Chronologiczne, socjologiczne i terytorialne zróżnicowanie słownictwa w ujęciu Zygmunta Glogera

• Authors: Urszula Sokólska

Title variants

EN

Chronological, sociological and territorial differentiation of vocabulary according to Zygmunt Gloger

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przeanalizowano leksykę zebraną przez badacza i zgrupowaną zgodnie z koncepcją pola semantycznego i konstrukcji definicyjnych. Szczególną uwagę zwrócono na słownictwo staropolskie, pochodzące z języka niemieckiego, dotyczące organizacji miast (np. archiwum miejskie, koza, kram, ratusz, skarbiec, syndyk). Wyróżniono słownictwo specjalistyczne, środowiskowe i regionalne: słownictwo dotyczące prac żniwnych i okołożniwnych (np. czeladka, gromadka, kłosować się, okrężne, postacianka, przepiórka), słownictwo weselne (np. drużba, dziewosłąb, korona, korowaj, poczęstne, wesółka), słownictwo dotyczące żeglugi, rybaków i oryli (np. binduga, drygawka, kłomla, lintuga, sternik, sztaba, tralówka, wicina, wiersza, wylewajka, żak), słownictwo związane z domem i gospodarstwem (np. dobytek, kamara, siedlisko, siestrzana, sernik) oraz tradycją ludową (np. Sobótka, kucja, Kupała, środa gradowa, tryzna, wilja) i inne (np. bibik, biel, brzechwa, gleja, grzebułka, oberżysta, stopniowanie, czyli dialekt przejściowy, stręczyciel).

EN

The paper analyzed lexis collected by the researcher and grouped according to the concept of the semantic field and definition constructions. Special attention was paid to Old Polish vocabulary, derived from German, concerning town organization (e.g. archiwum miejskie, koza, kram, ratusz, skarbiec, syndyk). Specialist, environmental and regional vocabulary was described: harvesters’ vocabulary (e.g. czeladka, gromadka, kłosować się, okrężne, postacianka, przepiórka), wedding vocabulary (e.g. drużba, dziewosłąb, korona, korowaj, poczęstne, wesółka), rafters’ and sailors’ vocabulary and fishermen’s vocabulary (e.g. binduga, drygawka, kłomla, lintuga, sternik, sztaba, tralówka, wicina, wiersza, wylewajka, żak), vocabulary associated with home and farm (e.g. dobytek, kamara, siedlisko, siestrzana, sernik) and with folk tradition (e.g. Sobótka, kucja, Kupała, środa gradowa, tryzna, wilja) and other (e.g. bibik, biel, brzechwa, gleja, grzebułka, oberżysta, stopniowanie, czyli dialekt przejściowy, stręczyciel).

Keywords

PL

Zygmunt Gloger; słownictwo specjalistyczne; pole semantyczne; świadomość językowa; świadomość lingwistyczna

EN

Zygmunt Gloger; specialist vocabulary; semantic field; language awareness; linguistic awareness

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2018
• Volume: 66
• Issue: 6: Językoznawstwo
• Pages: 177-195

Contributors

author

Urszula Sokólska

• Wydział Filologiczny, Uniwersytet w Białymstoku

References

• Kuryłowicz B.: Zapomniany świat obrzędowości weselnej w dawnej Polsce (na podstawie słowniczka „Nazwy weselne...” Zygmunta Glogera, „Białostockie Archiwum Językowe” 2016, nr 16, s. 173-190.
• Kutrzeba-Pojnarowa A.: Zasługi Zygmunta Glogera w zakresie etnografii, w: Zygmunt Gloger – badacz przeszłości ziemi ojczystej, red. J. Babicz i A. Kutrzeba-Pojnarowa, Warszawa: PWN 1978, s. 64-72.
• Kutrzeba-Pojnarowa A.: Zasługi Zygmunta Glogera w zakresie etnografii, w: Zygmunt Gloger – badacz przeszłości ziemi ojczystej, red. J. Babicz i A. Kutrzeba-Pojnarowa, Warszawa: PWN 1978.
• Midura F.: Społeczna opieka nad zabytkami na ziemiach polskich do 1918 roku, Warszawa: Wyższa Szkoła Turystyki i Hotelarstwa w Warszawie 2004.
• Sokólska U.: Zygmunt Gloger o „pieśni gminnej”, w: Zygmunt Gloger. Pisarz, myśliciel, uczony. Studia, red. J. Leończuk, J. Ławski, Ł. Zabielski, Białystok: Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego 2017, s. 255-264.
• Sokólska U.: Zygmunta Glogera refleksje lingwistyczne, w: taż, „O mowo polska, ty ziele rodzime”. Wokół refleksji nad kształtem polszczyzny, Białystok: Wydział Filologiczny–Wydawnictwo PRYMAT 2017, s. 77-119.

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2018.66.6-10