Implementation of the Concept of Lifelong Education in Polish Higher Education Law before 1989. Outline of the Problem

• Authors: Apanel Danuta , Maliszewski Tomasz

Title variants

PL

Implementacja koncepcji edukacji ustawicznej w polskim prawie o szkolnictwie wyższym przed rokiem 1989. Zarys problematyki

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article is a review of the regulations of higher education legislation in Poland adopted by the parliament during the twenty years between the two World Wars and in the People’s Republic of Poland (1945–1989) that today could be treated as symptoms of the implementation of the concept of lifelong learning in Polish schools of higher education. An analysis of the relevant legislation was the main research method for the purpose of this article. The authors try to answer the question whether in the decades before the Third Republic of Poland there were legal solutions referring to the connections of higher education with practical implementation of the idea of lifelong education. And if, what were they? Today, when the tasks of higher education connected with the practical implementation of the idea of lifelong learning seem obvious in all European Union states, it is worth remembering that in many countries – including in Poland – the issue has a much longer tradition than just the last twenty five years. In the final parts of the article the authors also postulate comparative studies of Polish solutions and the legislation in other European countries before 1989.

PL

Współcześnie coraz wyraźniej realizowana jest w europejskim szkolnictwie wyższym idea uczenia się przez całe życie. Jest to odpowiedź na wyzwania cywilizacyjne, którą na gruncie Unii Europejskiej regularnie wzmacnia się kolejnymi rekomendacjami i innymi dokumentami (strategiami, kartami itp.) dotyczącymi różnorodnych aspektów rozwoju lifelong learning w krajach członkowskich. Wiele z tych zapisów implikuje także zmiany w środowiskach uczelni wyższych. We wszystkich krajach UE redefiniuje się bowiem ich misję, określa zadania, modernizuje programy kształcenia. I inaczej niż dawniej określa się standardy wymagań dla studentów itp. Zmienił się również język opisu „nowej” europejskiej rzeczywistości akademickiej. Pojawiły się „nowe” kategorie, takie jak: kompetencje kluczowe, europejskie (i krajowe) ramy kwalifikacji, walidacja pozaformalnego i nieformalnego uczenia się itp. Zmiany te coraz wyraźniej widoczne są również w Polsce. Celem artykułu jest przypomnienie czytelnikom, że dla polskich szkół wyższych proponowane przez Unię Europejską rozwiązania nie są nowością, gdyż już na długo przed r. 1989 niektóre z rozwiązań prawnych dotyczących szkolnictwa wyższego zawierały regulacje od strony praktycznej przybliżające do polskich uczelni koncepcję lifelong education B. A. Yeaxlee’a. Autorzy przygotowali więc przegląd tych regulacji zawartych w polskim prawie o szkolnictwie wyższym z okresu dwudziestolecia międzywojennego oraz z czasów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (1945–1989), które mogłyby być współcześnie uznane za przejaw realizacji w uczelniach wyższych koncepcji uczenia się przez całe życie. Główną metodą badawczą na potrzeby artykułu stała się analiza dokumentów prawnych. Poddano jej zapisy ośmiu aktów polskiego prawa rangi ustawy sprzed 1989 r., zawierających przepisy o szkolnictwie wyższym: Ustawa z dn. 15 marca 1933 r. o szkołach akademickich (Dz.U. z 1933 r. Nr 29, poz. 247), Ustawa z dn. 2 lipca 1937 r. o zmianie ustawy z dnia 15 marca 1933 r. o szkołach akademickich (Dz.U. z 1937 r. Nr 52, poz. 406), Ustawa z dnia 15 grudnia 1951 r. o szkolnictwie wyższym i o pracownikach nauki (Dz.U. z 1952 r., Nr 6, poz. 6), Ustawa z dnia

Keywords

EN

lifelong education; higher education; higher education in Poland before 1989,; schools of higher education vs. adult education

PL

edukacja przez całe życie; szkolnictwo wyższe; szkolnictwo wyższe w Polsce; przed rokiem 1989; szkoła wyższa a edukacja dorosłych

• Publisher: Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
• Journal: Rocznik Andragogiczny
• Year: 2015
• Volume: 22
• Pages: 301-312

Contributors

author

Apanel Danuta

• Akademia Pomorska w Słupsku

author

Maliszewski Tomasz

References

• The Act of the 15th of March 1933 on academic schools (Journal of Laws of the Republic of Poland of 1933 No 29, pos. 247).
• The Act of the 2nd of July 1937, on amending the Act of the 15th of March 1933 on academic schools (Journal of Laws of 1937, No 52, pos. 406).
• Act of the 15th of December 1951 on higher education and research staff (Journal of Laws No 6 of 1952, pos. 6).
• The Act of the 5th of November 1958 on schools of higher education (Journal of Laws No 68 of 1958, pos. 336).
• The Act of 31st of March 1965 on amending the Act on schools of higher education (Journal of Laws No 14 of 1965, pos. 98).
• The Act of the 20th of December 1968 on amending higher education law (Journal of Laws of 1968 No 46, pos. 334).
• The Act of the 4th of May 1982 on higher education (Journal of Laws No 14 of 1982, pos. 113).
• The Act of the 25th of July 1985 on amending higher education law (Journal of Laws of 1985, No 36, pos. 167).
• Commission of the European Communities (23-10-2006), Adult learning. It is never too late to learn, Communication from the Commission: COM(2006) 614 final, Brussels, available at: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/ /HTML/?uri=CELEX:52006DC0614&from=EN (access: 20.12.2015).
• Commission of the European Communities (27-09-2007), Action Plan on Adult Learning. It is always good time to learn. Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the European Economic and Social
• Committee and the Committee of the Regions: COM(2007) 558 final, Brussels, available at: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?u ri=CELEX:52007DC0558&from=EN (access: 20.12.2015).
• The Council of Ministers (10-09-2013), The Perspective of Lifelong Learning attachment to the resolution No 160/2013 of the Council of Ministers of of 10th of September2013, Warszawa, available at: https://men.gov.pl/wp-content/uploads/ 2014/01/plll_2013_09_10zal_do_uchwaly_rm.pdf (access: 10.02.2016).
• EMRHE (29-04-2009), The Bologna Process 2020 – The European Higher Education Area in the new decade, Communiqué of the Conference of European Ministers Responsible for Higher Education, Leuven and Louvain-la-Neuve, 28–29 April 2009, IP/09/675, Brussels, available at: http://europa.eu/rapid/press-release_IP-09-675_en.htm (access: 12.12.2015).
• EQF (2008), Recommendation of the European Parliament and of the Council of 23 April 2008 on the establishment of the European Qualifications Framework for lifelong learning, “Official Journal of the European Union” (2008/C 111/01), p. 1–7, available at: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32008H0506(01)&from=EN (access: 11.02.2016).
• EUA (2008), European Universities’ Charter on Lifelong Learning, European University Association, Brussels, available at: http://eua.be/ (access: 28.11.2015).
• The European Commission (03-3-2010), Europe 2020. A strategy for smart, sustainable and inclusive growth, Communication from the Commission: COM(2010) 2020 final, Brussels, available at: http://www.ipex.eu/IPEXL-WEB/dossier/document.do?code=COM&year=2010&number=2020 (access: 11.12.2015).
• KC (2006), Recommendation of the European Parliament and of the Council of 18 December 2006 on key competences for lifelong learning, “Official Journal of the European Union” (2006/962/EC), p. 10–18, available at : http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32006H0962&from=EN (access:12.02.2016).
• VofL (2012), Council recommendation of 20 December 2012 on the validation of non-formal and informal learning, “Official Journal of the European Union” (2012/C398/1), p. 1–5, available at: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32012H1222(01)&from=EN (access: 11.02.2016).
• Cieślak A. (1981), Rozwój teorii i praktyki kształcenia ustawicznego, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
• Cyboran B. (2012), Miejsce popularyzacji wiedzy w przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu, [in:] T. Maliszewski, J. Żerko (eds.), Edukacja dorosłych wobec społecznego wykluczenia. Przeszłość i teraźniejszość. Akademickie Towarzystwo Andragogiczne & Ateneum – Szkoła Wyższa w Gdańsku, Warszawa–Gdańsk, p. 141–159.
• Frąckowiak A. (2012), Kształcenie ustawiczne i szkoły wyższe – niewykorzystany potencjał, Instytut Technologii Eksploatacji, Radom.
• Jurgiel-Aleksander A., Jagiełło-Rusiłowski A., Dyskurs uczenia się przez całe życie: administrowanie kompetencjami czy pytanie o ich sens i znaczenie, „Rocznik Andragogiczny” 2013, Vol. 20, p. 65–73.
• Kula E., Pękowska M., Rola szkolnictwa wyższego w rozwoju kształcenia ustawicznego w Europie i w Polsce. Próba porównania, „Rocznik Andragogiczny” 2012, [Vol. 19], p. 272–285.
• Maliszewski T. (2011), Polska oświata dorosłych – wizje i spory u progu niepodległości, [in:] W. Szulakiewicz (ed.), Przełomy edukacyjne. Dziedzictwo polskiej teorii i praktyki, Adam Marszałek, Toruń, p. 143–157.
• Maliszewski T. (2013), Związki między szkolnictwem wyższym a kształceniem dorosłych w Szwecji czyli o nordyckich wskazówkach dla polskich reform edukacyjnych, [in:] J. Wyleżałek, K. Najder-Stefaniak, K. Bogacka (eds.), Etyczne, społeczne i prawne aspekty funkcjonowania szkolnictwa wyższego w Polsce, SGGW, Warszawa, p. 297–313.
• Pierścieniak K., Współczesne modele dydaktyki uniwersyteckiej, „Rocznik Andragogiczny” 2010, [Vol. 17], p. 182–208.
• Przyborowska B., Fundamenty innowacyjnego społeczeństwa, „Rocznik Andragogiczny” 2014, Vol. 21, p. 89–99.
• Solarczyk-Szwec H., Od kapitału adaptacyjnego do rozwojowego Polaków. Niektóre uwarunkowania zmiany, „Rocznik Andragogiczny” 2013, Vol. 20, p. 41–63.
• Yeaxlee B. A. (1929), Lifelong education: A sketch of the range and significance of the adult education movement, Cassell, London.

Identifiers

DOI

http://dx.doi.org/10.12775/RA.2015.018