Non-Destructive Investigations in the Extramural Area of Novae (Lower Moesia; Bulgaria) in 2012

• Authors: Tomas Agnieszka

Title variants

PL

Badania niedestrukcyjne na obszarze położonym extra muros w Novae (Mezja Dolna; Bułgaria) w 2012 r.

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

PL

Rozpoczęte w marcu 2012 r. badania nieinwazyjne na terenie otaczającym obóz legionowy w Novae (Ryc. 1) inicjują trzyletni projekt realizowany przez pra¬cowników i studentów IA UW oraz niezależnych badaczy, pod kierunkiem autorki. Badania poprzedziła seria testów, wykonanych późnym latem 2011 roku, a także kwerenda muzealna i archiwalna, której celem było m.in. skatalogowanie zabytków pozyskanych jeszcze przed rozpoczęciem regularnych wykopalisk w roku 1960. Teren otaczający obóz był badany powierzchniowo w roku 2000, w ramach większego projektu bułgarsko-niemieckiego. Powierzchnię osiedla przyobozowego (canabae) oszacowano wtedy na 70-80 ha. Wykopaliska na tym terenie prowadzono dotychczas jedynie na obszarze tzw. willi extra muros oraz świątyni bóstw wschodnich. Zadokumentowano także fragmenty cmentarzysk oraz elementów starożytnej infrastruktury. Celem realizowanego przez nas programu jest stworzenie bazy danych GIS dla całego stanowiska, a także katalogu znalezisk pochodzących z okolicy obozu. Oprócz prób odtworzenia zabudowy i rozplanowania, planowana jest trójwymiarowa, cyfrowa rekonstrukcja terenu oraz krajobrazu, która zostanie wzbogacona o dane z analiz pyłków roślin. Zastosowane metody badawcze obejmują prospekcję geofizyczną, fotografie z powietrza, pomiary geodezyjne widocznych pozostałości oraz badania planigraficzne z użyciem wykrywaczy metali. Wiosenne badania 2012 r. koncentrowały się na obszarze położonym na wschód od obozu, w obrębie tzw. poszerzenia wschodniego, czyli wewnątrz murów wybudowanych pod koniec III w. n.e. Pomiarami geofizycznymi objęto rozległe, łatwo dostępne plateau i jego podnóże o powierzchni 2,07 ha (Ryc. 2). Wyniki badań wskazują na obecność regularnych, czworobocznych konstrukcji, zarówno w obrębie murów, jak i u podnóża wzniesienia, gdzie zarejestrowano także anomalie, które mogą wskazywać na obecność ulic biegnących na osiach N-S i E-W. Badania oporności gruntu przeprowadzono natomiast na zachód od obozu, nieopodal wspomnianej willi. Wykryte anomalie jednoznacznie wskazują na istnienie zabudowy o charakterze mieszkalnym, prawdopodobnie miejskiej, po drugiej stronie antycznej ulicy. Zdjęcia wysokiej rozdzielczości, obejmujące obszar obozu, canabae i dalszych okolic, wykonane z balonu helowego, zostały zintegrowane ze skalibrowanym zdjęciem satelitarnym (Ryc. 4). Planigrafią znalezisk metalowych objęto nieco większą powierzchnię (2,7 ha), podzieloną na pasy o wymiarach 30x2,5 m. Wśród zabytków wskazujących na zasiedlenie tego miejsca od I do VI w. n.e. znajdują się liczne monety, fragmenty uzbrojenia i gwoździe budowlane. Najpóźniejszą monetą jest follis Maurycjusza z 587/588 r. Interesującym znaleziskiem są także dwie plomby ołowiane, z których jedna została zidentyfikowana jako plomba cesarska Justyniana I, a druga opatrzona jest greckim imieniem PAMPHYLON.

• Publisher: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
• Journal: Światowit
• Year: 2013
• Volume: Tom X (LI), fasc. A
• Pages: 157-161

Contributors

author

Tomas Agnieszka