„W sposobie sprawowania liturgii decyduje się przyszłość kościoła”. Status muzyka kościelnego Archidiecezji Wrocławskiej w kontekście uwarunkowań historyczno-społecznych

• Authors: Kierska-Witczak Marta

Title variants

EN

“The future of the church is determined in the manner of celebrating the liturgy”. The status of church musician of the Archdiocese of Wro¬cław in the context of historical and social conditions

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Status i zakres odpowiedzialności muzyka kościelnego pracującego na terenie dzisiejszej archidiecezji wrocławskiej ewoluował na przestrzeni dziejów. Zależnie od środowiska, uwarunkowań społecznych czy historycznych – praca ta znacznie się różniła, o czym w dużej mierze można wnioskować na podstawie licznie zachowanego w niektórych ośrodkach repertuaru. Artykuł został zbudowany w formie pięciu obrazów i ukazuje charakterystykę muzycznej pracy w kilku odmiennych środowiskach na terenie dawnego Śląska: zakonnym, związanym z cysterskim sanktuarium św. Jadwigi Śląskiej w Trzebnicy (XVIII w.) kręgu parafialnym – wiejskim (parafia św. Proroka Eliasza w Głębowicach, XIX/XX w.) oraz małego miasta (parafia św. Marcina w Jaworze, XIX/XX w.) oraz dwoma odmiennymi od siebie środowiskami dwudziestowiecznego Wrocławia – ewangelicką parafią św. Marii Magdaleny (do roku 1945) i otoczeniem rzymskokatolickiej katedry lat powojennych. Artykuł oparto o prace młodych badaczy: muzykologów i muzyków kościelnych związanych z Uniwersytetem Wrocławskim i Akademią Muzyczną im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu.

EN

The status and responsibilities of a church musician working in the area of the present-day Archdiocese of Wrocław have evolved over the course of history. Depending on the environment, and social or historical conditions, this work varied considerably, which can be inferred to a large degree from the extensive repertoire 14 Musica Ecclesiastica nr 19 (2024) preserved in some locations. The article is structured in the form of five images and shows the characteristics of musical work in several different environments in the territory of the former Silesia: the monastic, associated with the Cistercian Sanctuary of St Hedwig of Silesia in Trzebnica (18th century), the parish circle – rural (Parish of Elijah the Prophet in Głębowice, 19/20th century) and a small town (Parish of St Martin in Jawor, 19/20th century), as well as two distinct communities of twentieth- century Wrocław – the Evangelical parish of St Mary Magdalene (until 1945) and the circle of the Roman Catholic cathedral of the post-war years. The article is based on the work of young researchers: musicologists and church musicians affiliated with the University of Wrocław and the Karol Lipiński Academy of Music in Wrocław.

Keywords

PL

muzyka w archidiecezji wrocławskiej; cysterki trzebnickie; Głębowice; kościół pw. św. Marcina w Jaworze Gerhard Zeggert; ks. Leon Pęcherek

EN

music in the Archdiocese of Wrocław; Cistercians of Trzebnica; Głębowice; St Martin’s Church in Jawor; Gerhard Zeggert; Rev. Leon Pęcherek

• Publisher: Stowarzyszenie Polskich Muzyków Kościelnych
• Journal: Musica Ecclesiastica
• Year: 2024
• Issue: 19
• Pages: 11-46

Dates

published

2024-06-29

Contributors

author

Kierska-Witczak Marta

• Stowarzyszenie Polskich Muzyków Kościelnych

References

• Dębski M., Muzykalia zachowane w kościele pw. św. Marcina w Jaworze jako przejaw życia muzycznego parafii, Wrocław 2023 (praca dyplomowa, kier. M. Kierska-Witczak, Akademia Muzyczna, Wrocław).
• Ergetowski R., Biblioteki karmelickich klasztorów w Głębowicach i Wołowie, „Roczniki biblioteczne” 1-2 (1970), s. 156-169.
• Instrukcja Konferencji Episkopatu Polski o muzyce kościelnej 2017.
• Kmita-Skarsgård T., Kultura muzyczna kościoła św. Marii Magdaleny we Wrocławiu w latach 1923-1945. Historia, dziedzictwo i perspektywy, Wrocław 2012 (praca dyplomowa, kier. XXXX, Akademia Muzyczna, Wrocław).
• Kula M., Ksiądz Leon Pęcherek – kompozytor i muzykolog, Wrocław 2007 (praca licencjacka, kier. B. Muszkalska, Uniwersytet Wrocławski).
• Pośpiech R., Muzyka wielogłosowa w celebracji eucharystycznej na Śląsku w XVII i XVIII wieku, Opole 2004.
• Prasał A., Kultura muzyczna w Archidiecezji wrocławskiej w latach 1945-2003, Wrocław 2009.
• Rybotycki J., Dzieje parafii rzymsko-katolickiej i kościoła św. Marcina w Jaworze (1242-1992), Jawor 1992.
• Subel J., Działalność artystyczna wrocławskiego organisty Gerharda Zeggerta (1896-1977). Portret bohatera, w: Wybitni wrocławianie. Niezwykłe miasto – niezwykli ludzie, red. I. Lipman, J. Nowosielska-Sobel, G. Strauchold, Wrocław 2011, s. 88-89.
• Subel J., Wrocławska chóralistyka 1945-2000, Wrocław 2005.
• Zarzeczna M., Rękopisy oraz starodruki muzyczne pokarmelitańskiego kościoła pw. Najświętszej Marii Panny z Góry Karmel w Głębowicach jako przyczynek do badań nad lokalną praktyką wykonawczą w latach 1850-1939, Wrocław 2022 (praca licencjacka, kier. M. Kierska-Witczak, Akademia Muzyczna, Wrocław).
• Zarzeczna M., Utwory solowe z kolekcji muzykaliów po kapeli klasztoru sióstr cysterek w Trzebnicy. Rekonstrukcja i analiza, Wrocław 2019 (praca magisterska, kier. R. Pośpiech, Uniwersytet Wrocławski).
• Zdanowicz S., Zarys historyczny liturgicznego kultu św. Jadwigi, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 6 (1953) 1-6, s. 102-115.
• Harasimowicz J., Hess Johannes, w: Encyklopedia Wrocławia, red. tenże, Wrocław 2006, s. 280.
• Herrmann U., Zeggert Gerhard, w: Schlesisches Musiklexikon, red. L. Hoffmann-Erbrecht, Augsburg 2001, s. 811.
• Maroń J., Oblężenie Wrocławia 1945, w: Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2006.
• Dolnośląskie Towarzystwo Historyczne, Prace porządkowe na terenie kościoła parafialnego pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny z góry Karmel w Głębowicach, https://dth.org.pl/?s=g%C5%82%C4%99bowice (dostęp: 12.12.2021).
• Jarek J., Jak cesarski pułkownik klasztor ufundował [Klasztor w Głębowicach], http://jerzyjarek.blogspot.com/2017/05/v-behaviorurldefaultvmlo_12.html (dostęp: 28.05.2022).
• Słownik Języka Polskiego PWN, wersja online, https://sjp.pwn.pl/slowniki/status.html (dostęp: 02.09.2023).