Polityka administracyjna kierownictwa resortu spraw wewnętrznych Rzeczypospolitej Polskiej wobec samorządu terytorialnego w latach 1918–1939

• Authors: Kozyra Waldemar

Title variants

EN

Administrative Policy of the Management of the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Poland towards Local Government in the Years 1918–1939

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The administrative policy of the management of the Ministry of Internal Affairs towards local government in the years 1918–1939 was implemented on the basis of two concepts. The first was in force in the years 1918–1926, focusing on combating direct threats to security and internal order in the state. It had an impact on the performance of the ministry’s tasks in the so-called strictly administrative departments, which also included matters of local government. The second, in force in the years 1926–1939, focused on the so-called “general political” issues, i.e. general assessment of the political impact on the state of individual segments of the country’s social and political life (political parties, social organisations, national minorities, etc.) and the influence on that life by the administration of internal affairs in the direction desired by the ruling camp. In detail, the administrative policy of the Ministry of Internal Affairs towards municipal unions should be analysed in the following time periods: 1918–1926, 1926–1930, 1930–1935, 1935–1939.

Keywords

EN

management of the Ministry of Internal Affairs; administrative policy; local government; minister of the internal affairs; local government legislation; administrative supervision; local government budget

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Przegląd Sejmowy
• Year: 2023
• Issue: 1(174)
• Pages: 7-29

Contributors

author

Kozyra Waldemar

• * Dr hab. Waldemar Kozyra, prof. UMCS Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Historii i Archeologii, Polska Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, Faculty of History and Archeology, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0001-5069-5080

References

• Archiwum Akt Nowych: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych – Gabinet Ministra Wydział Organizacyjno-Prawny; Dopływy z byłego Centralnego Archiwum Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i byłego Centralnego Archiwum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej; Wydział Administracji Samorządowej; Prezydium Rady Ministrów – Posiedzenie Rady Ministrów; Rektyfikaty; Akta Grupowe; Urząd Wojewódzki Lwowski; Urząd Wojewódzki w Nowogródku; Wydział Narodowościowy.
• Archiwum Państwowe w Katowicach: Śląska Rada Wojewódzka w Katowicach; Urząd Wojewódzki Śląski – Wydział Samorządowy.
• Archiwum Państwowe w Krakowie: Tymczasowy Wydział Samorządowy we Lwowie (Wydział Krajowy).
• Archiwum Państwowe w Lublinie: Urząd Wojewódzki Lubelski – Wydział Społeczno-Polityczny; Wydział Organizacyjny; Wydział Samorządowy; Biblioteka.
• Archiwum Państwowe w Poznaniu: Urząd Wojewódzki Poznański – Wydział Samorządowy; Wydział Organizacyjny.
• Biblioteka Sejmowa, Sejm Ustawodawczy: 341, 26 IX 1922, b.p.; 58, 27 VII 1923, p. 87–88; Sejm Pierwszej Kadencji: 49, 26 V 1923, b.p.
• Derżawnyj Archiw Ternopilskoj Obłasti: Urząd Wojewódzki Tarnopolski – Wydział Administracyjny – Oddział Wojskowy.
• Derżawnyj Archiw Wołynskoj Obłasti: Urząd Wojewódzki Wołyński – Wydział Społeczno-Polityczny.
• Dziennik Praw Państwa Polskiego 1918–1919.
• Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1921–1938.
• Lietuvos Centrinis Valstybės Archyvas: Urząd Wojewódzki Wileński – Urząd Delegata Rządu w Wilnie; Wydział Samorządowy.
• Monitor Polski 1918–1937.
• „Warszawski Dziennik Narodowy”, 23 VI 1935, nr 28.
• Borkowski J., Samorządowe wybory miejskie 1933–1934, „Z Pola Walki” 1973, nr 3.
• Bosiacki A., Instytucjonalne próby reform administracji samorządu terytorialnego II Rzeczypospolitej, „Studia Iuridica” 2005, t. 44.
• Bosiacki A., Od naturalizmu do etatyzmu. Doktryny samorządu terytorialnego Drugiej Rzeczypospolitej 1918–1939, Liber, Warszawa 2006.
• Bułajewski S., Samorząd terytorialny w polskich konstytucjach okresu dwudziestolecia międzywojennego, [w:] Państwowość konstytucyjna XIX i XX wieku, red. E. Hull, E. Sokalska, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2015.
• Grzybowska M., Decentralizacja i samorząd w II Rzeczypospolitej (aspekty ustrojowo-polityczne), Abrys, Kraków 2003.
• Hausner R., Pierwsze dwudziestolecie administracji spraw wewnętrznych, [s.n.], Warszawa 1939.
• Iwanowicz I., Samorząd terytorialny w działalności obozu narodowego w Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1918–1939, Wydawnictwo FNCE, Poznań 2016.
• Kaczmarek R., Realizacja projektów autonomii w II RP, [w:] Autonomia terytorialna w perspektywie europejskiej, t. 1: Teoria – Historia, red. M. Domagała, J. Iwanek, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2014.
• Klimek M., Samorząd miast II Rzeczypospolitej. Publiczna debata i rozwiązania ustrojowe, Wydawnictwo PETiT, Lublin 2006.
• Kozyra W., Polityka administracyjna ministrów spraw wewnętrznych Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1918–1939, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2009.
• Kozyra W., Urząd wojewody lubelskiego w latach 1919–2019. Sto lat funkcjonowania w różnych ustrojach politycznych i systemach administracyjnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2019.
• Kozyra W., Urząd Wojewódzki w Lublinie w latach 1919–1939, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1999.
• Kozyra W., Z dziejów regionalizmu europejskiego w XX wieku: działalność delegata rządu na Ziemię Wileńską w dziedzinie samorządu terytorialnego (1922–1925), „Rocznik Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy” 2019, t. 19.
• Sieradzka D., Miasta województwa śląskiego i ich reprezentacje samorządowe 1922–1939, Sponsor, Kraków 1996.
• Składkowski F.S., Nie ostatnie słowo oskarżonego, Wydawnictwo LTW, Warszawa 2003.
• Szwed R., Centralne związki samorządowe w Polsce (1917–2003). Związek Miast Polskich. Związek Powiatów Rzeczypospolitej Polskiej – Związek Powiatów Polskich. Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie, Częstochowa 2003.
• Szwed R., Samorząd terytorialny w Polsce w latach 1918–1939. Wybór materiałów źródłowych, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie, Częstochowa 2000.
• Wałdoch T., Zarząd komisaryczny w wielkich miastach II Rzeczypospolitej. Studium historyczno-prawne, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2020.
• Wójcik S., Samorząd terytorialny w Polsce w XX wieku. Myśl samorządowa, historia i współczesność, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1999.
• Zawadzki A.W., Finanse samorządu terytorialnego w latach 1918–1939, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1971.
• Życie gospodarcze: KKO w pracy nad gospodarczą rozbudową Polski, „Gazeta Polska”, 15 II 1938, nr 46.

Identifiers

DOI

10.31268/PS.2023.164