Zawiśliński, Stanisław, Zanussi – przemiany, Kraków: Korporacja Ha!art, 2009.
• Zwierzchowski, Piotr i Krzysztof Kornacki, „Metodologiczne problemy badania kina PRL-u”, Kwartalnik Filmowy, 2014, nr 85: s. 28-39