Prototypical orofacial experience

• Authors: Pluta-Wojciechowska Danuta
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The author presents the analysis of the relation between the primary activities and articulation. By taking advantage of the terms connected with cognitive linguistics, one indicates the prototypical orofacial experience. They constitute the biomechanical basis of articulation. Compensational strategies, that is the primary and secondary ones are being distinguished.

Keywords

EN

disorders in primary activities; articulatory defects; primary compensation strategies; secondary compensation strategies; prototype

• Publisher: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Journal: Logopedia
• Year: 2014-2015
• Volume: 43-44 EN
• Pages: 41-60

Dates

published

2014-01-01

Contributors

author

Pluta-Wojciechowska Danuta

• University of Silesia in Katowice Department of Sociolinguistics and Social Communication Practices

References

• Finnie N. R., 1994, Domowa pielęgnacja małego dziecka z porażeniem mózgowym, Agencja Wydawnicza TOR, Warszawa.
• Grabias S., 1997, Mowa i jej zaburzenia, “Audiofonologia” t. X, pp. 3–20.
• Grabias S., 2001, Język w zachowaniach społecznych, Wydawnictwo Uniwersytetu M. Curie--Skłodowskiej, Lublin.
• Herder J. G., 1969, Sprachphilosophische Schriften, Verlag von Felix Meiner, Hamburg.
• Hiiemae K. M., Palmer J. B., 2003, Tongue movements in feeding and speech, “Critical Reviews in Oral Biology & Medicine” 14, (6), pp. 413–429.
• Hołówka T., 1986, Myślenie potoczne. Heterogeniczność zdrowego rozsądku, Biblioteka Myśli Współczesnej, PIW, Warszawa.
• Karłowska I. (red.), 2008, Zarys współczesnej ortodoncji, PZWL, Warszawa.
• Kleiber G., 2003, Semantyka prototypu. Kategorie i znaczenie leksykalne. Przeł. B. Ligara, Universitas, Kraków.
• Konopska L., 2006, Wady wymowy u osób z wadami zgryzu, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Kornas-Biela D., 1998, Prenatalne uwarunkowania rozwoju mowy, [in:] Opieka logopedyczna od poczęcia, red. B. Rocławski, Glottispol, Gdańsk, pp. 13–23.
• Korżyk K., 1999, „Poznawcze” reprezentacje zjawisk znaczeniowych a „gramatyka komunikacyjna”, [in:] Gramatyka komunikacyjna, red. A. Awdiejew. Warszawa-Kraków, pp. 87–132.
• Lakoff G., 1987, Women, Fire and Dangerous Things: What Categories Reveal about the Mind, University of Chicago Press, Chicago.
• Lakoff G., Johnson M., 1988, Metafory w naszym życiu, PIW, Warszawa.
• Langacker R., 1987, Foundations of Cognitive Grammar. Vol. I, Stanford University Press, Stanford.
• Langacker R., 2003, Model dynamiczny oparty na uzusie językowym, [in:] Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego, reds. E. Dąbrowska, W. Kubiński, Universitas, Kraków, pp. 30–33.
• Langacker R., 1995, Wykłady z gramatyki kognitywnej. Kazimierz nad Wisłą, grudzień 1993, Wydawnictwo Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Liśniewska-Machorowska B., Pluta-Wojciechowska D., Zaremba K., Nowak B., 2007, Ocena mowy, zgryzu i funkcji pokarmowych u dzieci i młodzieży z rozszczepem podniebienia wtórnego, [in:] Studia Psychologiczno-Pedagogiczne nr 1, reds. Y. Karandashev, T. Senko, D. Pluta-Wojciechowska, Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej, Bielsko-Biała, pp. 143–149.
• Łabiszewska-Jaruzelska F., 1995, Ortopedia szczękowa. Zasady i praktyka, PZWL, Warszawa.
• Łada A., 2012, Czynniki rokownicze rozwoju mowy w okresie prelingwalnym w świetle koncepcji neurorozwojowej, “Forum Logopedyczne” nr 20, pp. 56–72.
• Mackiewicz B., 2001, Odwzorowanie czynności pokarmowych w ruchach artykulacyjnych, “Logopedia” nr 29, pp. 87–92.
• Maćkiewicz B., 1996, Od chaosu do porządku, czyli o pewnym typie kategorii naukowych, [in:] Językowa kategoryzacja świata, reds. R. Grzegorczykowa, A. Pajdzińska, Wydawnictwo Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Masgutowa S., Regner A., 2009, Rozwój mowy dziecka w świetle integracji sensomotorycznej, Wydawnictwo Continuo, Wrocław.
• Michalik M., 2006, Diagnozowanie kompetencji lingwistycznej ucznia szkoły specjalnej, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków.
• Muszyński Z., 1996, Świat za słowami. Ich natura i porządek, [in:] Językowa kategoryzacja świata, reds. R. Grzegorczykowa, A. Pajdzińska, Wydawnictwo M. Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Nowakowska-Kempna I., 2000a, Jednostki językowe w analizie prototypowej, Międzyuczelniane Towarzystwo Naukowe im. R. Ajdukiewicza w Dąbrowie Górniczej, Katowice.
• Nowakowska-Kempna I., 1995, Konceptualizacja uczuć w języku polskim, WSP, Warszawa.
• Nowakowska-Kempna I., 2000b, Konceptualizacja uczuć w języku polskim. Część II. Data, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, Warszawa.
• Pluta-Wojciechowska D., 2000, Językoznawczy model terapii mowy dziecka z rozszczepem podniebienia, [in:] Teoretyczne podstawy metod usprawniania mowy – Afazja – Zaburzenia rozwoju mowy, reds. H. Mierzejewska, M. Przybysz-Piwkowa, Pomagisterskie Studium Logopedyczne, Towarzystwo Kultury Języka, Uniwersytet Warszawski, Warszawa, pp. 109–123.
• Pluta-Wojciechowska D., 2008, Zaburzenia mowy u dzieci z rozszczepem podniebienia. Badania –Teoria – Praktyka. Wyd. II poprawione i poszerzone, Wydawnictwo Ergo-Sum, Bytom.
• Pluta-Wojciechowska D., 2009, Połykanie jako jedna z niewerbalnych czynności kompleksu ustnotwarzowego, “Logopedia” nr 38, pp. 119–148.
• Pluta-Wojciechowska D., 2010, Podstawy patofonetyki mowy rozszczepowej. Dyslokacje, Wydawnictwo Ergo-Sum, Bytom.
• Pluta-Wojciechowska D., 2011, Mowa dzieci z rozszczepem wargi i podniebienia, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
• Pluta-Wojciechowska D., 2013, Zaburzenia czynności prymarnych i artykulacji. Podstawy postępowania logopedycznego, Bytom, Ergo-Sum.
• Proffit W. R., Fields H. W., 2001, Ortodoncja współczesna, reds. (Polish edition) G. Śmiech--Słomkowska, Wydawnictwo Czelej, Lublin.
• Rosch E., 1978, Principles of Categorization, [in:] Cognition and Categorization, reds. E. Rosch, B. Llond, Hillsdale, New Jersey, pp. 27–48.
• Serrurier A., Badin P., Barney A., Boë L.-J., Savariaux C., 2012, Comparative articulatory modelling of the tongue in speech and feeding, “Journal of Phonetics”, (40), 6, pp. 745–763.
• Stecko E., 1996, Znaczenie oceny i wczesnej stymulacji logopedycznej dziecka z rozszczepem wargi i/lub podniebienia, [in:] II Konferencja Robocza – rehabilitacja mowy. Rozszczep wargi i pod niebienia, reds. Z. Dudkiewicz, Klinika Chirurgii Dzieci i Młodzieży, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa, pp. 38–44.
• Stecko E., 2002, Zaburzenia mowy u dzieci – wczesne rozpoznawanie i postępowanie logopedyczne, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Tabakowska E., 1995, Gramatyka i obrazowanie. Wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego, Wydawnictwo Oddziału PAN, Kraków.
• Taylor J. R., 2001, Kategoryzacja w języku. Prototypy w teorii językoznawczej, Universitas, Kraków.
• Tokarski J. (ed.), 1971, Słownik wyrazów obcych, PWN, Warszawa.
• Trzebiński J., 1981, Twórczość a struktura pojęć, PWN, Warszawa.
• Wittgenstein L., 1972, Dociekania filozoficzne. Przeł. B. Wolniewicz, PWN, Warszawa.
• Zarębina M., 1994, Język polski w rozwoju jednostki, Glottispol, Gdańsk.