Sytuacja językowa w Europie - miedzy regionalizmem a integracją europejską

• Authors: Szul Roman

Title variants

EN

Language situation in Europe: Between Regionalism and the European Integration

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W ostatnich dekadach, zwłaszcza w Europie, następuje ożywienie tożsamości narodowej i regionalnej mniejszych grup etnicznych prowadzące w wielu przypadkach do zmiany sytuacji językowej i do starań na rzecz zahamowania, a nawet odwrócenia procesów asymilacji językowej. Artykuł opisuje poszczególne przypadki ruchów narodowych/regionalnych mających w programie kwestię językową oraz proponuje typologię regionów i krajów z punktu widzenia sytuacji językowej. Kwestia językowa występuje też na poziomie Unii Europejskiej. Instytucje UE starają się łączyć ideologiczną zasadę wielojęzyczności (równości oficjalnych języków państw członkowskich) z pragmatyzmem polegającym na minimalizacji liczby języków roboczych. Na poziomie „obywatelskim” Unia wspiera model wielojęzyczności mieszkańców jako sposób na ułatwienie funkcjonowania wspólnego rynku pracy, towarów, usług i kapitału przy zachowaniu tożsamości kulturowej państw członkowskich. W poszczególnych krajach polityka językowa jest w gestii władz państwowych, brak jest wspólnych zasad obowiązujących na terenie całej UE, czego efektem są różnice między krajami w podejściu do języków mniejszości etnicznych.

EN

In the last decades, especially in Europe, a process of the rebirth of national and regional identities of small ethnic groups has been taking place, leading in many cases to a change of language situation and to attempts to stop and even to revert processes of linguistic assimilation. The article presents individual cases of ethnic/regional movements having “language issue” in their programmes, and makes an attempt of a typology of regions and countries according to their language situation and policy. The language question also appears at the European Union level. The EU institutions try to combine the ideological principle of multilingualism (equality of all official languages of the EU members) with pragmatism implying minimizing the number of working languages. At the “civil” level the EU supports the model of multilingualism of the inhabitants as a means to facilitate functioning of the common labour, commodity, service and capital market while maintaining cultural identities of its member states. In individual countries the language policy is competence of national authorities; there are no common binding rules on the territory of the whole EU. As a result, there are differences among countries in their attitudes towards languages of ethnic minorities.

Keywords

PL

sytuacja językowa; języki regionalne; języki mniejszościowe; języki narodowe; języki oficjalne UE; języki robocze UE

EN

language situation; regional languages; minority languages; national languages; EU's official languages; EU"s working languages

• Publisher: University of Warsaw - Centre for European Regional and Local Studies (EUROREG) and Regional Studies Association - Polish Section
• Journal: Studia Regionalne i Lokalne
• Year: 2003
• Issue: 3(13)
• Pages: 29-59

Contributors

author

Szul Roman

• Uniwersytet Warszawski, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG)

References

• Alonso Fernández J., 1990, La Nueva Situacio´n Regional, Madrid: Editorial Sintesis.
• Babicz D., 2003, "Sprawa języka", Gazeta Wyborcza, 18-19 stycznia.
• Balcells A., 1996, Catalan Nationalism. Past and Present, London: Macmillan Press Ltd., New York: St. Martin's Press Inc.
• Biscoe A., 2001, "European Integration and the Maintenance of Regional Cultural Diversity: Symbiosis or Symbolism?", Regional Studies, Journal of the Regional Studies Association, t. 35, nr 1.
• Borgoyakova T., 2002, "Language Law in Russia: Models of Implementation in Tyva and Khakassia", World Congress on Language Policies, Barcelona, April 2002, www.linguapax.org/congres/indexcast.html.
• Borzyszkowski J., Mordawski J., Treder J., 1999, Historia, Geografia, Język i Piśmiennictwo Kaszubów (J. Bòrzëszkòwsczi, J. Mòrdawsczi, J. Tréder, Historia, Geògrafia, Jãzëk i Pismienizna Kaszëbów), Gdanńsk (Gduńsk): Wydawnictwo M. Rożak.
• Breza J., 2001, "Język kaszubski w życiu i szkole" (w:) M. Gorzelak (red.), Nauczanie jeżyków mniejszości narodowych i etnicznych (Języki obce w szkole, nr 6).
• Cunningham K., 2001, "Translating for a Larger Union - Can We Cope with More than 11 Languages?", www.europa.eu.int/comm/translation/reading/articles/enlargement-en.htm.
• Duć-Fajfer H., 2001a, "Łemkowie - charakterystyka etniczno-kulturowa" (w:) M. Gorzelak (red.), Nauczanie jeżyków mniejszości narodowych i etnicznych (Języki obce w szkole, nr 6).
• Duc´-Fajfer H., 2001b, "Łemkowska przestrzeń literacka - rys historyczny" (w:) M. Gorzelak (red.), Nauczanie jeżyków mniejszości narodowych i etnicznych (Języki obce w szkole, nr 6).
• Eiler F., Kovácz N., 2002, "Minority Self-Government in Hungary" (w:) K. Gál (red.), Minority Governance in Europe, Budapest: Open Society Institute.
• Fontański H., 2001, "O normach współczesnego łemkowskiego języka literackiego" (w:) M. Gorzelak (red.), Nauczanie jeżyków mniejszości narodowych i etnicznych (Języki obce w szkole, nr 6).
• Gyurkova A., 2002, "Language Policy and Minority Language Issues: An Interactive Relation", World Congress on Language Policies, Barcelona, April 2002, www.linguapax.org/congres/indexcast.html.
• Gorzelak G., Jałowiecki B., 1993, "Foreword - Avant-Propos" (w:) G. Gorzelak, B. Jałowiecki, Regional Question in Europe/Question régionale en Europe, Warsaw/Varsovie: University of Warsaw/Université de Varsovie.
• Gorzelak M., 2001, "Nauczanie jeżyków mniejszości narodowych i etnicznych", Języki obce w szkole, nr 6.
• Jou L., 2002, "El model català de política lingüística", World Congress on Language Policies, Barcelona, April 2002, www.linguapax.org/congres/indexcast.html
• Klemenčič V., Zupančič J., 1994, "Borderlands and Regionalism in the Space Settled by Slovenians - a case study" (w:) M. Koter (red.), Inner Divisions, "Region and Regionalism" nr 1, Łódź: University of Łódź, Opole: Silesian Institute in Opole.
• Komac M. (red.), 1999, Varstvo Narodnih Skupnosti v Republiki Sloveniji, Ljubljana: Inštitut za narodnostna vprašanja.
• Latoszek M., 1990, Kaszubi - monografia socjologiczna, Rzeszów: TNOiK.
• Leclerc J., 2003, "Aland" dans l'aménagement linguistique dans le monde, Québec: TLFQ, Université Laval, 29 juin 2002, www.tlfq.ulaval.ca/axl/europe/aland.htm 14 stycznia 2003.
• Malink J. et al., 1994, Łużyczanie. Słowiański naród w Niemczech, Warszawa: Energeia.
• Maryjański A., 1995, Przemiany ludnościowe w ZSRR, Warszawa-Kraków: Centrum Badań Wschodnich Uniwersytetu Warszawskiego, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Krakowie.
• McCluskey B., 2001, Respecting Multilingualism in the Enlargement of the European Union - the Organisational Challenge, www.europa.eu.int/comm/translation/reading/articles/enlargement-en.htm.
• Nicolas M., 1994, "Breton Regionalism as an Example of Resistance to Assimilation in France" (w:) M. Koter (red.), Inner Divisions, "Region and Regionalism", nr 1, Łódź: University of Łódź, Opole: Silesian Institute in Opole.
• Our Creative Diversity 1995, The Report of the World Commission on Culture and Development, Published by UNESCO in 1995.
• Poche B., 1997, "L'identité de l'Europe Centrale" (w:) G. Gorzelak, B. Jałowiecki (red.), "The Identity of Central Europe/L'Identité de l'Europe Centrale", Regional and Local Studies, nr 13.
• Rainer K., 2002, "The Autonomous Province of Bozen/Bolzano - South Tyrol" (w:) K. Gál (red.), Minority Governance in Europe, Budapest: Open Society Institute.
• Rossel H., 1997, "La référence identitaire régionale - le cas de la Belgique et de l'ex-Tchécoslovaquie" (w:) G. Gorzelak, B. Jałowiecki (red.), "The Identity of Central Europe/L'Identité de l'Europe Centrale", Regional and Local Studies, nr 13.
• Synak B., 1991, "Tożsamość kaszubska dziś - jej zagrożenia i perspektywy rozwoju" (w:) J. Borzyszkowski (red.), Antropologia Kaszub i Pomorza, Gdańsk: Instytut Historii UG.
• Szul R., 1993, "Some Problems of Regionalism in Contemporary Europe with Special Reference to Eastern Europe (w:) G. Gorzelak, B. Jałowiecki, Regional Question in Europe/Question régionale en Europe, Warsaw/Varsovie: University of Warsaw/Université de Varsovie.
• Uldis Ozolins, 2002, "Post-imperialist Language Situations. The Baltic States", World Congress on Language Policies, Barcelona, April 2002, www.linguapax.org/congres/indexcast.html.
• www.zk-p.pl/aktual/020804um-fryz.htm
• www.zk-p.pl
• www.ethnologue.com
• www.terralingua.org
• www.eblul.org
• www.eblul.org/wow
• http://occitanet.free.fr/oc/index.html
• www.oc-tv.net
• www.friesland.nl
• www.bwrdd-yr-iaith.or.uk
• www.carmarthenshire.gov.uk
• www.liarumantscha.ch
• www.rumantsch.ch
• www.gov.ru/main/regions/regioni-44.html
• www.gencat.es
• http://cultura.gencat.net/llengcat
• www.ciemen.org/conseu.htm
• www.gva.es/jsp/xper.jsp
• www.multimania.com/simorre/oc.htm
• www.cco.asso.fr/ieo/index.html
• www.logting.fo
• www.predsjednistvobih.ba
• www.mvp.ba
• www.mfa.gov.by
• www.government.by
• www.president.gov.by
• www.irlgov.ie
• www.irlgov.ie/aras
• www.gouvernment.lu
• www.hprg.de/
• www.uoc.edu/euromosaic
• www.tlfq.ulaval.ca/axl/index.shtml
• www.friul.it
• www.regione.vda.it
• www.regione.taa.it
• www.limburg.nl
• http://members1.chello.nlw.vanwoerkom/index.htm
• www.drenthe.nl
• www.scottish.parliament.uk
• www.domowina.de
• www.internecy.de
• www.scotland.gov.uk
• www.bayern.de
• www.regione.sicilia.it
• www.snp.org
• www.europa.eu.int/comm/translation/index-en.htm
• www.europa.eu.int
• www.europa.eu.int/comm/education/languages-en.html
• www.europa.eu.int/comm/education/languages/lang/eurobarometer54-en.html
• www.gov.mt
• www.xunta.es/Galicia2001/G200107G.pdf
• www.eurolang.net
• www.troc.es/ciemen/mercator/index-gb.htm
• www.local.coe.int