Dydaktyka w bibliotece akademickiej. Analiza potrzeb i możliwych zmian

• Authors: Lilianna Nalewajska

Title variants

EN

Didactics in Academic Libraries. The Analysis of Needs and Possible Changes

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Teza/cel artykułu – Celem artykułu jest próba analizy potrzeb oraz możliwości zmian w dydaktyce bibliotecznej w Polsce, a szczególnie na Uniwersytecie Warszawskim w kontekście rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz przemian zachodzących w szkolnictwie wyższym, związanych z wdrażaniem Procesu Bolońskiego. Edukacja informacyjna prowadzona w wybranych bibliotekach uczelni europejskich pokazuje, że polskie biblioteki akademickie nadal w niewystarczającym stopniu realizują zadania edukacyjne, szczególnie w dostosowaniu do trzech etapów kształcenia oraz programów edukacyjnych. Metody badań - Rozwiązania praktyczne i rozważania teoretyczne zaczerpnięte z literatury polskiej i obcej oraz z dokumentów opisujących sytuację edukacji informacyjnej w procesie edukacyjnym szkolnictwa wyższego stanowią tło dla wyników badań ankietowych dotyczących szkoleń bibliotecznych przeprowadzonych na UW, obserwacji własnych autorki podczas pracy w BUW oraz ze staży szkoleniowych w kilku bibliotekach europejskich. Wyniki i wnioski - Na polskich uczelniach współpraca między kadrą naukowo-dydaktyczną a bibliotekami w zakresie edukacji informacyjnej funkcjonuje niezadowalająco. Świadomość środowiska naukowego i administracyjnego uczelni w Polsce, co do znaczenia prawidłowo prowadzonej przez biblioteki edukacji informacyjnej, jest nadal niska. Edukację informacyjną należy rozwijać od najniższego stopnia edukacji, a na poziomie szkolnictwa wyższego powinna być wpisana w kontekst edukacyjny. W celu spełnienia tego warunku niezbędne są działania podejmowane przez bibliotekarzy oraz współpraca z kadrą naukową uczelni.

EN

Objective – The author analyzes needs and possible changes in Polish library didactics, in particular at the University of Warsaw, within the context of information society development and transformations in higher education resulting from the implementation of Bologna Process. Information literacy courses conducted in selected libraries of European universities show that Polish academic libraries insufficiently implement didactics, in particular as regards curricula and adaptation to three stages of education. Research method - Practical solutions and theoretical deliberations found in Polish and foreign literature in the field and documents describing the status of information literacy in higher education processes are used as a background for the results of a survey on library courses conducted at the University of Warsaw, the author’s own observations gathered during her work at the University of Warsaw Library and professional exchange stays in several European libraries. Results and conclusions - The cooperation between most Polish university teachers and academic libraries appears unsatisfactory. The awareness of academic and administrative staff of Polish universities on the importance of information literacy correctly implemented by libraries remains very low. Information literacy has to be introduced as early as primary or even preschool education and in higher education it should be the inherent part of the educational context. This condition may be fulfilled only with appropriate actions taken by librarians and their cooperation with academic staff of the universities.

Keywords

PL

Edukacja informacyjna; Information literacy; Dydaktyka biblioteczna; Biblioteka akademicka

EN

Information literacy; Library didactics; Academic libraries

• Publisher: Polish Librarians Association, Warsaw, http://www.sbp.pl/en
• Journal: Przegląd Biblioteczny
• Year: 2013
• Volume: 81
• Issue: 1
• Pages: 19-32

Contributors

author

Lilianna Nalewajska

• University of Warsaw Library

References

• ALA (1989). Presidential Committee on Information Literacy: Final Report [online]. American Library Association [dostęp: 20.02.2013]. Dostępny w World Wide Web:
• Alexandria Proclamation (2005). Beacons of the Information Society. The Alexandria Proclamation on Information Literacy and Lifelong Learning [online] UNESCO. [dostęp: 15.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://archive.ifla.org/III/wsis/BeaconInfSoc.html>.
• Andretta, Susie (2005). Information Literacy: A Practitioner’s Guide, Oxford, New Hampshire.
• Antczak, Mariola (2010a). Rola bibliotek i bibliotekarzy szkolnych w edukacji społeczeństwa informacyjnego na tle przeobrażeń oświatowych w Polsce w latach 1989-2007. Łódź: Wydaw. UŁ.
• Antczak Mariola (2010b). Rola bibliotekarzy w nauczaniu umiejętności informacyjnych gimnazjalistów: wybrane zagadnienia. "Przegląd Biblioteczny", nr 1(78), s. 63-64.
• Autonomia programowa uczelni (2010). Autonomia programowa uczelni. Ramy kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego. [online] Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego [dostęp: 22.02.2013]. Dostępny w World Wide Web: http://www.nauka.gov.pl/szkolnictwo-wyzsze/krajowe-ramy-kwalifikacji/krajowe-ramy-kwalifikacji-dla-szkolnictwa-wyzszego/>.
• Baiton, Toby (2001). Information literacy and academic libraries: the SCONUL approach (UK/Ireland), Proceedings of 67th IFLA Council and General Conference, August 16-25 [online]. [dostęp: 10.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://archive.ifla.org/IV/ifla67/papers/016-126e.pdf>.
• Batorowska, Hanna (2009). Kultura informacyjna w perspektywie zmian w edukacji. Warszawa: Wydaw. SBP.
• Chevilotte, Sylvie (2003). FORMIST: a Network to Help Training in Information Literacy in France. "Liber Quarterly", vol. 13, pp. 350-357.
• Chmielecka, Ewa, red. (2010). Autonomia programowa uczelni. Ramy kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego. [online] Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. [dostęp: 15.06.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.nauka.gov.pl/fileadmin/user_upload/Finansowanie/fundusze_europejskie/PO_KL/KRK/20101105_Ramy_kwalifikacji_dla_szk_wyzsz_165x235_int.pdf>.
• Derfert-Wolf, Lidia (2005). Information literacy – koncepcje i nauczanie umiejętności informacyjnych. EBIB Elektroniczny Biuletyn Informacyjny Bibliotekarzy [online], nr 1(62); [dostęp: 10.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://ebib.oss.wroc.pl/2005/62/derfert.php>.
• Derfert-Wolf, Lidia (2009). Information literacy (kształcenie umiejętności informacyjnych w bibliotekach akademickich). W: Przestrzeń informacyjna biblioteki akademickiej – tradycja i nowoczesność. Pod red. B. Antczak-Sabali, M. Kowalskiej, L. Tkaczyk. Toruń: Wyższa Szkoła Bankowa, s. 185-208.
• Jankowska, Maria (2005). Powszechna edukacja informacyjno-komunikacyjna jako atrybut bibliotekarstwa akademickiego. "EBIB Elektroniczny Biuletyn Informacyjny Bibliotekarzy" [online], nr 1(62); [dostęp: 10.04.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://ebib.oss.wroc.pl/2005/62/jankowska.php>.
• Johnson, Chris; Lomas, Cyprien (2005). Design the learning space: Learning and design principles. EDUCASE Review [online], vol. 40, no. 4, pp. 16-28, [dostęp: 15.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.educause.edu/ero/article/design-learningspace-learning-and-design-principles>.
• Kobos, Józef (2011). Proces Boloński – podstawą zmian w szkolnictwie wyższym. "Forum Bibliotek Medycznych", nr 1, s. 114-116.
• Kuhlthau, Carol. C. (2004). Seeking Meaning: A Process Approach to Library and Information Services. Libraries Unlimited, Westport, CT.
• Lau, Jesus (2011). Kompetencje informacyjne w procesie uczenia się przez całe życie. Wytyczne (przekład KEI, wersja 1). Warszawa: Komisja SBP ds. Edukacji Informacyjnej [online]. [dostęp: 20.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.sbp.pl/repository/SBP/sekcje_komisje/komisja_ds_edukacji_informacyjnej/Wytyczne.pdf>.
• Milewicz, Tomasz et al. (2011). Szkolenia z zakresu informacji naukowej – spostrzeżeniai propozycje studentów medycyny. "Forum Bibliotek Medycznych", nr 1(7), s. 121-131.
• MEN (2010). Autonomia programowa uczelni. Ramy kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego [online]. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego [dostęp: 5.06.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.nauka.gov.pl/fileadmin/user_upload/Finansowanie/fundusze_europejskie/PO_KL/KRK/20101105_Ramy_kwalifikacji_dla_szk_wyzsz_165x235_int.pdf>.
• Niedźwiedzka, Barbara (2009). Potrzeby, wiedza i umiejętności edukacyjne bibliotekarzy prowadzących szkolenia użytkowników bibliotek w instytucjach ochrony zdrowia w Polsce i w Norwegii. "Zagadnienia Informacji Naukowej", nr 2, s. 70-80.
• Niedźwiedzka, Barbara; Hunskår, Irene, red. (2010). MedLibTrain. Zostań lepszym nauczycielem kompetencji informacyjnych. Przewodnik nie tylko dla bibliotekarzy medycznych. Kraków.
• Piotrowska, Renata (2011). Edukacja informacyjna w polskiej szkole. Warszawa: Wydaw. SBP.
• Powell, Mark (2002). Designing library space to facilitate learning: a review of the UK Higher Education sector. "Libri" [online], vol. 52, pp. 110-120. [dostęp: 15.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.librijournal.org/pdf/2002-2pp110-120.pdf>.
• Proces Boloński na UW (2010). [online]. Uniwersytet Warszawski [dostęp: 15.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.procesbolonski.uw.edu.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=74&Itemid=76>.
• Skagen, Therese; Torras, Maria-Carme; Blaabjerg, Niels Jørgen; Hansen, Thomas Vibjerg (2006). Empowering students through information literacy in the physical and virtual classrooms: Cross-institutional collaboration between library and faculty an between two Scandinavian university libraries. Materiały konferencyjne [online]. Creating Knowledge IV [dostęp: 10.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.ck-iv.dk/papers/SkagenBlaabjergTorrasHansen%20Empowering%20students%20through%20information%20literacy.pdf>.
• Skagen, Therese; Torras, Maria-Carme; Kavli, Solveig; Mikki, Susanne; Hafstad, Sissel; Hunskår, Irene (2008). Pedagogical considerations in developing an online tutorial in information literacy. Communications in Information Literacy [online], vol. 2, is. 2, pp. 84-98, [dostęp: 15.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.comminfolit.org/index.php?journal=cil&page=article&op=viewFile&path%5B%5D=Fall2008AR2&path%5B%5D=74>.
• Torras, Maria-Carme; Sætre, Tove Pemmer (2008). Information Literacy Education: A process approach. Professionalising the pedagogical role of academic libraries, Oxford. Cambridge, New Dehli: Chandos Publishing 2008.
• Ustawa o bibliotekach (1997). Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach. Dz. U. 1997, Nr 85, Poz. 539 [online]. [dostęp: 15.05.2012]. Dostępny w World Wide Web:<http://www.nowyebib.info/images/stories/prawo/dzu97_85_539.pdf>.
• Virkus, Sirie (2003). Information literacy in Europe: a literature review. "Information Research", vol. 8, no. 4, pp. 1-35.
• Virkus, Sirie; S. Metsar (2004). General Introduction to the Role of the Library for University Education, "Liber Quarterly", vol. 14, pp. 290-305.