Sztuka w pradziejach. Realne zjawisko czy wyobrażenie badaczy? Przyczynek do rozważań, na podstawie przypadku urn z kultury pomorskiej

• Authors: Ostapiak-Jagodzińska Judyta

Title variants

EN

Art in prehistory. Real phenomenon or projection of reseachers? A contribution to reflection based on Pomeranian urns from the Pomeranian culture

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule zaprezentowane i przeanalizowane zostało zagadnienie występowania sztuki w pradziejach. Archeologiczna wiedza wzbogacona została o koncepcje z zakresu historii sztuki. Przedstawiono także stanowisko autorki pracy na omawiany temat oraz argumentację, że współcześnie termin ten jest nadużywany przez archeologów. Współczesna definicja pojęcia sztuka odniesiona została do okresu pradziejowego, by udowodnić niepełną słuszność nazywania większości zabytków archeologicznych tym mianem. Brak kontekstu ówczesnego odbioru społecznego sprawia, że dzisiejsze poglądy badaczy na zabytki archeologiczne jako dzieła sztuki, nie w pełni odzwierciedlają rzeczywistość. Absolutnie nie należy wykluczać możliwości, że ludność w pradziejach wyrabiała przedmioty, które koncepcyjnie odpowiadałyby dzisiejszemu pojęciu sztuki, ale powinno się przyjąć, że były przez nich inaczej określane. Rozważania oparte zostaną na konkretnym przykładzie – pomorskich urn twarzowych. Wybór popielnic pomorskich nie jest przypadkowy. Są kategorią zabytków, którym można przypisać rolę nośnika obrazowego. W podsumowaniu zebrano argumenty przemawiające ,,za” i ,,przeciw” obecności sztuki w pradziejach. Archeolodzy interpretując zabytki archeologiczne jako dzieła sztuki, rekonstruują przeszłość w oparciu o współczesne kryteria percepcji, tym samym przypisując jej znaczenie, jakie sami jej obecnie nadali.

EN

The author of the paper presents and analysis an issue of occurrence art in the prehistory. In the paper archaeological knowledge is combined with theories of art history. The author wanted to show that interpretation of appearance of an art in prehistory by scholarsmight be abuse. Nowadays we do not have any social context so there is a risk that the idea of presence of an art in prehistory is incorrect. Absolutly we should not ruled out the opportunity that prehistoric population made art things, but cannot say that they were aware of it. The author based her concept on the example of Pomeranian face urns, because this is a category of objects which may be assigned a function of medium image. In summary, the author wrote ‘pros’ and ‘cons’ for occurrence of art. in prehistory.

Keywords

PL

sztuka w pradziejach; sztuka; urny twarzowe; urny pomorskie; kultura pomorska; interpretacje archeologiczne; sztuka w społeczeństwie pradziejowym; era sztuki; era obrazów; komunikacja międzyludzka; popielnica pomorska

• Publisher: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku
• Journal: Pomorania Antiqua
• Year: 2018
• Volume: Tom XXVII
• Pages: s. 23-33

Contributors

author

Ostapiak-Jagodzińska Judyta

• Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Al. Solidarności 105, 00-140 Warszawa