E pluribus unum? Źródła i specyfika ruchów miejskich we współczesnej Polsce

• Authors: Pluciński Przemysław , Nowak Marek

Title variants

EN

E pluribus unum? Sources and specificities of urban movements in contemporary Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł skupia się na dwóch wątkach: wskazaniu i interpretacji źródeł współczesnych miejskich ruchów społecznych (MRS) w Polsce oraz próbie diagnozy zjawiska. Zwracamy uwagę na ideologiczne napięcia, które są obecne w ramach odmiennych nurtów miejskiego aktywizmu, w różnym stopniu poszukujących tożsamości w nawiązaniach do tradycji „prawa do miasta”. Poszukujemy jednocześnie między nimi synergii, swoistej „jedności w wielości”, powstającej w warunkach współczesnego środkowoeuropejskiego miasta. Tekst zamyka analiza ilościowa i próba charakterystyki publiczności ruchów miejskich na przykładzie Poznania. Źródłem danych są wyniki exit poll oraz dane Państwowej Komisji Wyborczej.

EN

This article focuses on two threads: identification and interpretation of the sources of urban social movements in Poland, and an attempt to diagnose the phenomenon. Ideological tensions are shown to be present within the various strands of urban activism, to a varying degree seeking identity in connection with the traditional “right to the city”. We also look for synergy, a peculiar “unity in diversity” arising out of the conditions of a modern Central European city. The final part of the text consists of a quantitative analysis and an attempt to characterize urban movements, using Poznań as an example. The data sources used were exit polls and data from the National Electoral Commission.

Keywords

PL

prawo do miasta; miejskie ruchy społeczne; ruch neoanarchistyczny; geneza ruchów miejskich

EN

the right to the city; urban social movements; neo-anarchist movement; origins of urban social movements

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2017
• Volume: LXVI
• Issue: 3
• Pages: 115-135

Dates

published

2017

Contributors

author

Pluciński Przemysław

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Socjologii, Zakład Socjologii Zróżnicowania Społecznego

author

Nowak Marek

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Socjologii, Zakład Badań Społeczności Lokalnych i Regionalnych

References

• „Homek”. Pismo Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego 1983–1990. G. Berendt, K. Brzechczyn, Z. Stybel, J. Waluszko (red.). Gdańsk: Instytut Pamięci Narodowej.
• Antonów Radosław. 2004. Pod czarnym sztandarem. Anarchizm w Polsce po 1980 roku. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Aslund Anders. 2010. Jak budowano kapitalizm. Transformacja Europy Środkowej i Wschodniej, Rosji i Azji Środkowej. Warszawa: Książka i Wiedza/FOR.
• Błaszczyk Mateusz. 2013. W poszukiwaniu socjologicznej teorii rozwoju miast. Meandry ekonomii politycznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR
• Brenner Neil, Peck Jamie, Theodore Nik. 2010. „After neoliberalization?”. Globalizations. September 7(3): 327–345.
• Brenner Neil, Theodore Nik. 2002. “Cities and the geographies of ‘Actually Existing Neoliberalism’”. Antipode 34(3): 349–379.
• Ciszewski Piotr. 2008/2009. „Obrońcy praw lokatorów”. Przegląd Anarchistyczny 8: 77–82.
• Drozdowski Rafał. 2011. Lepsza sfera publiczna – bezdyskusyjny postulat pod dyskusję. W: O miejskiej sferze publicznej. Obywatelskość i konflikty o przestrzeń, M. Nowak, P. Pluciński (red.), 117–127. Kraków: ha!art.
• Dunn Elisabeth. 2008. Prywatyzując Polskę. O bobofrutach, wielkim biznesie i restrukturyzacji pracy. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Frączak Paweł. 2010. „Wybrane uwarunkowania występowania syndromu NIMBY”. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy 17: 314–324.
• Górski Rafał. 2007. Bez państwa. Demokracja uczestnicząca w działaniu. Kraków: ha!art.
• Harvey David. 2012. Bunt miast. Prawo do miasta i miejska rewolucja. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
• Jacobsson Kerstin. (red.). 2015. Urban Grassroots Movements in Central and Eastern Europe. Farnham–Burlington: Ashgate.
• Jacobsson Kerstin. 2013. Entrepreneurial Poland: On civic privatism in Polish civil society. http://www.detcivilasamhallet.se/pages/dokument/jacobsson_entrepreneurial_poland.pdf.
• Kowalik Tadeusz. 2009. www.polskatransformacja.pl. Warszawa: Wydawnictwo Literackie „Muza”.
• Kubicki Paweł. 2016. Wynajdywanie miejskości. Polska kwestia miejska z perspektywy długiego trwania. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
• Lefebvre Henri. 2012. „Prawo do miasta”. Praktyka Teoretyczna 5.
• B1996. Społeczne uwarunkowania eliminacji syndromu NIMBY. W: Podmiotowość społeczności lokalnej, R. Cichocki. (red.), 295–308. Poznań: Media G.T.
• Mergler Lech. 2008. Poznań konfliktów. Poznań: Stowarzyszenie „Lepszy Świat”.
• Mergler Lech. 2014. O ruchach miejskich, czyli dla kogo jest miasto?. W: Miasto na żądanie. Aktywizm, polityki miejskie, doświadcze­nia, Ł. Bukowiecki, M. Obarska, X. Stańczyk (red.), 89–93. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Mergler Lech, Pobłocki Kacper. 2010. „Nic o nas bez nas: polityka skali a demokracja miejska”. ResPublica Nowa 11–12.
• Mergler Lech, Pobłocki Kacper, Wudarski Maciej. 2013. Antybezradnik perzestrzenny. Prawo do miasta w działaniu. Warszawa: Respublica Nowa.
• Merrifield Andy. 2002. Metromarxism. A Marxist Tale of the City. New York–London: Routledge.
• Nawratek Krzysztof. 2008. Miasto jako idea polityczna. Kraków: ha!art.
• Nowak Marek. 2007. „Modele rewolucji” Hannah Arendt a „rewolucja Solidarności”. Próba interpretacji dyskursu po 25 latach. W: O rewolucji. Obrazy radykalnej zmiany społecznej, K. Brzechczyn, M. Nowak (red.), 237–257. Poznań: Wydawnictwo IF
• Nowak Marek. 2015. Teoria nieracjonalnego działania. Socjologiczne studium na temat wolontariatu i społecznego aktywizmu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Nowak Marek. Środkowoeuropejski ‘ruch miejski’ jako ruch społeczny środkowych segmentów struktury społecznej AD 2014. W: O kulturze protestu jako rdzeniu tradycji europejskiej, P. Żuk (red.), 17–62. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Prasa.
• Ost David. 2005. Klęska „Solidarności”. Gniew i polityka w postkomunistycznej Europie. Warszawa: MUZA SA.
• Partycypacja. Przewodnik Krytyki Politycznej. 2012. J. Erbel, P. Sadura (red.). Warszawa: Wydaw­nictwo Krytyki Politycznej.
• Piotrowski Grzegorz, Dominika V. Polanska. 2015. „The transformative power of cooperation between social movements: Squatting and tenants’ movements in Poland”. City 19(2–3).
• Pluciński Przemysław. 2012. „Metroengelsizm, czyli o Engelsowskich korzeniach krytycznych badań nad miastem”. Nowa Krytyka 28.
• Pluciński Przemysław. 2013. „Miejskie (r)ewolucje. Radykalizm retoryki a praktyka reformy”. Praktyka Teoretyczna 3.
• Pluciński Przemysław. 2014. „Miasto to nie firma! dylematy i tożsamość polityczna miejskich ruchów społecznych we współczesnej Polsce”. Przegląd Socjologiczny 1.
• Pluciński Przemysław. 2016. „Jaka demokracja miejska? Przypadek Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego”. Nowa Krytyka 36.
• Pluciński Przemysław. 2017. Od globalnego do lokalnego (i z powrotem). Miejskie ruchy społeczne i organizacje obywatelskie w Poznaniu w latach 2000–2015. W: Poznań w działaniu. Społeczne inicjatywy dawniej i dziś, M. Praczyk (red.), 89–115. Poznań: Stowarzyszenie Czasu Kultury.
• Pobłocki Kacper. 2014. Kijem w szprychy. W: My i oni. Przestrzenie wspólne / projektowanie dla wspólnoty, 91–100. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
• Pobłocki Kacper. 2014. Nowa dekada, nowe miasto? W: Miasto na żądanie. Aktywizm, polityki miejskie, doświadcze­nia, Ł. Bukowiecki, M. Obarska, X. Stańczyk (red.), 53–61. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego
• Purcell Mark. 2008. Recapturing Democracy. Neoliberalization and the struggle for alternative urban futures. Routledge: New York–London.
• Słodkowska Inka. 2014. Komitety obywatelskie 1989–1992. Rdzeń polskiej transformacji. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
• Smith Neil. 2010. Uneven development: Nature, capital and the production of space. London 2010.
• Tezy o mieście. 2011. W: Coś, które nadchodzi. Architektura XXI wieku, 326–327. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
• Urbański Jarosław. 2002. Globalizacja a konflikty lokalne. Poznań: 2002 [uwaga: książka ta funkcjonuje niekiedy pod tytułem Globalizacja a konflikty społeczne, co jest efektem błędnego wydruku tytułu na okładce].
• Warszawskie Stowarzyszenie Lokatorów. Wywiad z działaczami. 2008/2009. Przegląd Anar­chistyczny 8.

Identifiers

DOI

10.26485/PS/2017/66.3/5