„Fortunat” Marcina Siennika: „abych zawsze pieniędzy dostatek miał”

• Authors: Wojtowicz Witold

Title variants

EN

Marcin Siennik’s “Fortunat” (“Fortunatus”): “abych zawsze pieniędzy dostatek miał [That I Always Be Abundant in Money]”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

„Fortunatus”, wydany po raz pierwszy w Augsburgu w roku 1509 (anonimowo przez Johanna Otmara), a w drugiej połowie XVI wieku opublikowany po polsku w tłumaczeniu Marcina Siennika (który korzystał z edycji frankfurckiej z 1564 roku), należał do bestsellerów, był jednym z najbardziej poczytnych romansów tamtych czasów. Autor artykułu dyskutuje – w kontekście dotychczasowych badań polskich (skąpych i nieobszernych) oraz, przede wszystkim, germanistycznych (wieloaspektowych i wielowątkowych) – z ujęciami interpretacyjnymi „Fortunata”, a także ze stanowiskiem Jurija Striedtera w jego studium „Der polnische »Fortunatus« und seine deutsche Vorlage”, podstawowym (po dziś dzień) dla badań nad tłumaczeniem. Fikcjonalność tekstu, również zastosowane w nim różnorodne techniki i konwencje narracyjne, wpływają na różnorodność interpretacji, akcentujących każdorazowo dany aspekt podjętych konwencji. „Fortunat” stanowił autorskie przetworzenie w swoistą powieściową całość dostępnych w obiegu księgarskich druków niemieckojęzycznych, zasobów informacyjnych niesionych przez te wernakularne teksty. „Fortunat” tworzy z nich pewną nową i odmienną jakość. W pracach poświęconych temu utworowi zwraca się uwagę na brak w nim jednolitego systemu wartościowania (i interpretowania), na osadzenie narracji w kontekście świata wartości arystokratycznych, kodu rycerskiego, z jego symbolicznymi przedstawieniami, oraz świata cywilizacji mieszczańskiej, wczesnokapitalistycznej, z olbrzymim znaczeniem wymiany opartej na pieniądzu.

EN

“Fortunatus” was first published (anonymously by Johann Otamar) in Augsburg in the year 1509, and in the second part of the 16th c. in the translation of Marcin Siennik who used the Frankfurt’s 1564 edition. “Fortunatus” was a bestseller and one of the most widely read romance of its times. In the context of the Polish scanty and incomprehensive research to this day, and first and foremost the German multifaceted and varied approaches, the author of the paper challenges the interpretative stances of “Fortunatus” as well as the points of Jurij Striedter made in his work “Der polnische »Fortunatus« und seine deutsche Vorlage” (“The Polish »Fortunatus« and Its German Edition”), to this day the basic study for the research in the translation. Fictionality of the text, and also its various narrative techniques and conventions, offer interpretative diversity, each time accentuating a given aspect of the adopted convention. “Fortunatus” is an individual transformation into peculiar novelistic entity of the available in the German-language bookseller print circulation and information collection carried by the vernacular texts. It is a novel and distinctive quality. In the literature on the piece, attention is paid to the fact that it lacks a unified axiological (and interpretative) system, that the narrative is set in the context of the world of aristocratic values, in chivalry code with its symbolic representation, and the world of middle-class, early-capitalist civilisation with pecuniary exchange significance.

Keywords

PL

„Fortunat”; romans rycerski; Marcin Siennik; Johann Otmar; cywilizacja mieszczańska; etos rycerski

EN

“Fortunatus”; chivalric romance; Marcin Siennik; Johann Otmar; middle-class civilisation; chivalric ethos

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2022
• Volume: 113
• Issue: 2
• Pages: 47-65

Dates

printed

2022-06-20

Contributors

author

Wojtowicz Witold

• Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa

Identifiers

ISSN

0031-0514

EISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2022.2.4