PL
Osiągnięcia genetyki i biologii molekularnej ostatnich dziesięcioleci przyniosły nowe możliwości modyfi kowania genotypu organizmów na drodze biomanipulacji. Możliwości te zaczęto najpierw wykorzystywać w medycynie i przemyśle farmaceutycznym, a następnie w praktyce hodowlanej roślin i zwierząt. Jednak od początku budzą one zarówno entuzjazm, jak i obawy. Technologia GMO stosowana w odniesieniu do mikroorganizmów, wykorzystywanych w przemyśle czy farmacji, zasadniczo nie budzi kontrowersji, ponieważ GMO znajdują się w obiegu zamkniętym i nie wydostają się do środowiska. Obawy zaczynają się, gdy modyfi kacje genetyczne dotyczą roślin uprawnych i zwierząt hodowlanych. GMO wkracza wówczas do produkcji żywności, która odbywa się w środowisku naturalnym. Niniejszy artykuł poświęcony jest wybranym problemom związanym z uprawą roślin genetycznie zmodyfi kowanych (GMO) na szeroką skalę. Obok kwestii dotyczących bezpośrednio GMO poruszono zagadnienia związane z wpływem GMO na zdrowie człowieka i jego środowisko. Postawiono pytanie, czy nowa żywność, żywność zmodyfi kowana genetycznie, spełnia warunki bezpieczeństwa ekologicznego i zdrowotnego.
EN
Achievements of genetics and molecular biology over recent decades have brought new opportunities such as possibility to modify the genotype of organisms by biomanipulation. Th ose opportunities have been used in medicine, the pharmaceutical industry and the practice of breeding plants and animals. Since the beginning they aroused enthusiasm but also raised concerns. GMO technology applied in relation to micro-organisms which are used in the industry or pharmacy, generally don’t raise any controversy because GMOs are being held in a closed circuit and don’t leak into the environment. Concerns are starting to appear when genetic modifi cations concern crops and livestock. GMOs enters then to food production, which takes place in the natural environment. Th is article is dedicated to a few selected problems that are part of more complex issues associated with the introduction of large-scale cultivation of genetically modifi ed organisms (GMO). In addition to issues directly concerning GMO, there are also issues presented that relate to the benefi ts and risks that GMO poses or may pose to human health and the environment. Questions have been raised whether the new food – genetically modifi ed food, satisfi es the conditions of environmental safety and health.