Rozrządzenie na wypadek śmierci w prawie rzymskim – legaty, fideikomisy i kodycyl

• Authors: Durlik Magdalena Natalia , Witkowska-Krzymowska Magdalena

Title variants

EN

Disposition in case of death in Roman law – legata, fideicommissa and codicil

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem niniejszego opracowania jest zaprezentowanie instytucji legatów, fideikomisów i kodycylu tak, jak zostały wykształcone w prawie rzymskim, a następnie wykazanie, czy i jak zostały recypowane w prawie polskim oraz niemieckim. Niniejsze opracowanie nie obejmuje swym zakresem zagadnień dotyczących testamentu. Artykuł został napisany z wykorzystaniem metody dogmatycznej i komparatystycznej. W pracy wykazano, iż geneza współczesnego prawa zarówno niemieckiego, jak i polskiego w zakresie regulacji cząstkowych rozrządzeń majątkowych na wypadek śmierci w dużej mierze sięga instytucji prawa rzymskiego. Jednakże tylko niektóre z tych instytucji przetrwały do dziś. We współczesnych mniej sformalizowanych systemach prawnych występuje instytucja zapisu, która nie jest dzielona na bardzo formalny legat i nieformalny fideikomis. Z kolei akt mortis causa, jakim był kodycyl, w polskim i niemieckim systemie prawa spadkowego nie występuje w ogóle.

EN

The objective of this lecture is to present the institution of legata, fideicommissa and codicil such as they had been developed in Roman law, and subsequently to demonstrate if and how they were adopted in Polish and German law. This presentation does not cover the issues of will. The article was written using dogmatic and comparative methodology. In this work it was proved that both Polish and German modern law regarding partial property disposition in case of death have their origin in Roman law institution. Although not all of those institution survived till today. In modern less formalized legal systems it is justified that the object of regulation is a general institution of bequeathment, without the division into strictly formal legatum and informal fideicommissum. On the other hand mortis causa act which codicil was in Polish and German legal systems of succession law does not occur at all.

Keywords

PL

legaty; fideikomisy; kodycyl; prawo spadkowe; prawo rzymskie

EN

legata; fideicommissa; codicil; law of inheritance; Roman law

• Publisher: Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie
• Journal: Journal of Modern Science
• Year: 2018
• Issue: 1(36)
• Pages: 335-352

Dates

published

2018

Contributors

author

Durlik Magdalena Natalia

• SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny

author

Witkowska-Krzymowska Magdalena

• SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny

References

• Grodziski, S. (1981). Komisja Kodyfikacyjna Rzeczpospolitej Polskiej, „Czasopismo Prawno-Historyczne” Nr 33 (1). ISSN 0070-2471.
• Gudowski, J. (2017). Kodeks Cywilny. Komentarz. Tom VI. Spadki, wyd II, WKP – LEX.
• Kidyba, A. (red.), Niezbecka, E., Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV. Spadki, wyd. III, LEX.
• Kuryłowicz, M. i Wiliński, A. (1999). Rzymskie prawo prywatne. Zarys wykładu, Kraków: Zakamycze. ISBN 8372110891.
• Kuryłowicz, M. i Wiliński, A. (2008). Rzymskie prawo prywatne: Zarys wykładu, Warszawa: Wolters Kluwer. ISBN 9788376010731.
• Longchamps de Berier, F. (2006). O elastyczności prawa spadkowego, Fideikomis uniwersalny w klasycznym prawie rzymskim, Warszawa: Liber. ISBN 9788372061331.
• Niezbecka, E. (1990). Zapis, Lublin: Wydawnictwo UMCS. ISBN 8322702795. Ożóg, J. (2011). Prawo rzymskie jako środek tłumaczenia ABGB – kilka uwag w setną rocznicę stulecia, „Palestra” Nr 11–12. ISSN 0031-0344.
• Pecyna, M. i Pisuliński, J. i Podrecka, M. (2013). Rozprawy cywilistyczne. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Edwardowi Drozdowi, Warszawa: Wydawnictwo Lexis Nexis Polska. ISBN 9788327801081.
• Skowrońska-Bocian, E. (2011). Prawo spadkowe, Warszawa: C.H. Beck. ISBN 9788325531508.
• Tuora-Schwierskott, E. (2014). Burgerliches Gesetzbuch, B. 5, Erbrecht. Niemiecki kodeks cywilny, Księga 5, Spadki, Regensburg: De Iure Pl.
• Watson, A. (1971). The Law of Succession in the Later Roman Republic, Oxford: Clarendon Press: Oxford University Press. ISBN 9780198251958.
• Wołodkiewicz, W. (2009). Europa i prawo rzymskie. Szkice z historii europejskiej kultury prawnej, Warszawa: Wolters Kluwer. ISBN 9788376018249.
• Wołodkiewicz, W. i Zabłocka, M. (1996). Prawo rzymskie. Instytucje, Warszawa: C.H. Beck. ISBN 8371103034.
• Zabłoccy, M. i J. (2003). Ustawa XII Tablic. Tekst – Tłumaczenie – Objaśnienie, Warszawa: Liber. ISBN 8372060355.
• Źródła internetowe
• ABGB – Allgemeines Bürgerliches Gesetzbuch. Austriacki kodeks cywilny, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9d/ABGB_%C2%A7%C2%A7_551-603.pdf) (dostęp: 8.02.2018).
• BGB – Bürgerliches Gesetzbuch. Niemiecki kodeks cywilny, http://www.gesetze-iminternet.de/bgb/index.html(dostęp: 8.02.2018).
• C. – Codex Iustinianus, http://www.thelatinlibrary.com/justinian/codex6.shtml(dostęp: 8.02.2018).
• C.Th. – Imperatori Theodosiani Codex, http://www.thelatinlibrary.com/theodosius/theod04.shtml (dostęp: 8.02.2018).
• D. – Digesta Iustinani, http://www.thelatinlibrary.com/justinian/digest32.shtml,http://www.thelatinlibrary.com/justinian/digest29.shtml (dostęp: 8.02.2018).
• Europejski portal e-sprawiedliwość, z https://e-justice.europa.eu/content_succession-166-de-pl.do?member=1#toc_1 (dostęp: 8.02.2018).
• G. – Gai Institutionum Commentarii Quattuor, Commentarius II, uploaded by Yves Lassard, The Roman Law Library, 2013, E. Seckel & B. Kuebler, Gai Institutionum commentarii quattuor..., Leipzig, 1938, https://www.academia.edu/5266719/Gai_ institutionum_commentarii_quattuor_liber_II?auto=download (dostęp: 8.02.2018).
• I. – Imperatoris Iustiniani Institutionum, http://www.thelatinlibrary.com/justinian/ institutes2.shtml (dostęp: 8.02.2018). kc – Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r. poz. 459, 933 i 1132, z 2018 r. poz. 398) tekst jednolity, http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/ DocDetails.xsp?id=WDU19640160093 (dostęp: 8.02.2018).
• Kodeks cywilny Napoleona, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=File%3 AKodex_Napoleona_-_Z_przypisami_-_Xi%C4%85g_trzy.djvu&page=226 (dostęp: 8.02.2018).
• Longchamps de Berier, F. (1998). Fideikomis uniwersalny a swoboda dysponowania majątkiem na wypadek śmierci: zmiany zakresu podmiotowego w rzymskim prawie spadkowym, http://www3.wpia.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2011/11/ Longchamps-de-Berier-F.-Fideikomis-uniwersalny-a-swoboda-dysponowaniamajątkiem-na-wypadek-śmierci.pdf(dostęp: 25.01.2018).
• Loska, E. (2003). Legat w prawie rzymskim, „Zeszyty prawnicze” Nr 3/1, s. 69–92, http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Zeszyty_Prawnicze/Zeszyty_Prawniczer2003-t3-n1/Zeszyty_Prawnicze-r2003-t3-n1-s69-92/Zeszyty_Prawnicze-r2003- t3-n1-s69-92.pdf (dostęp: 25.01.2018).
• Sitek, B. i Bojarska, I. (2005), Podstawy prawa cywilnego dla administracji, Józefów: Wydawnictwo: WSGE. https://wsge.edu.pl/files/Wydawnictwo%202012/2005_ Podstawy_SitekB.pdf (dostęp: 26.02.2018).
• Szczerbowski, J.J. (2007). Forma kodycylu w świetle prawa justyniańskiego, „Studia Prawnoustrojowe” Nr 7. http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Studia_Prawnoustrojowe/Studia_Prawnoustrojowe-r2007-t-n7/Studia_Prawnoustrojower2007-t-n7-s219-227/Studia_Prawnoustrojowe-r2007-t-n7-s219-227.pdf (dostęp:25.01.2018).

Identifiers

ISSN

1734-2031

DOI

10.13166/jms/86748