Światopogląd a nacjonalizm w myśli politycznej Karola Ludwika Konińskiego

• Authors: Grzybek Dariusz

Title variants

EN

Neoromantic worldview and idea of nationality in political thought of Karol Ludwik Koniński

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

This paper analyses concept of nationality in writings of Karol Ludwik Koniński (1891‑1943), polish writer and literary critic. Koniński was exceptional religious thinker, considering idea of Almighty God rather like moral postulate than reality. His philosophical‑theological thinking has many similarities to Simone Weil’s thought. The main concept in Koniński’s thought was distinction between ‘worthwile living’ and ‘worthless living’ inspired by neoromantic thinkers like Jean Marie Guyau, Otto Weininger and Stanisław Brzozowski. In his opinion the most worthy way of living was live in accordance with universal ethics and national culture, considered as moral heritage of past generations. Idea of nation bolstered by Koniński was idea of cultural community inspired by heroic work of national elites. In political context of his times Koniński recognized special task of Poland in propagation of idea political Liberty in East Europe, in his terms it was ‘the Greatness of Poland’. However, he missed economic aspect of political power, in consequence his heroic idea of polish nationality become neoromantic utopia of will.

Keywords

EN

neoromanticism; christianity; nationalism; Poland; Karol Ludwik Koniński

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: Politeja : Pismo Wydziału Studiów Miedzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Year: 2017
• Issue: 46
• Pages: 377-398

Contributors

author

Grzybek Dariusz

References

• Koniński K.L., Boy, [w:] tenże, Pisma polityczne, oprac. i wstęp M. Urbanowski, Kraków 2014, Pisma Wybrane.
• Koniński K.L., Budowa wiary. Traktat teologiczny, [w:] tenże, Zagadnienia religijne. Szkice, oprac. i wstęp Ł. Front, Kraków 2010, Pisma Wybrane.
• Koniński K.L., Cesarstwo polskie, [w:] tenże, Pisma polityczne, oprac. i wstęp M. Urbanowski, Kraków 2014, Pisma Wybrane.
• Koniński K.L., Człowiek i naród, [w:] tenże, Kartki z brulionów, oprac. i wstęp B. Mamoń, Kraków 2007, Pisma Wybrane.
• Koniński K.L., Człowiek zupełny, twórca i naród (z powodu książki Tagorego), [w:] tenże, Pisma polityczne, oprac. i wstęp M. Urbanowski, Kraków 2014, Pisma Wybrane.
• Koniński K.L., Dialektyka nacjonalizmu (uwagi o książce Rene Johanneta), [w:] tenże, Pisma polityczne, oprac. i wstęp M. Urbanowski, Kraków 2014, Pisma Wybrane.
• Koniński K.L., Dwie postaci konkretywizmu (patriotyzm liberalny i nacjonalistyczny), [w:] tenże, Pisma polityczne, oprac. i wstęp M. Urbanowski, Kraków 2014, Pisma Wybrane.
• Koniński K.L., Ex labyrintho, Warszawa 1962.
• Koniński K.L., Karol Ludwik Koniński do Jerzego Turowicza, Odwaga i rzetelność, [w:] Przeciw antysemityzmowi 1936‑2009, t. 1, red. A. Michnik, Kraków 2010.
• Koniński K.L., Kilka truizmów w sprawie żydowskiej, „Gazeta Literacka” 1933, nr 10.
• Koniński K.L., Listopad uniwersytecki (garść uwag), [w:] tenże, Pisma polityczne, oprac. i wstęp M. Urbanowski, Kraków 2014, Pisma Wybrane.
• Koniński K.L., Logika swastyki, „Przegląd Powszechny” 1933, t. 197.
• Koniński K.L., Na tropach frazesu, [w:] tenże, Pisma polityczne, oprac. i wstęp M. Urbanowski, Kraków 2014, Pisma Wybrane.
• Koniński K.L., Nacjonalizm, religia, wolność. Obyczaj i myśl, [w:] tenże, Zagadnienia religijne. Szkice, oprac. i wstęp Ł. Front, Kraków 2010, Pisma Wybrane.
• Koniński K.L., Nox atra, Warszawa 1961.
• Koniński K.L., O człowieku polskim. Na jubileusz Ignacego Chrzanowskiego, [w:] tenże, Pisma polityczne, oprac. i wstęp M. Urbanowski, Kraków 2014, Pisma Wybrane.
• Koniński K.L., O wstrząs moralny, [w:] tenże, Zagadnienia religijne. Szkice, oprac. i wstęp Ł. Front, Kraków 2010, Pisma Wybrane.
• Koniński K.L., Obyczaj i myśl, [w:] tenże, Pisma polityczne, oprac. i wstęp M. Urbanowski, Kraków 2014, Pisma Wybrane.
• Koniński K.L., Struktura i symbol narodu, [w:] tenże, Pisma polityczne, oprac. i wstęp M. Urbanowski, Kraków 2014, Pisma Wybrane.
• Koniński K.L., Szkice krytyczne. Wybór, oprac. i wstęp A. Fitas, Kraków 2007, Pisma Wybrane.
• Koniński K.L., Taniec dialektyczny, czyli o humanizmie z zastrzeżeniami, [w:] tenże, Pisma polityczne, oprac. i wstęp M. Urbanowski, Kraków 2014, Pisma Wybrane.
• Koniński K.L., Uwagi 1940‑1942, oprac. B. Mamoń, Poznań 1987.
• Koniński K.L., W sprawie Ch. O. Ś. (O współczesnej sytuacji religijnej), [w:] tenże, Zagadnienia religijne. Szkice, oprac. i wstęp Ł. Front, Kraków 2010, Pisma Wybrane.
• Koniński K.L., Zaufanie do rzeczywistości, [w:] tenże, Zagadnienia religijne. Szkice, oprac. i wstęp Ł. Front, Kraków 2010, Pisma Wybrane.
• Bergmann O., Narodowa Demokracja wobec problematyki żydowskiej w latach 1918‑1929, Poznań 1998.
• Chołoniewski A., Duch dziejów Polski, Kraków 1918.
• Clark C., The Conditions of Economic Progress, London 1957.
• Dawidowicz A., Zygmunt Balicki (1858‑1916). Działacz i teoretyk polskiego nacjonalizmu, Kraków 2006.
• Dmowski R., Myśli nowoczesnego Polaka, Lwów 1907.
• Dmowski R., Separatyzm Żydów i jego źródła, Warszawa 1909, Kwestia Żydowska, 1.
• Fitas A., Głos z labiryntu. O pismach Karola Ludwika Konińskiego, Wrocław 2003, Monografie Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Seria Humanistyczna.
• Front Ł., Myśl religijna polskiego modernizmu i jej konteksty (Karol Ludwik Koniński), Kraków 2014, Biblioteka Tradycji. Seria 2, 135.
• Grott B., Zygmunt Balicki. Ideolog Narodowej Demokracji, Kraków 1995.
• Grzybek D., Polityczne konsekwencje idei ekonomicznych w myśli polskiej 1869‑1939, Kraków 2012, Societas, 32.
• Guyau J.M., Zarys moralności bez powinności i sankcji, Warszawa 1960.
• Jezierski A., Leszczyńska C., Historia gospodarcza Polski, Warszawa 1997.
• Kalbarczyk A., U podstaw krytyki. O aksjologii literackiej Karola Ludwika Konińskiego, Lublin 2001.
• Kulak T., Jan Ludwik Popławski – biografia polityczna, Wrocław 1994.
• Łętocha Ł., Socjalizm chrześcijański Karola Ludwika Konińskiego, [w:] tenże, O dobro wspólne. Szkice z katolicyzmu społecznego, Krakow 2010.
• Maj E., Związek Ludowo‑Narodowy 1919‑1928. Studium z dziejów myśli politycznej, Lublin 2000.
• Mamoń B., Karol Ludwik Koniński, Kraków 1969, Ludzie i Czasy, 6.
• Maternicki J., Idee i postawy. Historia i historycy polscy 1914‑1918. Studium historiograficzne, Warszawa 1975.
• Mencwel A., Etos lewicy. Esej o narodzinach kulturalizmu polskiego, Warszawa 1990.
• Mencwel A., Stanisław Brzozowski. Postawa krytyczna. Wiek XX, Warszawa 2014, Seria Historyczna Wydawnictwa Krytyki Politycznej, 17.
• Mich W., Obcy w polskim domu. Nacjonalistyczne koncepcje rozwiązania problemu mniejszości narodowych 1918‑1939, Lublin 1994.
• Prokop‑Janiec E., Literatura i nacjonalizm. Twórczość krytyczna Zygmunta Wasilewskiego, Kraków 2004, Modernizm w Polsce, 1.
• Rybarski R., Naród, jednostka i klasa, Warszawa 1926.
• Sikorski T., Nacjonalizm humanistyczny – czyli patriotyzm wolny od uprzedzeń w pisarstwie politycznym i krytyce literackiej Karola Ludwika Konińskiego (1891‑1943), [w:] Narodowa demokracja XIX‑XXI wiek. Dzieje ruchu politycznego, t. 1: Koncepcje – ludzie, red. T. Sikorski, A. Wątor, Toruń 2012.
• Sobczak M., Narodowa Demokracja wobec kwestii żydowskiej na ziemiach polskich przed I wojną światową, Wrocław 2007.
• Sobczak M., Stosunek Narodowej Demokracji do kwestii żydowskiej w Polsce w latach 1918‑1939, Wrocław 1998, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, 796. Monografie i Opracowania, 124.
• Tomaszewski J., Landau Z., Polska w Europie i świecie 1918‑1939, Warszawa 2005.
• Uliński M., Kobieta i mężczyzna. Dzieje refleksji filozoficzno‑społecznej, Kraków 2001,
• Urbanowski M., Nacjonalistyczna krytyka literacka. Próba rekonstrukcji i opisu nurtu w II Rzeczypospolitej, Kraków 1996.
• Walicki A., Polska, Rosja, marksizm. Studia z dziejów marksizmu i jego recepcji, Warszawa 1983, Biblioteka Studiów nad Marksizmem, 24.
• Walicki A., Stanisław Brzozowski – drogi myśli, Warszawa 1977.
• Wapiński R., Narodowa Demokracja 1893‑1939. Ze studiów nad dziejami myśli nacjonalistycznej, Wrocław 1980.
• Wapiński R., Roman Dmowski, Lublin 1988.
• Weil S., Wybór pism, przeł. i oprac. Cz. Miłosz, Kraków 1991.
• Weininger O., Płeć i charakter, przeł. O. Ortwin, Warszawa 1994.
• Wierzbicki A., Wokół Ducha dziejów Polski. Spory o ocenę dziejów narodowych w historiografii polskiej 1917‑1919, „Kwartalnik Historyczny” 1971, R. 78, nr 4.
• Wyka K., Koniński Karol Ludwik, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 13, Wrocław–Warszawa 1967‑1968.

Identifiers

DOI

10.12797/Politeja.14.2017.46.16