Problem niewolnej woli w ujęciu fenomenologii hermeneutycznej - stanowisko Paula Ricoeura

• Authors: Bembennek Krystyna

Title variants

EN

The Problem of the Servile Will in Hermeneutic Pheno­menology: Paul Ricœur’s Thought

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przedstawienie wybranych wątków myśli Paula Ricœura, szczególnie jego rozważań dotyczących niewolnej woli. Po pierwsze, zaprezentowana zostaje Ricœurowska filozofia woli (w kontekście fenomenologii tego, co wolne, i tego, co mimowolne) oraz kon­cepcja ludzkiej ułomności. Następnie omówiona jest reinterpretacja (rozszerzenie) fenomenologii Husserla, której dokonuje Ricœur, co prowadzi go do wypracowania hermeneutycznej formuły, wskazującej, że symbol daje do myślenia. Ostatecznie twierdzę, że fenomenologia hermeneu­tyczna Ricœura tworzy określoną wizję antropologiczną i rozumienie ludzkiej kondycji, które później stanie się częścią „hermeneutyki siebie”.

EN

The aim of the article is to present some aspects of Paul Ricœur’s thought, especially his reflection on the servile will. Firstly I present Ricœur’s philosophy of will (in the context of phenomenology of the voluntary and involuntary) and the concept of fallibility. Then I demon­strate the main aspects of Ricœurian rethinking and enlarging of Husserl’s phenomenology what leads to hermeneutic formula: the symbol gives rise to thought. Eventually, I argue that Ricœur’s hermeneutic phenomenology creates a specified anthropological view and understanding of the human condition. This understanding will later become a part of the ‘hermeneutics of the self.’

Keywords

PL

Paul Ricœur; niewolna wola; człowiek ułomny; wina; symbolika zła

EN

Paul Ricœur; servile will; fallible man; fault; symbolism of evil

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Filozoficzne
• Year: 2017
• Volume: 65
• Issue: 3
• Pages: 173-189

Contributors

author

Bembennek Krystyna

• Zakład Historii Filozofii Starożytnej, Średniowiecznej i Nowo­żytnej w Instytucie Filozofii, Socjologii i Dziennikarstwa na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego

References

• Augustyn, św. Wyznania. Tłum. oraz wstęp Zygmunt Kubiak. Kraków: Znak, 2000.
• Bała, Maciej. O możliwości hermeneutycznej filozofii religii. Propozycja Paula Ricœura. War­szawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2007.
• Bembennek, Krystyna. „Ricoeur wobec fenomenologii Husserla – ku fenomenologii hermeneu­tycznej”. Fenomenologia 12 (2014): 117–132.
• Chorab, Monika. „Ujęcie zła w filozofii Paula Ricoeura, Jeana Naberta i Gabriela Marcela”. Rocz­nik Teologii Katolickiej 10 (2011): 221–231.
• Drwięga, Marek. Paul Ricœur daje do myślenia. Bydgoszcz: Homini, 1988.
• Gilson, Étienne. „Paul Ricoeur. Nędza i wielkość fenomenologii”. W: tenże, Thomas Langan i Armand A. Maurer. Historia filozofii współczesnej od Hegla do czasów najnow­szych. Tłum. Bohdan Chwedeńczuk i Sylwester Zalewski, 362–369. Warszawa: Instytut Wydawni­czy PAX, 1977.
• Greisch, Jean. Paul Ricœur. L’itinérance du sens. Grenoble: Millon, 2001.
• Grondin, Jean. Paul Ricœur. Paris: PUF, 2013.
• Ihde, Don. Hermeneutic Phenomenology. The Philosophy of Paul Ricoeur. Evanston: North­wes­tern University Press, 1971.
• Jakubowski, Jarosław. „Na czym polega skończoność ciała własnego? W poszukiwaniu od­powiedzi Paula Ricoeura”. Filo-Sofija 11 (2010), 2: 107–124.
• Koszkało, Martyna. „Koncepcja woli według św. Augustyna — perspektywa antropologiczna”. Roczniki Filozoficzne 64 (2016), 3: 5–37. DOI:10.18290/rf.2016.64.3-1.
• Mukoid, Ewa. Filozofia zła. Nabert. Marcel, Ricoeur. Kraków: Universitas, 1993.
• Pascal, Blaise. Myśli. Tłum. Tadeusz Żeleński. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 2000.
• Ricœur, Paul. „De l’interprétation”. W: tenże. Du texte à l’action. Essais d’hermé­neu­tique II, 13–39. Paris: Éditions du Seuil, 1986.
• Ricoeur, Paul. „Egzystencja i hermeneutyka”. W: tenże. Egzystencja i hermeneutyka. Roz­prawy o metodzie. Tłum. Karol Tarnowski, wybór Stanisław Cichowicz, 128-148. Warszawa: In­stytut Wy­dawniczy PAX, 1975.
• Ricoeur, Paul. „Fenomenologia i hermeneutyka: wychodząc od Husserla…”. Tłum. Marek Drwię­­ga. W: Fenomenologia francuska. Rozpoznania/interpretacje/rozwinięcia, red. Jacek Miga­siński i Iwona Lorenc, przy współpracy Małgorzaty Kowalskiej i Andrzeja Ledera, 194–233. War­szawa: IFiS PAN, 2006.
• Ricoeur, Paul. „Grzech pierworodny — studium znaczenia”. W: tenże. Podług nadziei. Od­czyty, szkice, studia. Wybór i opracowanie Stanisław Cichowicz. Tłum. Anna Tatar­kiewicz, 198–217. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991.
• Ricœur, Paul. „Kant et Husserl”. W: tenże. À l’école de la phénoménologie, 273–313. Paris: Vrin, 2004.
• Ricœur, Paul. Krytyka i przekonanie. Rozmowy z Francois Azouvim i Markiem de Launay. Tłum. Marek Drwięga. Warszawa: KR, 2003.
• Ricœur, Paul. „Lectio magistralis de Paul Ricœur”. W: Domenico Jervolino. Paul Ricœur. Une herméneutique de la condition humaine (avec un inédit de Paul Ricœur), 74–91. Paris: Ellipses, 2002.
• Ricœur, Paul. „Méthode et tâche d’une phénoménologie de la volonté”. W: tenże. À l’école de la phénoménologie, 65–93. Paris: Vrin, 2004.
• Ricœur, Paul. Philosophie de la volonté. I. Le volontaire et l’involontaire. Paris: Aubier, 1949.
• Ricœur, Paul. Philosophie de la volonté. II. Finitude et culpabilité, livre 1 — L’homme faillible. Paris: Aubier, 1988.
• Ricoeur, Paul. Refleksja dokonana. Autobiografia intelektualna. Tłum. Patrycja Bobowska-Nastarzewska. Kęty: Antyk, 2015.
• Ricoeur, Paul. Symbolika zła. Tłum. Stanisław Cichowicz i Maryna Ochab. Warszawa: Aletheia, 2015.
• Ricoeur, Paul. Zło: wyzwanie rzucone filozofii i teologii. Tłum. Ewa Burska. Wstęp Pierre Gisel. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1992.
• Springer, Sławomir. Paradoks „zniewolonej woli” a problem zła w poglądach filozoficznych Pau­la Ricoeura. W: Studia z dziejów filozofii zła. Red. Ryszard Wiśniewski, 175–180. Toruń: Wy­dawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1999.
• Stiver, Dan R. Ricoeur and Theology. London, New York: Bloomsbury, 2012.

Identifiers

DOI

10.18290/rf.2017.65.3-8