Bajecznie egzotyczne Polesie? Reportaż z krainy tęsknych pieśni Maksymiliana Emmera w perspektywie ekokrytycznej.

• Authors: Łotysz Sławomir

Title variants

EN

Fabulously exotic Polesie? Reportage from the Land of Yearning Songs by Maximilian Emmer in an Ecocritical Perspective

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W 1936 r. pierwszym polskim filmem krótkometrażowym nagrodzonym na Festiwalu Filmowym w Wenecji zostało Polesie. Reportaż z krainy tęsknych pieśni w reżyserii Maksymiliana Emmera i ze zdjęciami Jerzego Maliniaka. Film doceniono za autentyzm, z jakim autorzy pokazali przyrodę i życie społeczne mieszkańców Polesia, podmokłej krainy we wschodniej części II Rzeczpospolitej. Zarówno spojrzenie twórców na Polesie, jak i odbiór dzieła przez krytyków, opierało się na głęboko ugruntowanym przekonaniu, że to region niemal pierwotnej przyrody. Artykuł konfrontuje te wyobrażenia, żywe zresztą do dziś, z wynikami badań nad historią środowiskową Polesia, z których wynika, że z winy człowieka tamtejsze środowisko naturalne znajdowało się na skraju katastrofy. Autor wykorzystuje ten przykład jako pretekst do rozważań nad kwestią autentyzmu i autentyczności w tekstach kultury.

EN

In 1936, a Polish short documentary Polesie directed by Maksymilian Emmer was awarded the silver medal at the Venice International Film Festival. The judges, as well as Polish film critics, praised work of the camera operator Jerzy Maliniak, particularly in landscape scenes. Among the critics, however, there were some controversies regarding the authenticity of how Polesie was portrayed. Some of them asserted that the movie was free from the idyllic convention, while the others thought that producers deliberately avoided showing what life really looked like in the poorest and most neglected areas of the country. The alleged primaveral character of nature in Polesie, as shown in the film, may also be challenged in the light of recent findings in the field of environmental history studies. The article argues that while Emmer and Maliniak did not show the real living conditions of indigenous population quite deliberately, they failed to recognize the real condition of local nature being lured by the common myth of fabulously exotic Polesie that thrived in Poland in interwar period.

Keywords

PL

historia środowiskowa; Polesie; II RP; międzywojnie

EN

Polesie; Second Polish Republic; interwar period; environmental history

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2022
• Issue: 118 Jedno ujęcie
• Pages: 113-125

Contributors

author

Łotysz Sławomir

• https://orcid.org/0000-0003-4426-6401

References

• Ablamski, P. (2017). Kwestia narodowościowa na peryferiach Europy Środkowo Wschodniej. Przypadek Polesia między dwiema wojnami. Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, (2), ss. 57-78. https://doi.org/10.12775/SDR.2017.2.03
• Anonim (1937, 17 maja). Pokazy polskich filmów krótkometrażowych w Paryżu i Berlinie. Dziennik Polski, s. 14.
• Anonim (1870, 17 maja). Rozwiązanie wszelkich kwestii o użytkach leśnych w Gazecie Polskiej podniesionych, cz. II. Gazeta Polska, s. 2.
• Anonim (1936). Film polski otrzymał nagrodę w Wenecji. Kino, (38), s. 6.
• Barcz, A. (2016). Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk.
• Bobrzyński, J. (1929, 2 lutego). Na alarm! Dzień Polski, s. 2.
• Bossak, J. (1937). Sukces polskich krótkometrażówek w Berlinie. Srebrny Ekran, (10-11), s. 30.
• Cichoracki, P. (2007). Polesie nieidylliczne: zaburzenia porządku publicznego w województwie poleskim w latach trzydziestych XX w. Łomianki: Wydawnictwo LTW.
• Czeczot K., Pospiszyl, M. (2021). Osuszanie historii. Błoto i nowoczesność. Teksty Drugie, (5), ss. 62-78.
• Engelking, A. (2017). „Poleszuk” nieoswojony. Wokół funkcji chłopskości w konstruowaniu polskości. Teksty Drugie, (6), ss. 68-94. https://doi.org/10.18318/td.2017.6.5
• Ford, K. (1936). Cztery pokazy. Wiadomości Filmowe, (6), s. 2.
• Hendrykowska, M. (2014). Historia polskiego filmu dokumentalnego (1896-1944). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Janowski, A. (1927). Liga Ochrony Przyrody. Ziemia, (4), ss. 57-59.
• Jewsiewicki, W. (1967). Polska kinematografia w okresie filmu dźwiękowego. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
• Łotysz, S. (2019). Władysław Szafer i Józef Próchnik w debacie o przyszłości poleskiej przyrody. Analecta: Studia i Materiały z Dziejów Nauki, (1), ss. 189-211.
• Łotysz, S. (2022). Pińskie błota. Natura, wiedza i polityka na polskim Polesiu do 1945 roku. Kraków: Universitas.
• Łukowski, M. (1987). Polski film etnograficzny. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• McNeill, J. R. (2000). Something New under the Sun: An Environmental History of the Twentieth-Century World. New York: W. W. Norton.
• Moszyński, M. (1925). Wypalanie nowin. Ziemia, (6-8), ss. 132-133.
• Nowak-Zaorska, I. (1969). Polski film oświatowy w okresie międzywojennym. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Pietkiewicz, C. (1928). Polesie Rzeczyckie: materiały etnograficzne, cz. 1, Kultura materialna. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
• Rodziewiczówna, M. (1938). Róże Panny Róży. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegner.
• Rutenberg, J. (1937, 16 września). Polen zeigt Kulturfilme in der Lessing-Hochschule. Film-Kurier, s. 2.
• Snarski, T. (1864). Polesie. Gazeta Rolnicza, (3), s. 19.
• Sztycer, M. (1936). Polski film nagrodzony na Biennale. Film, (19), s. 3.
• Śleszyński, W. (2014). Województwo Poleskie. Kraków: Wydawnictwo Avalon.
• Wasilewska, W. (1937). Szukam antysemityzmu. Wiadomości Literackie, (40), s. 3.
• Wasilewska, W. (1938). Bajka. Sygnały, (46), s. 3.
• Wysłouch, F. (2014). Echa Polesia. Łomianki: Wydawnictwo LTW.
• Zahorska, S. (1936). Kronika filmowa. Polskie krótkometrażówki. Wiadomości Literackie, (9), s. 7.