Bezpieczeństwo kulturowe przesłanką konstruowania tożsamości młodego pokolenia na styku kultur. Ku jakiej tożsamości?

• Authors: Szerląg Alicja

Title variants

EN

Cultural safety as a premise of constructing the identity of young generation in the cultural borderlands. Towards which identity?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tożsamość jednostki konstruowana jest w kulturowych odniesieniach. Proces ten staje się jeszcze bardziej złożonym, gdy zachodzi w przestrzeni wielokulturowej. W efekcie na specyfice tożsamości ważą różnorodne identyfikacje dokonujące się w odniesieniu do obiektów kultury własnej i kultur odmiennych. Ważną rolę w tym procesie odgrywa poczucie bezpieczeństwa kulturowego, które nie tylko gwarantuje pewność przetrwania i rozwoju tożsamości narodowej jednostek i wspólnot kulturowych, lecz także w większym lub mniejszym stopniu pozwala otworzyć się na kultury odmienne. Dzięki czemu możliwe jest budowanie wspólnoty na styku kultur. U podłoża kreowania tejże wspólnoty lokować można m.in. procesy międzykulturowości i transkulturacji, które generują specyficzne przestrzenie doświadczania jednostki i konstruowania jej tożsamości kulturowej. Wymaga to jednak od jednostki umiejętności określenia granicy między sobą a Innymi, co jest podstawowym elementem kulturowej autoidentyfikacji oraz stanowi niezbędny warunek wykraczania poza granice własnej kultury i otwarcia się na oferty poza granicami. Stad szczególnego znaczenia nabiera proces konstruowania tożsamości na styku kultur, a w szczególności obiekty kulturowej identyfikacji, przesłanki i korelaty tożsamości kulturowej. Ważna jest przy tym specyfika wspólnoty na styku kultur. Wielość odniesień kulturowych w procesie konstruowania tożsamości na pograniczu kultur, w ramach wspólnoty pogranicza, czyni tożsamość wielozakresową i wielowymiarową, z wyraźną ekspozycją czynników ją konceptualizujących, a mianowicie: własne i ponadnarodowe dziedzictwo kulturowe, obywatelskość, poczucie wspólnotowości oraz międzykulturowość.

EN

The identity of the individual is constructed in cultural references. This process becomes even more complex, when occurring in the multicultural area. As a result, the specificity of identities is influenced by diverse identifications taking place with reference to objects of own and different cultures. A sense of cultural safety plays an important role in this process, not only guaranteeing the certainty of existence and development of the national identity of individuals and cultural community, but it also allows – to a different degree – to open one self to different cultures. This, in turn, allows to build community at the meeting points of cultures. At the basis of creating this bond it is possible to locate (among others) processes of inter- and trans-culturalism, which generate specific spaces of individual experiences and constructing own cultural identity. However, it demands the ability to define the border between oneself and the Other, i.e. a basic component of the cultural self-identity, as it constitutes the essential condition of going beyond border of the own culture and opening to opportunities behind. A process of constructing the identity in the cultural borderlands, in particular concerning objects of the cultural identification, its premises and correlates, all are of key importance. In addition, in this regard the character and specificity of community is crucial. The multitude of cultural references in the process of constructing the identity in the borderland, within the community of borderland, make the identity multi-range and multi-dimensional, with the distinct exhibition of the conceptualising factors, that is own and supranational cultural legacy, citizenship, sense of the community, and cross-culturalism.

Keywords

PL

tożsamość kulturowa; bezpieczeństwo kulturowe; kulturowa autoidentyfikacja; kreatory tożsamości kulturowej; wielozakresowa i wielowymiarowa tożsamość

EN

cultural identity; cultural safety; cultural self-identification; creators of cultural; identity; multi-range and multidimensional identity

• Publisher: Zakład Edukacji Międzykulturowej i Badań nad Wsparciem Społecznym, Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego
• Journal: Multicultural Studies
• Year: 2018
• Issue: 1
• Pages: 25-37

Dates

published

2018-06-30

Contributors

author

Szerląg Alicja

• Zakład Edukacji Międzykulturowej i Badań nad Wsparciem Społecznym, Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego

References

• Auge, M. (2010). Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Grossberg, L., (2007). Tożsamość i studia kulturowe: tendencje rozwojowe i alternatywy. W: A. Gromkowska-Melosik (red.). Kultura popularna i (re) konstrukcje tożsamości (ss. 13–48). Poznań–Leszno: Studia i Monografie Wyższej Szkoły Humanistycznej w Lesznie.
• Hrynicki, W. (2015). Pojęciowe aspekty bezpieczeństwa kulturowego oraz jego zagrożenia w Europie (ss. 190–204). http://kultura-bezpieczenstwa.pl/wp-content/uploads/ 2015/07/W.-Hrynicki-KB16.190-204.pdf.
• Judson, G. (2006). Curriculum Spaces: Situating Educational Research, Theory and Practice. „Journal of Educational Though”, vol. 40, pp. 229–245.
• Kłoskowska, A. (2012). Kultury narodowe u korzeni. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Korporowicz, L. (2011). Socjologia kulturowa. Kontynuacje i poszukiwania. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Korporowicz, L. (2017). Spoleczeństwo. Naród. Państwo. Granice reedukacji socjologicznej w interdyscyplinarnym modelu nauk o bezpieczeństwie. W: T. Kośmider,
• W. Kitler (red.). Granice tożsamości nauk o bezpieczeństwie. Perspektywa materialna i formalna. Warszawa: Difin Spółka Akcyjna.
• Kostyrko, T. (2004). „Transkulturowość” w ujęciu Andrè Malraux – przyczynek do pojmowania terminu. W: K. Wilkoszewska (red.). Estetyka transkulturowa (ss. 21–29). Kraków: TAiWPN UNIVERSITAS.
• Lewowicki, T. (1995). O badaniach społeczności pogranicza – od parcjalnych opisów ku elementom teorii zachowań tożsamościowych. W: J. Nikitorowicz (red.). Edukacja międzykulturowa. W kręgu potrzeb, oczekiwań i stereotypów (ss. 13–27). Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
• Lisowski, A. (2003). Koncepcje przestrzeni w geografii człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Michałowska, G. (1991). Zmienność i instytucjonalizacja międzynarodowych stosunków kulturowych. Warszawa: Ośrodek Badań Społecznych.
• Michałowska, G. (1997). Bezpieczeństwo kulturowe w warunkach globalizacji procesów społecznych. W: D.B. Bobrow, E. Haliżak, R. Zięba (red.). Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XXI wieku (ss. 131–144). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
• Miluska, J. (2006). Zmiana granic (i) tożsamości kulturowej w procesie transmisji kultury. W: J. Nikitorowicz, J. Halicki, J. Muszyńska (red.). Kultury narodowe na pograniczach (ss. 199–221). Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
• Misiejuk, D. (2013). Dziedzictwo i dziedziczenie w kontekście procesów socjalizacji. Studium teoretyczno-empiryczne o procesach dziedziczenia kulturowego na historycznym pograniczu Podlasia. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
• Nikitorowicz, J. (2009). Edukacja regionalna i międzykulturowa. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
• Nukitorowicz, J. (2017). Etnopedagogika w kontekście wielokulturowości i ustawicznie kształtującej tożsamości. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Welsch, W. (1998). Transkulturowość. Nowa koncepcja kultury. W: R. Kubicki (red.). Filozoficzne konteksty koncepcji rozumu transwersalnego. Wokół koncepcji Wolfganga Welscha (ss. 195–222). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• Włodkowska, A. (2009). Bezpieczeństwo kulturowe. W: K.A. Wojtaszczyk, A. Materska-Sosnowska (red.). Bezpieczeństwo państwa. Wybrane problemy (ss. 143–171). Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.
• Wojnar, I. (1997). Światowa dekada rozwoju kulturalnego – nowe propozycje dla edukacji. W: I. Wojnar, J. Kubin (red.). Edukacja wobec wyzwań XXI wieku (ss. 129–149). Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.

Identifiers

ISSN

2451-2877

DOI

10.23734/mcs.2018.1.025.037