Legalizm czy dobro dziecka – problem pierwszeństwa zasad konstytucyjnych przy odebraniu dziecka z rodziny w sytuacji kryzysowej

• Authors: Jędrzejczyk Tomasz

Title variants

EN

Legalism or child’s welfare –the issue of the priority of constitutional principles in the situation of a child’s removal from family in crisis

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, która z konstytucyjnych zasad: legalizmu, czy dobra dziecka powinna mieć pierwszeństwo przy odebraniu dziecka przez Policję w sytuacji kryzysowej. Na wstępie wyjaśniono relacje między zasadą prawną a normą prawną. Przedstawiono kwestię bezpośredniego stosowania konstytucji w polskim systemie prawa oraz prawo obywatela do złożenia skargi konstytucyjnej. Analizie poddano konstytucyjne zasady: legalizmu i dobra dziecka. Omówiono rolę pieczy zastępczej, jako czasowej alternatywy w przypadkach niemożności sprawowania opieki przez rodziców oraz zdefiniowano sytuację kryzysową uzasadniającą odebranie dzieci z rodziny i przekazanie ich pod pieczę zastępczą. W oparciu o orzecznictwo sądów, sformułowano uwagi de lege lata, wskazując nadrzędność zasady legalizmu. Podsumowując, poddano krytyce przyjęte przez ustawodawcę rozwiązania i w oparciu o analizę porównawczą sformułowano postulaty o charakterze de lege ferenda.

EN

The article attempts to question which of the constitutional principles “the legislation” or “the child`s welfare” should be given priority in a crisis situation, when a child is removed from home by the police. At the beginning, the article explains the differences between a legal principle and a rule of law, and presents the issues of direct application of the constitution in the Polish legal system and the citizen`s right to constitutional complaint. The constitutional principles ”the legislaton” and “the child`s welfare” are analysed. The meaning of foster care, as a temporary alternative remedy in cases where parents are unable to take care of their children, is discussed and the crisis situation, which is based on removal of a child from home and taking them under foster care, is defined. On the basis of polish court ruling, there are expressed comments which indicate the priority of the legislation principle. The court’s rulings expressed de lege lata, which indicate the supremacy of the principle of legality. In conclusion, based on the comparative analysis, the solutions which have been adopted by the legislature are criticised and formulated demands de lege ferenda.

Keywords

PL

legalizm, dobro dziecka, rodzina, piecza zastępcza, sytuacja kryzysowa, odebranie dziecka, Policja

EN

legalism, child's welfare, family, foster care, crisis situation, removal of a child, Police

• Publisher: Fundacja Pro Scientia Publica
• Journal: Ogrody Nauk i Sztuk
• Year: 2016
• Issue: 6
• Pages: 78-89

Dates

published

2016

Contributors

author

Jędrzejczyk Tomasz

• Uniwersytet Śląski ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice

References

• Uchwała TK z 10 maja 1994 r., sygn. akt W 7/94, OTK 1994, Nr 1, poz. 23.
• Postanowienie SN z dnia 18 stycznia 2005 r., sygn. akt WK 22/04, OSNKW 2005, nr 3, poz. 29.
• Wyrok TK z dnia 28 kwietnia 2003 r., sygn. akt K 18/02.
• Wyrok TK z dnia 18 grudnia 2008 r., sygn. akt K 19/07, OTK-A 2008, Nr 10 poz. 182.
• Wyrok TK z dnia 28 kwietnia 2003 r., sygn. akt K 18/02, OTK-A 2003, Nr 4 poz. 32.
• Wyrok NSA z dnia 8 kwietnia 2008 r., sygn. akt. II OSK 362/07, http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/F5D47318B7.
• Orzeczenie TK z 8 kwietnia 1998 r., sygn. akt K 10/97, http://dziennikustaw.gov.pl/du/1998/s/55/363.
• B. Banaszak, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012.
• B. Banaszak, Bezpośrednie stosowanie Konstytucji w kontekście realizacji i ochrony praw i wolności [w:] W. Jabłoński (red.), Wolności i prawa jednostki w Konstytucji RP, Tom I Idee i zasady przewodnie konstytucyjnej regulacji wolności i praw jednostki w RP, Warszawa 2010.
• H. Cudak , Model funkcjonowania współczesnej rodziny polskiej, [w:] S. Cudak, E. Adasiewicz (red.), Współczesna rodzina w Polsce i na świecie, Łódź 2014.
• T. Górzyńska, Zasada praworządności i legalności, [w:] W. Sokolewicz, (red.), Zasady podstawowe polskiej konstytucji, Warszawa 1998.
• G. Kowalski, Ochrona dziecka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] M. Bartnik, M. Bielecki, J. Parchomiuk, B. Uliasz (red.) Ochrona dziecka w prawie publicznym, Tomaszów Lubelski-Lublin 2008.
• G. Kowalski, Założenia prawa rodzinnego w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] P. Kasprzyk, P. Wiśniewski (red.), Prawo rodzinne w dobie przemian, Lublin 2009.
• A. Kwak, Mościskier A., Rzeczywistość praw dziecka w rodzinie, Warszawa 2002.
• S. Łakoma, Instytucja rodzin zastępczych w prawie administracyjnym, Łódź 2014.
• J. Nowacki, Z. Tobor, Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2015, str. 64-79.
• H. Pielka, Wypełnianie funkcji socjalizacyjno-wychowawczej przez rodzinę dziecka przedszkolnego, [w:] H. Pielka (red.), Procesy socjalizacji i wychowania w rodzinie, Koszalin 1990.
• M. Sokołowski, Dobro dziecka w prawie rodzinnym Unii Europejskiej. Aspekt Formalnoprawny [w:] Elżbieta Karska (red.), Prawa dziecka w prawie międzynarodowym, Warszawa 2014.
• P. Winczorek, Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Warszawa 2000.
• J. Wróblewski, Zagadnienia teorii wykładni prawa ludowego, Warszawa 1959.
• W. Zamkowski, Wprowadzenie do zagadnień społecznego, demokratycznego, republikańskiego państwa prawnego, [w:] H. Rot (red.), Demokratyczne państwo prawne, Wrocław 1992.
• D. Polańska, M. Romanowska, K. Żmuda-Trzebiatowska, M. Gostyńska, A. Łasińska, W. Pytel, Sytuacja niemowląt pozbawionych opieki rodzicielskiej, Warszawa, Marzec 2013, http://www.adopcja.org.pl/files/raport_IOP.pdf, 20.12.2015 r.

Identifiers

DOI

10.15503/onis2016.78.89

ISSN

2084-1426