Wykluczenie bonum prolis w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 roku i Kodeksie Kanonów Kościołów Wschodnich

• Authors: Marcin Bałdyga

Title variants

EN

Exclusion of bonum prolis in the 1983 Code of Canon Law and in the Code of Canons of the Eastern Churches

FR

L’exclusion de bonum prolis dans le Code de Droit Canonique de 1983 et le Code des Canons des Églises Orientales

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Problematyka dotycząca zrodzenia i wychowania potomstwa zawsze stanowiła przedmiot szczególnej troski Kościoła. Przejawiało się to m.in. w prawnej regulacji tego zagadnienia. Uprawnienie-obowiązek zrodzenia i wychowania potomstwa łączyło się nieodzownie z ogólną wizją małżeństwa, jego celami i przedmiotem małżeńskiej zgody, stąd też wraz z ewolucją rozumienia samego małżeństwa w historii kanonistyki, zmieniało się także rozumienie terminu bonum prolis (dobro potomstwa). Normy zawarte w kodeksach Jana Pawła II (KPK/83 i KKKW) dotyczące zagadnienia wykluczenia dobra potomstwa, o których była mowa we wstępie niniejszego artykułu, w swojej treści są identyczne. Jedynie treść kan. 776 § 1 KKKW, stanowi swoiste dopełnienie treści kan. 1055 § 1 KPK/83, w którym mowa o strukturze małżeństwa. Z kolei kan. 1061 § 1 KPK/83, będący swoistą definicją małżeństwa dopełnionego i ważnie zawartego, nie znajduje swojego odpowiednika w KKKW. Zrodzenie i wychowanie potomstwa jest naturalnym celem i uwieńczeniem małżeństwa. Akty małżeńskie, powinny być ukierunkowane na prokreację i dokonywane w sposób ludzki i naturalny. Stąd też wykluczenie aktów małżeńskiego współżycia, otwartych na zrodzenie potomstwa, podjęte pozytywnym aktem woli skutkuje nieważnością samego małżeństwa.

EN

The issue of procreation and education of offspring has always been the object of special concern for the Church. It appears, among others in legal regulation of this problem. The right and the duty to procreate and educate offspring was inevitably connected with general vision of marriage, it is purposes and property of matrimonial consent. Therefore, with the evolution of understanding of marriage itself in the history of canon law, the term of bonum prolis (good of the offspring) was also changed. Legal norms regarding the issue of exclusion of the good of the offspring contained in the 1983 Code of Canon Law (CIC/83) and in the 1990 Code of Canons of the Eastern Churches (CCEO), which was mentioned in the introduction of this article, are identical in their bodies. Only can. 776 § 1 CCEO is a kind of complement of can. 1055 § 1 CIC/83, which speaks about structure of marriage. In turn, can. 1061 § 1 CIC/83, which is a specific definition of consummated and valid marriage, has no equivalent in CCEO. The procreation and education of offspring is the natural purpose and the culmination of marriage. Marital acts should be directed towards procreation and must be performed in a natural and human fashion. Hence, the exclusion of acts of conjugal living which are open to procreation of offspring, taken with a positive act of the will results in the invalidity of the marriage itself.

Keywords

PL

dobro potomstwa; exclusio boni prolis; bonum prolis; in vitro a dobro potomstwa; godna prokreacja; metody wykluczenia bonum prolis

EN

good of the offspring; exclusio boni prolis; bonum prolis; in vitro and good of the offspring; a worthy procreation; methods of exclusion of bonum prolis

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Kościół i Prawo
• Year: 2018
• Issue: 7 (20) nr 1
• Pages: 181-200

Contributors

author

Marcin Bałdyga

• doktorant, Katedra Prawa Katolickich Kościołów Wschodnich, Instytut Prawa Kanonicznego, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II; adres do korespondencji: al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, Polska

References

• Adamowicz, Leszek. 2014. „Bonum prolis w małżeństwach mieszanych.” Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 80:65-80.
• Bersini, Francesco. 1994. Il nuovo diritto canonico matrimoniale. Commento giuridico-teologico-pastorale. Torino: LDC, Leumann.
• Bianchi, Paolo. 2010. Kiedy małżeństwo jest nieważne. Kraków: Wydawnictwo „M”.
• Biskupski, Stefan. 1956. Prawo małżeńskie Kościoła Rzymskokatolickiego. T. 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
• Brzemia-Bonarek, Aleksandra. 2014. „Bonum prolis w wyrokach coram Sobański.” Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 80:117-29.
• Gałuszka, Tomasz. 2016. „Wykluczenie dobra potomstwa na przykładzie orzecznictwa Sądu Biskupiego w Rzeszowie.” Rocznik Kolbuszowski 16:217-35.
• Gołębiowska, Anna. 2012. „Forma wykluczenia bonum prolis w doktrynie i orzecznictwie Roty Rzymskiej.” Ius Matrimoniale 23, nr 17:65-84.
• Góralski, Wojciech. 1990. „Dekret Roty Rzymskiej c. Mario Giannecchini z 18 II 1986 r. o nieważności małżeństwa.” Prawo Kanoniczne 33, nr 3-4:161-72.
• Góralski, Wojciech. 1997. „Wykluczenie prawa do potomstwa w świetle nowszego orzecznictwa rotalnego.” Ius Matrimoniale 8, nr 2:77-85.
• Góralski, Wojciech. 2004. „Wykluczenie dobra potomstwa w nowszym orzecznictwie rotalnym.” Ius Matrimoniale 15, nr 9:115-36.
• Góralski, Wojciech. 2011. Małżeństwo kanoniczne. Warszawa: LexisNexis.
• Góralski, Wojciech. 2013. „Wykluczenie bonum prolis w opublikowanych wyrokach Roty Rzymskiej z 2002 r.” Ius Matrimoniale 24, nr 18:73-99.
• Góralski, Wojciech. 2014. „Istotna treść pojęcia bonum prolis.” Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 80:15-33.
• Krajczyński, Jan. 2009. „Prawo dziecka do poczęcia w sposób ludzki.” Kieleckie Studia Teologiczne 8:77-91.
• Majer, Piotr. 2014. „Wykluczenie, nadużycie i niekorzystanie z prawa do aktów otwartych na zrodzenie potomstwa.” Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 80:94-107.
• Mierzejewski, Krzysztof. 2011. „Pojęcie dobra potomstwa jako źródło praw i obowiązków małżeńskich w świetle prawa kanonicznego.” Studia Gdańskie 29:123-39.
• Rozkrut, Tomasz. 2014. „Dowodzenie wykluczenia bonum prolis.” Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 80:81-94.
• Stankiewicz, Antoni. 1990. “L’esclusione della procreazione ed educazione della prole.” In La simulazione del consenso matrimoniale canonico, ed. Arcisodalizio della Curia Romana, 149-73. Cittá del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
• Stankiewicz, Antoni. 1998. “Concretizzazione del fatto simulatorio nel „positivus voluntatis actus”.” Periodica 87:257-86.
• Stankiewicz, Antoni. 1999. „Pozytywny akt woli przy symulacji zgody małżeńskiej.” Ius Matrimoniale 4, nr 10:61-81.
• Stawniak, Henryk. 1989. „Uprawnienie-obowiązek zrodzenia i wychowania potomstwa w świetle kanonicznego prawa małżeńskiego.” Prawo Kanoniczne 32, nr 3-4:125-42.
• Stawniak, Henryk. 2010. „Wokół zagadnienia prokreacji.” W Lex tua veritatis. Księga pamiątkowa dedykowana Jego Magnificencji Księdzu Profesorowi Janowi Maciejowi Dyduchowi z okazji 70. rocznicy urodzin, red. Piotr Majer, Andrzej Wójcik, 595-96. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II.
• Stawniak, Henryk. 2014. „Prawo do potomstwa? Godna prokreacja a zapłodnienie in vitro.” Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 80:34-47.
• Sztafrowski, Edward. 1986. Podręcznik prawa kanonicznego. T. 4. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
• Sztychmiler, Ryszard. 2000. „Wykluczenie potomstwa w świetle najnowszego orzecznictwa Roty Rzymskiej.” Ius Matrimoniale 11, nr 5:103-22.
• Świto, Lucjan. 2003. Exclusio boni prolis jako tytuł nieważności małżeństwa. Olsztyn: Wydawnictwo Hosianum.
• Świto, Lucjan. 2014. „Czasowe wykluczenie potomstwa a wykluczenie dobra potomstwa.” Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 80:108-16.
• „Wyrok Sądu Metropolitalnego w Katowicach (c. Sobański) z 17.9.1998 r. z tytułu wykluczenia potomstwa.” 1999. Ius Matrimoniale 10, nr 4:285-89.
• Żurowski, Marian. 1987. Kanoniczne prawo małżeńskie Kościoła katolickiego. Stan prawny po promulgowaniu Kodeksu Prawa Kanonicznego łacińskiego w 1983 r. Katowice: Wydawnictwo Księgarnia św. Jacka.

Identifiers

DOI

10.18290/kip.2018.7.1-14