The situation of the Greek Catholic Church in Slovakia in the second half of 20th century

• Authors: Šturák Peter

Title variants

PL

Sytuacja Kościoła greckokatolickiego na Słowacji w drugiej połowie XX wieku

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The past 20th century has many attributes and names. It can be said that it was century of martyrs, but it is also century of the victories of God. In connection with this, ecumenical memory of 20th century martyrs took place on 7th May 2000 in Colosseum in Roma, where Holy Father also said: „At the places, where it seemed that hatred will diminish the whole life and it will be impossible to run from it, witnesses of God showed that love is stronger than death. In terrible systems of tyranny which outraged a man at the places of pain, in hunger and various torments, they showed that they belong to Christ, crucified and resurrected Lord… Let the memory of our brothers and sisters‑martyrs be still alive in following century and millennium. Let it be passed from generation to generation to make deep Christian recovery flow from it. Let guard the memory of martyrs as the jewel of incredible price for the Christians of the new millennium.” These words also fully refer to the Greek Catholic Churuch in Czechoslovakia, which in its history and in the mentioned century underwent hard tests, but it has persevered in faith and loyalty to God. The Greek Catholic Church suffered from pressure of the totalitarian regime the most, it even made its martyrs. While the other Churches were disturbed and weaken, the Greek Catholic Church was directly administratively liquidated.

PL

Miniony XX wiek ma wiele charakterystycznych cech i znaków czasu. Można powiedzieć, że XX wiek był czasem męczenników, ale i stuleciem Bożych zwycięstw. Słowa te w pełni można odnieść do słowackiego Kościoła creckokatolickiego, który przeszedł w całej swojej historii, ale przede wszystkim w drugiej połowie XX wieku, wiele prób, ale wytrwał w wierze i wierności Bogu. Kościół greckokatolicki doświadczył prześladowania ze strony totalitarnej władzy, do męczeńskich śmierci włącznie. Podczas gdy inne Kościoły były niszczone i osłabiane, greckokatolicką administrację całkowicie likwidowano. Działo się to w ramach nowego podziału świata po II wojnie światowej, kiedy Czechosłowacja, otrzymując władzę komunistyczną, równocześnie dostała się pod wpływ ideologiczny Moskwy. Pojawienie się władzy komunistycznej spowodowało radykalne ingerowanie we wszystkie dziedziny życia. Szczególnie przejawiało się to w atakach i walce z Kościołem, który zyskał z czasem w Czechosłowacji przydomek „wojujący”. Przeprowadzoną w 1950 roku operację próby zniszczenia Kościoła greckokatolickiego władza państwowa nazwała „Soborem preszowskim”. Mimo tych wszystkich działań zniszczenie Kościoła nie powiodło się, ponieważ Kościół jako instytucja bosko‑ludzka ma boski fundament, zatem jest niezniszczalny. Kościół nadal istniał w postaci jego wiernych cierpiących w więzieniu – byli nimi zarówno biskupi: bp Paul Peter Gojdič OSBM i ks. Vasil Hopko, jak również wielu kapłanów i wiernych świeckich, zmuszonych do wygnania poza czeskie granice. Pewna odwilż nastąpiła w 1968 roku, co odbyło się w kontekście szerszych przemian społecznych, ale początek procesu normalizacji to dopiero rok 1989 – wcześniej wznowiona działalność byłą jedynie tolerowana.

Keywords

EN

history; Church; Greek Catholic Church; bishop Gojdič; martyr

PL

historia; Kościół; Kościół greckokatolicki; bp Gojdic; męczennik

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Polonia Sacra
• Year: 2016
• Volume: 20
• Issue: 2(43)
• Pages: 5-22

Contributors

author

Šturák Peter

• Prešovská univerzita v Prešove. Gréckokatolícka teologická fakulta

References

• Babjak J. SJ, Zostalí verní. Osudy gréckokatolíckych kňazov. II. zväzok (5. – 8. diel), Prešov 2011.
• Borza P., Blahoslavený Vasiľ Hopko prešovský pomocný biskup (1904–1976) , Prešov, 2003.
• Borza P., Muž pokorného srdca, [in:] Život za mrežami, Prešov 2007, p. 111–122.
• Borza P., Likvidácia Gréckokatolíckej cirkvi v spomienkach Teodora Rojkoviča, [in:] Cirkev v okovách totalitného režimu. Likvidácia Gréckokatolíckej cirkvi v Československu v roku 1950, eds. J. Coranič, P. Šturák, J. Koprivňáková, Prešov 2010, s. 140–141.
• Bujňák J., 56. výročie vysviacky Božieho sluhu ThDr. Vasiľa Hopka za biskupa, [in:] Slovo, Prešov 2003, ch. 35, p. 8.
• Coranič J., TZV. „Prešovský sobor” – vyvrcholenie úsilia totalitnej moci o likvidáciu Gréckokatolíckej cirkvi v Československu, [in:] eds. J. Coranič, P. Šturák, J. Koprivňáková, Prešov 2010, p. 63–88.
• Dancák F., Da vsi jedino budut. Aby všetci jedno boli, Prešov 2002.
• Fritz M., Trpké roky. Spomienky gréckokatolíckeho kňaza, Košice, 1993.
• Hlinka A., Sila slabých a slabosť silných, Bratislava 1990.
• Hromník M., Blahoslavený Pavel Peter Gojdič, OSMB, Prešov 2007.
• Judák V., Čekovská E., Prehľadné cirkevné dejiny, Bratislava 1996.
• Pešek J., Barnovský M., Štátna moc a Cirkvi na Slovensku 1948–1953, Bratislava 1997.
• Pešek J., Barnovský, M., Pod kuratelou moci. Cirkvi na Slovensku v rokoch 1953–1970, Bratislava 1999.
• Székely G., Mesaroš A., Gréckokatolíci na Slovensku, Košice 1997.
• Šmálik Š., Veľký štyridsaťročný pôst Cirkvi na Slovensku, Bratislava 1996.
• Vaško V., Dom na skale 2. Cirkev bojující 1950 – květen 1960, Praha 2007.
• Voroňák J., ThDr. Vasiľ Hopko – pomocný prešovský biskup, [in:] Blahoslavený biskup Vasiľ Hopko (1904–1976). Zborník príspevkov z vedeckej konferencie konanej na GTF PU v Prešove z príležitosti 100. výročia narodenia biskupa Vasiľa Hopka, Prešov 2004, p. 40–49.
• Vnuk F., Popustené putá, Martin 2001.

Identifiers

DOI

10.15633/ps.1685