„Wszystkie kobiety diabła są warte”? Niewolnice mody i ofiary mężczyzn w „modnych” komediach Wojciecha Bogusławskiego

• Authors: Kowalewska Danuta

Title variants

EN

“Wszystkie kobiety diabła są warte [A woman is good-for-nothing]”? Fashion-Slaves and Male-Victims in Wojciech Bogusławski’s “Fashionable” Comedies

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy małej serii komedii Wojciecha Bogusławskiego poświęconych zaznaczającym się w ostatnich 20 latach XVIII w. modom obyczajowym. W „Ślubie modnym” (1780) Bogusławski kieruje uwagę na wolne związki, w „Mieszczkach modnych” (1780) zwraca się przeciwko wzbogaconemu mieszczaństwu, w „Spazmach modnych” (1797) natomiast kreśli obraz nowoczesnego małżeństwa-fasady, za którą kryją się obojętność, zdrada i chęć rozwodu. Autorka skupia się na relacjach damsko-męskich, zwłaszcza na problemach męskiej dominacji oraz wzorców kobiecości promowanych w tamtym okresie. Stara się również odpowiedzieć na pytanie, czy i w jaki sposób wykreowane w komediach „żony modne” próbują się uwolnić od krępującej je zależności i samodzielnie decydować o własnym losie. Zwraca też uwagę na rodzący się w oświeceniu feminizm, na pojawianie się perspektywy kobiecej i na kwestię obiektywizmu pisania o kobiecie przez mężczyzn.

EN

The paper refers to a small collection of Wojciech Bogusławski’s comedies devoted to manners fashion observable in the last 20 years of the 18th c. In “Ślub modny” (“A Fashionable Wedding,” 1780) he concentrates on free relationships, in “Mieszczki modne” (“Fashionable Townswomen,” 1780) he voices against the enriched middle class, while in “Spazmy modne” (“Fashionable Spasms,” 1797) he sketches a picture of a modern false front marriage that shadows indifference, betrayal, and the will to divorce. The author of the paper focuses on male-female relationships, especially on the problems of male domination and female role models promoted at that time. She also tries to answer the question whether and to what extent the “fashionable wives” portrayed in the comedies wish to release from the constrained dependence and freely decide about their own lives. She additionally pays attention to the feminism that arises in the Enlightenment, on the woman perspective that comes into view, and on the issue of objectivism of males’ writing about a woman.

Keywords

PL

Wojciech Bogusławski; kobieta; moda; komedia obyczajowa; feminizm

EN

Wojciech Bogusławski; woman; fashion; comedy of manners; feminism

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2021
• Volume: 112
• Issue: 2
• Pages: 111-122

Dates

printed

2021-06-14

Contributors

author

Kowalewska Danuta

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń

Identifiers

ISSN

0031-0514

EISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2021.2.8