Tradycja, zwyczaj, przesąd, proroctwo, plotka na dworze luksemburski w latach 1292-1342

• Authors: Kuśka Maksymilian

Title variants

EN

Tradition, custom, superstition, prophecy, gossip at the luxembourg court in the years 1292-1342

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Mimo postępu nauki, głównie w zakresie teologii, życie codzienne w późnym średniowieczu obfitowało w mnóstwo wydarzeń opartych na bogatych, acz prastarych tradycjach, zwyczajach. Nie można również pominąć licznych przesądów, głęboko zakorzenionych w środowiskach poszczególnych warstw społecznych. Dotyczyło to również szlachty oraz rodów książęcych i królewskich. Podobnie było na dworze Luksemburgów w pierwszej połowie XIV wieku. Ślady ówczesnych tradycji, zwyczajów, przesądów, proroctw czy też zwykłych plotek są często spotykane w najważniejszych materiałach źródłowych powstałych na terenie korony św. Wacława w tamtym okresie. Z wykorzystanych źródeł warto na pierwsze miejsce wysunąć autobiografię cesarza Karola IV, która w bezpośredni sposób pokazuje spojrzenie władcy na różne wydarzenia i zjawiska, również te uznawane za nadprzyrodzone, bądź też wynikłe z woli Boga. Ukazano ponadto liczne tradycje związane z życiem codziennym oraz wyjątkowymi wydarzeniami na dworze królewskim i cesarskim, jak również zabiegi stosowane przez ówczesnych dyplomatów, reprezentujących najważniejsze domu panujące w Europie.

EN

Despite the progress of academic sciences, especially in the area of theology, everyday life in the late Middle Ages abounded in many events based on rich, but ancient, traditions and customs. Many superstitions have to be also taken into account, as they were deeply rooted in respective social layers. It also concerned the gentry as well as princely and royal families. It was so at the Louxemburg court in the first half of the 14th century. Traces of contemporary traditions, customs, superstitions, prophe-cies or common gossip can be often found in the most important source materials originating in the lands of the Crown of St Wenceslas in those times. From the sources used in the research the most important seems to be the autobiography of emperor Charles IV, which shows in a direct way the views of the ruler on various events, also those considered to be of supernatural or divine origin. Numerous traditions connected with everyday life and unique events at the royal and imperial court have also been presented as well as diplomatic efforts of contemporary diplomats representing the most important ruling houses in Europe.

Keywords

PL

tradycja; zwyczaje; przesądy; proroctwa; plotki; Luksemburgowie

EN

tradition; custom; superstitions; prophecy; gossips; Luxembourg

• Publisher: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy
• Journal: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
• Year: 2016
• Volume: 125
• Pages: 55-74

Contributors

author

Kuśka Maksymilian

References

• Źródła drukowane
• Dalimilova kronika, Praha 2011.
• Jan z Żytawy, Zbraslavská kronika. Chronicon aulae regiae, Praha 1976.
• Karol IV, Vlastní životopis, Praha 1978.
• Opracowania
• Bauer J., Podivné konce českých panovníků, Třebíč 2004.
• Boras Z., Książęta piastowscy Śląska, Katowice 1978.
• Dietmar C. D., Heinrich VII., Graf von Luxemburg, römischer König und Kaiser, [w:] Balduin von Luxemburg. Erzbischof von Trier – Kurfürst des Reiches 1285-1354. Festschrift aus Anlass des 700. Geburtsjahres, red. J. Mötsch, F.-J. Heyen, Mainz 1985, s. 43-53.
• Elminowski J., Stosunki polityczne między Piastami a Luksemburgami i Wittelsbachami w pierwszej połowie XIV wieku, Toruń 2002.
• Iwańczak W., Jan Luksemburski. Dzieje burzliwego żywota i bohaterskiej śmierci króla Czech i hrabiego Luksemburga w 21 odsłonach, Warszawa 2012.
• Janssen W., Der Tag bei Worringen: 5 Juni 1288, Düsseldorf 1988.
• Lalou E., Karl v. Valois, [w:] Lexikon des Mittelalters, Bd 5, München-Zürich 1991, kol. 991.
• Pauly F., Balduin von Luxemburg als Erzbischof von Trier, [w:] Balduin von Luxemburg. Erzbischof von Trier – Kurfürst des Reiches 1285-1354. Fest-schrift aus Anlass des 700. Geburtsjahres, red. J. Mötsch, F.-J. Heyen, Mainz 1985, s. 175-188.
• Rosenfeld H., Berthold von Regensburg, [w:] Neue Deutsche Biographie, Bd 2, Berlin 1955, s. 164-165.
• Schubert E., Kurfürsten und Wahlkönigtum. Die Wahlen von 1308, 1314 und 1346 und der Kurverein von Rhens, [w:] Balduin von Luxemburg. Erzbischof von Trier – Kurfürst des Reiches 1285-1354. Festschrift aus Anlass des 700. Geburtsjahres, red. J. Mötsch, F.-J. Heyen, Mainz 1985, s. 103-117.
• von Wegele F. X., Albrecht I (römisch-deutscher König), [w:] Allgemeine Deutsche Biographie, Bd. 1, Leipzig 1875, s. 224-227.