Die weltweit erste lateinische Übersetzung der Schrift von Pseudo-AristotelesPeri\ tw=n aretw=n kai\ kakiw=naus den Beständen der Kopernikus-Bücherei in Toruń (Thorn), angefertigt von Simon Grynaeus, Professor an der Universität Basel

• Authors: Dreikopel Tomasz

Title variants

PL

Pierwszy na świecie łaciński przekład rozprawki Pseudo-Arystotelesa Peri\ tw=n a)retw=n kai\ kakiw=n Szymona Grynaeusa, profesora Uniwersytetu w Bazylei, ze zbiorów Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu

EN

The world’s first Latin translation of the essay by Pseudo-Aristoteles Peri\ tw=n a)retw=n kai\ kakiw=n by Szymon Grynaeus, a professor at the University of Basel, from the collection of the Copernicus Library in Toruń

• Languages of publication: DE

Abstracts

DE

Die Bearbeitung rekurriert auf die weltweit erste lateinische Übersetzung der Aristoteles zugeschriebenen Schrift Von Tugenden und Lastern, die 1539 von Simon Grynaeus, damals Professor der Universität Basel angefertigt wurde. Neben den Angaben zum Übersetzer sowie den Sprachbemerkungen enthält die besagte Bearbeitung auch eine nach Rechtschreibung, Zeichensetzung und Redaktion korrigierte Übersetzung von Grynaeus, welche aufgrund der in Frankfurt 1593 gedruckten Ausgabe erschien und in den Beständen der Öffentlichen Woiwodschaftsbibliothek – Kopernikus Bücherei in Thorn aufbewahrt wird.

PL

Opracowanie dotyczy pierwszego na świecie łacińskiego przekładu zachowanej pod imieniem Arystotelesa rozprawki O cnotach i wadach, którego w 1539 r. dokonał Szymon Grynaeus, wówczas profesor Uniwersytetu w Bazylei. Poza informacjami na temat autora translacji oraz uwagami o charakterze językowym wspomniane opracowanie zawiera również poprawioną pod kątem ortograficznym, interpunkcyjnym oraz redakcyjnym wersję tłumaczenia Grynaeusa, przygotowaną na podstawie wydania, które ukazało się drukiem w 1593 r. we Frankfurcie, a znajduje się w zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej – Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu.

EN

The study concerns the world's first Latin translation of the essay On Virtues and Vices, preserved under the name of Aristotle, which was made in 1539 by Simon Grynaeus, then a professor at the University of Basel. In addition to the information about the author of the translation and linguistic comments, the study mentioned above also includes a spelling, punctuation, and editorial revision of Grynaeus's translation prepared based on the edition that appeared in print in 1593 in Frankfurt and is in the collections of the Nicolaus Copernicus Public Provincial Library in Toruń.

Keywords

DE

klassische Philologie; Neolatinistik; Wissenschaftsgeschichte; altertümliche Philosophie; Simon Grynaeus; Pseudo-Aristoteles; Öffentliche Woiwodschaftsbibliothek – Kopernikus Bücherei in Toruń (Thorn)

PL

filologia klasyczna; neolatynistyka; historia nauki; filozofia starożytna; Szymon Grynaeus; Pseudo-Arystoteles; Wojewódzka Biblioteka Publiczna – Książnica Kopernikańska w Toruniu

EN

classical philology; neo-Latinism; history of science; ancient philosophy; Simon Grynaeus; Pseudo-Aristotle; Nicolaus Copernicus Public Provincial Library in Toruń

• Publisher: The Nicolaus Copernicus Public Provincial Library in Torun, Poland
• Journal: Folia Toruniensia
• Year: 2021
• Volume: 21
• Pages: 185-201

Dates

published

2021-11-24

Contributors

author

Dreikopel Tomasz

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie. Instytut Filozofii

References

• Aristoteles. 1529. Oi ton areton kai kakion horoi, ed. J. Chéradame, Paris: P. Vidoué.
• Aristoteles. 1538. De virtutibus libellus, ed. A. Chamaillard, Paris: Ch. Wechel.
• Aristoteles. 1548. Operum Aristotelis tomus tertius, moralem philosophiam continens, una cum Rhetoricis, ac Poetica. Item quae spuria sunt aut quae extra ordinem librorum auscultatoriorum habentur. Appositi quoque hic sunt Metaphysicorum libri XIIII. Adiecta insuper est de hoc ipso autore commentatio doctissima Philippi Melanchthonis. Basileae: Ex officina Ioannis Oporini.
• Aristoteles. 1590. Operum Aristotelis Stagiritae Philosophorum omnium longe principis nova editio, Graece et Latine, adscriptis ad oram libri et interpretum veterum recentiorumque et aliorum doctorum virorum emendationibus, in quibus plurimae nunc primum in lucem prodeunt, ex bibliotheca Isaaci Casauboni. Latinae interpretationes adiectae sunt, quae Graeco contextui melius responderent, partim recentiorum, partim veterum interpretum, in quibus et ipsis multa nunc emendatius quam antehac eduntur. Lugduni: Apud Guillelmum Laemarium.
• Aristotelis II tomus ethicus, in quo Ethicorum magnorum lib[er] I, Ethicorum ad Eudemum lib[ri] VII, De virtutibus et vitiis lib[er] I. 1593. Francofurtii: Apud Andreae Wecheli heredes.
• Aristotelis Stagiritae. 1538. Opera quae quidem extant omnia, latinitate vel iam olim, vel nunc recens a viris doctissimis donata, & graecum ad exemplar diligentissime recognita. Basel: Johannes Bebel.
• Aristotelous hapanta. 1531. Aristotelis summi semper viri, et in quem unum vim suam universam contulisse natura rerum videtur, opera, quaecunque impressa hactenus extiterunt omnia, summa cum vigilantia excusa. Basel: Johannes Bebel.
• Aristotelous hapanta. 1592. Aristotelis summi semper viri, et in quem unum vim suam universam contulisse natura rerum videtur, opera, quaecunque impressa hactenus extiterunt omnia, summa cum vigilantia excusa. Basel: Johannes Bebel.
• Aristotle. 1992. The Athenian constitution, The eudemian ethics, On virtues and vices with an English translation by H. Rackham. London: Harvard University Press.
• Bartol, Krystyna. 2005. „Poezja schyłku V i IV wieku“. In Literatura Grecji starożytnej, hrsg. H. Podbielski, 485-496. Lublin: TN KUL.
• Bursian, Conrad. 1879. „Grynaeus Simon.“ IN Allgemeine Deutsche Biographie. 10, 72-73. Leipzig: Duncker & Humbolt.
• Dreikopel, Tomasz. 2010. Recepcja poglądów etycznych Arystotelesa w Isagoge ethica i Aristotelis de virtutibus libellus Franciszka Tidicaeusa. Olsztyn: LITTERA.
• Grynaeus, Simon. 1539. Aristotelis de virtutibus libellus plane aureus, nuper quidem Graece inventus, iam vero primum per Simonem Grynaeum Latinitate donatus. Basileae: In officina R. Winter.
• Pettegree, Andrew, and Malcolm Walsby, edited by 2012. French Books III & IV. Books published in France before 1601 in Latin and Languages other than French. Leiden-Boston: Brill.
• [Pseudo-]Arystoteles. 2002. „O cnotach i wadach, przełożył i komentarzem opatrzył L. Regner“. W Arystoteles, Dzieła wszystkie, 5. Warszawa: PWN.
• Reitzenstein, Richard. 1907. „Euenos.“ In Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. 1(11), bearb. von G. Wissowa, Stuttgart: J. B. Metzler.
• Universitätsbibliothek Basel. 1992. „Griechiescher Gesit aus Basler Pressen.“ Accessed August 23, 2021. https://ub.unibas.ch/cmsdata/spezialkataloge/gg/images/gg0125_001_tit.jpg.

Notes

DE

Dieser Beitrag entstand in der Folge des Praktikums des Autors im Institut für Philosophie an der Fakultät für Philosophie und Sozialwissenschaften der Nikolaus Kopernikus Universität in Toruń (Thorn), mitfinanziert von der Europäischen Union im Rahmen des Europäischen Sozialfonds (Operationelles Programm: Wissen, Bildung und Entwicklung), realisiert im Projekt: Program Rozwojowy Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie[Entwicklungsprogramm der Universität Ermland-Masuren in Olsztyn (Allenstein)] (POWR.03.05.00-00-Z310/17).

PL

Publikacja powstała w rezultacie odbytego przez autora stażu w Instytucie Filozofii na Wydziale Filozofii i Nauk Społecznych UMK w Toruniu, wspófinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny: Wiedza Edukacja Rozwój), zrealizowanego w projekcie: Program Rozwojowy Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie (POWR.03.05.00-00-Z310/17).

EN

The publication was created as a result of the author's internship at the Institute of Philosophy at the Faculty of Philosophy and Social Sciences of the Nicolaus Copernicus University in Toruń, co-financed by the European Union under the European Social Fund (Operational Program: Knowledge Education Development), implemented in the project: Development Program of the University of Warmia and Mazury in Olsztyn (POWR.03.05.00-00-Z310/17).

Identifiers

DOI

10.12775/FT.2021.009