Realizacja celów komercyjnych a społeczna misja apteki ogólnodostępnej – konflikt pomiędzy etyką a biznesem jako źródło występowania zjawisk patologicznych na aptecznym rynku farmaceutycznym

• Authors: Konrad Żak

Title variants

EN

Implementation of commercial goals and the public mission of a public pharmacy – conflict between ethics and business as a source of pathological phenomena on the pharmaceutical market

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Rynkowe funkcjonowanie apteki ogólnodostępnej jest uregulowane przez system prawa farmaceutycznego, który szczegółowo określa cele i zadania apteki, obowiązki osób funkcyjnych oraz charakter świadczonych usług. Specyfika procesu świadczenia usług farmaceutycznych wynika ze szczególnej roli, jaką apteka odgrywa w systemie zdrowia publicznego. Prawo farmaceutyczne bowiem obliguje apteki do pełnienia społecznej misji w ramach systemu opieki zdrowotnej, natomiast reguły gry rynkowej wymuszają realizację celów komercyjnych. Dualizm celów i zadań powoduje, że aktywność rynkowa aptek podlega specjalnym regulacjom prawnym oraz unormowaniom etycznym. Równoległe występowanie celów społecznych, realizowanych w ramach społecznej misji ochrony zdrowia publicznego oraz celów komercyjnych, wynikających z działalności rynkowej apteki, może prowadzić do konfliktu wartości. Natężenie procesów konkurencyjnych na aptecznym rynku farmaceutycznym sprawia, że apteki coraz częściej stają przed dylematem, który przejawia się koniecznością przedłożenia celów komercyjnych nad realizację misji społecznej. Podjęta w niniejszym artykule problmatyka konfliktu pomiędzy realizacją celów komercyjnych, a realizacją misji społecznej apteki stanowi ważną przesłankę analizy zachowań rynkowych placówek świadczących usługi farmaceutyczne. Umożliwia bowiem poznanie realnych kierunków zmian funkcjonowania aptek oraz wskazuje priorytety działalności operacyjnej. Niniejszy artykuł przedstawia również genezę i charakterystykę konfliktu pomiędzy wymiarem etycznym, a ekonomicznym oraz źródła występowania zjawisk patologicznych na aptecznym rynku farmaceutycznym. W niniejszym artykule przedstawiono również etyczną stronę przedsiębiorczości aptekarskiej na podstawie wyników badania empirycznego.

EN

The functioning of a public pharmacy on the pharmaceutical market is regulated by the pharmaceutical law system, which defines in detail the objectives and tasks of the pharmacy, the staff duties and the nature of the services. The specificity of pharmaceutical services results from the role which the pharmacy plays in the public health system. Pharmaceutical law obliges pharmacies to perform a social mission within the health care system, while the rules of the market game enforce commercial goals. The dualism of goals and tasks makes the market activity of pharmacies subject to special legal regulations and ethical norms. The parallel occurrence of social goals, implemented as part of the public mission to protect public health and commercial purposes, resulting from the market activity of the pharmacy, may lead to a conflict of values. The intensity of competition on the pharmaceutical market means that pharmacies are increasingly confronted with a dilemma which manifests itself in the need to submit commercial goals to the implementation of a social mission. The conflict between the implementation of commercial objectives and the implementation of the social mission of a pharmacy is important premise for analyzing the marketing behaviour of institutions providing pharmaceutical services. It gives to opportunity to learn about the real directions of changes in the functioning of pharmacies and indicates the priorities of operational activity. This article also presents the genesis and characteristic of the conflict between the ethical and economic dimensions and the sources of pathological phenomena on the pharmaceutical market. This article also presents the ethical side of pharmaceutical entrepreneurship based on the results of an empirical study.

Keywords

PL

apteka ogólnodostępna; etyka biznesu; konflikt wartości; rynek farmaceutyczny

EN

public pharmacy; business ethics; value conflict; pharmaceutical market

• Publisher: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk / Akademia Leona Koźmińskiego
• Journal: Prakseologia
• Year: 2018
• Volume: 160
• Pages: 123-150

Contributors

author

Konrad Żak

• Pharma Consulting

References

• Armstrong, G., Kotler, Ph., 2012, Marketing. Wprowadzenie, Warszawa, Wolters Kluwer business.
• Chauvin, T., Stawecki, T., Winczorek, P., 2011, Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa, Wydawnictwo C. H. Beck
• Garbarski, L., 2011a, Istota marketingu, w: L. Garbarski (red.), Marketing. Kluczowe pojęcia i praktyczne zastosowania (19–26), Warszawa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Garbarski, L., 2011b, Istota marketingu, w: L. Garbarski (red.), Marketing. Koncepcja skutecznych działań (21–36), Warszawa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Garbarski, L., Rutkowski, I., Wrzosek, W., 2008, Marketing. Punkt zwrotny nowoczesnej firmy, Warszawa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne. Główny Urząd Statystyczny, http://stat.gov.pl/ [dostęp 10.11.2017].
• Główny Urząd Statystyczny, 2017, Apteki i punkty apteczne w 2016 r., notatka informacyjna z dnia 25.07.2017, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/zdrowie/apteki-i--punktyapteczne-w-2016-r-,15,1.html [dostęp 27.11.2017].
• Kodeks Etyki Aptekarza Rzeczypospolitej Polskiej, 2012, „Biuletyn Naczelnej Rady Aptekarskiej”, VI(1): 65–70.
• Linn, L.S., Davis, M.S., 1973, Occupational orientation and overt behavior – The pharmacist as drug adviser to patients, „American Journal of Public Health”, 63(6): 502–508.
• McCormack, Th .H., 1956, The druggists’ dilemma: Problems of a marginal occupation, „American Journal of Sociology”, 61(4): 308–315.
• Quinney, E.R., 1963, Occupational structure and criminal behavior: Prescription violation by retail pharmacists, „Social Problems”, 11(2): 179–185. DOI: 10.2307/799224.
• Quinney, E.R., 1964, Adjustment to occupational role strain: The case of retail pharmacy, „The Southwestern Social Science Quarterly”, 44(4): 367–376.
• Thorner, I., 1942, Pharmacy: The functional significance of an institutional pattern, „Social Forces”, 20(3): 321–328. DOI: 10.2307/3005617.
• Wardwell, W.I., 1963, Limited, Marginal, and Quasi-Practitioners, w: Freeman, H.E., Levine, S., Reeder, L.G. (eds), Handbook of Medical Sociology, Englewood Cliffs, New Jersey, Prentice Hall.
• Żak, K., 2014, Działania marketingowe aptek a uwarunkowania prawne w Polsce, niepubliko-wana dysertacja doktorska, Warszawa, Szkoła Główna Handlowa.
• Uchwała Nr VI/25/2012 VI Krajowego Zjazdu Aptekarzy z dnia 22 stycznia 2012 r.
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, DzU z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.
• Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, DzU z 1989 r., Nr 29, poz. 155, ze zm.
• Ustawa z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich, DzU z 1991 r., Nr 41, poz. 179, ze zm.
• Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne, DzU z 2001 r., Nr 126, poz. 1381, ze zm.
• Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, DzU z 2011 r., Nr 122, poz. 696, ze zm.