Na co zmarła Orszula Kochanowska? O interpretacyjnym potencjale jednej metafory

• Authors: Rusnak Radosław

Title variants

EN

What Did Orszula Kochanowska Die of? On the Interpretive Potential of Some Metaphor

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor studium, skupiając się na dokumentacyjnym wymiarze „Trenów” Jana Kochanowskiego, ustalić usiłuje, na ile pojawiające się w zbiorze poetyckie obrazy oddają rzeczywisty przebieg agonii małej Orszuli i czy cokolwiek da się w oparciu o nie stwierdzić na temat przyczyn jej przedwczesnej śmierci. Szczególnie uwagę swą kieruje ku „Trenowi IV”, w którym mowa o strącaniu niedojrzałego jeszcze owocu z drzewa, wyobrażeniu o tyle znaczącemu, iż poprzedzonemu adnotacją świadczącą o nadzwyczaj silnych, związanych z nim, emocjach piszącego. Rozważania na temat „Trenów” poprzedza autor rozprawy pobieżnym przeglądem tych miejsc w twórczości Kochanowskiego, w których mówi się cokolwiek o śmierci drugiego człowieka. Na tle rozlicznych przykładów niezwykle lakonicznego traktowania tego tematu, zdecydowanie wyróżnia się „Pamiątka Janowi Baptyście, hrabi na Tęczynie”, zawierająca jedyną, w gruncie rzeczy, w czarnoleskim dorobku deskrypcję o cechach patografii.

EN

The author of the study, focusing on a documentary dimension of Jan Kochanowski’s “Treny” (“Laments”), attempts to establish to which extent the poetic images contained in the cycle promote the real course of the little Orszula’s agony and whether, as based on the images, it is possible to settle anything about her premature death. Special attention is paid to “Tren IV” (“Lament IV”) that tells about “shak[ing] the green fruit from her parent’s’ boughs,” a significant image as it is preceded by a note revealing the writer’s exceptionally strong emotions connected with it. Considerations about “Treny” (“Laments”) are followed by a cursory overview of such places in Kochanowski’s creativity which tells something about the death of a person. Against the background of the multifarious examples of superficial treatment of the subject, “Pamiątka Janowi Baptyście, hrabi na Tęczynie” (“A Memento of Jan Baptysta, the Count of Tęczyn”) stands out above the others as being in fact the only one description with features of pathographic character.

Keywords

EN

Jan Kochanowski; “Treny” (“Laments”); “Pamiątka Janowi Baptyście, hrabi na Tęczynie” (“A Memento of Jan Baptysta, the Count of Tęczyn”); Polish Rennaissance literature; old medicine

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2020
• Volume: 111
• Issue: 2
• Pages: 183-188

Dates

printed

2020-03-31

Contributors

author

Rusnak Radosław

• Uniwersytet Warszawski

Identifiers

ISSN

0031-0514

EISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2020.2.14