Kult świętych w średniowiecznym Nowym Sączy

• Authors: Kazienko Ewelina

Title variants

EN

Cult of saints in Nowy Sącz in the middle ages

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Kult świętych miał znaczący wpływ na życie religijne mieszkańców średniowiecznego Nowego Sącza. Świętym powierzali oni w prośbach swoje codzienne troski. Wierzyli mocno w opiekę i sprawcze wypraszanie łask świętych przed obliczem Boga. Szczególną czcią darzono główną patronkę fary, jak i miasta św. Małgorzatę antiocheńską, której kult rozwijał się jeszcze w okresie przed lokacyjnym (przed 1292 r.). Możemy również potwierdzić istnienie wezwania do Ducha Świętego, które do dziś funkcjonuje przy dawnym kościele premonstratensów. Przejawem kultu odnoszącego się bezpośrednio do Boga była także ufundowana w XV wieku altaria pw. Trójcy Świętej. Wśród świętych czczonych w wiekach średnich w nowosądeckim mieście byli: św. Wojciech B. M., św. Mikołaj, św. Walenty, św. Roch i św. Helena. Warto wspomnieć też, że szerzący się także wówczas kult maryjny i Krzyża Świętego był zasługą działalności zakonu franciszkanów i norbertanów. Nowy Sącz jako miasto zyskało na randze, dzięki posiadaniu relikwii (fragmentu ciała jednej z towarzyszek św. Urszuli, fragmentu Krzyża Świętego).

EN

Cult of saints had a considerable influence on the religious life of the residents of medieval Nowy Sącz, who entrusted the saints with their daily concerns in prayers. They strongly believed in the care and causative prayer for graces in the face of God. A special worship was granted to Margaret of Antioch, whose cult developed already in the pre-location period (before 1292). We can also confirm the existence of summons to the Holy Spirit, which still functions today at the former Premonstratensian church. The expression of the cult pertaining directly to God was the Holy Trinity altaria founded in the 15th century. Among the saints worshipped in the Middle Ages in Nowy Sącz were St. Adalbert B.M., St. Nicholas, St. Valentine, St. Roch and St. Helena. It is worth men-tioning that the Marian cult spreading at that time and the cult of the Holy Cross can be merited to the activity of the Franciscans and Norbertines. Nowy Sącz as a town gained in significance thanks to the possession of the relics (a body fragment of one of St. Ursula’s companions and a fragment of the Holy Cross).

Keywords

PL

kult świętych; Nowy Sącz; Duch Święty; św. Trójca; św. Małgorzata Antiocheńska; św. Wojciech; św. Mikołaj; św. Walenty; św. Roch; św. Helena; franciszkanie; norbertanie

EN

cult of saints; Nowy Sącz; Holy Spirit; Holy Trinity; S. Margaret of Antioch; S. Adalbert; S. Nikolaus; S. Valentine; S. Roch; S. Helen; Franciscans; Norbertans

• Publisher: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy
• Journal: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
• Year: 2015
• Volume: 123
• Pages: 53-69

Contributors

author

Kazienko Ewelina

References

• Antosiewicz K., Zakon Ducha Świętego de Saxia w Polsce średniowiecznej, „Nasza Przeszłość”, t. 23, 1996, 167-198.
• Długopolski E., Władysław Łokietek na tle swoich czasów, Kraków 2009.
• Długosz J., Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, t. I, Cracoviae 1863.
• Długosz J., Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis t. III, Cracoviae 1864
• Dzieje miasta Nowego Sącza, t. 1, red. F. Kiryk, Warszawa-Kraków 1992.
• Fros H., Twoje imię: przewodnik onomastyczno-hagiograficzny, Kraków 1975.
• Gumowski M., Herb i pieczęcie Nowego Sącza, „Rocznik Sądecki”, t. IV, 1960, s. 71- 88.
• Historia Kościoła w Polsce, t. I, red. B. Kumor, Z. Obertyński, Poznań-War-
• szawa 1974.
• Kłoczowski J., Wspólnoty zakonne w średniowiecznej Polsce, Lublin 2010.
• Kumor B., Archidiakonat sądecki. Opracowanie materiałów źródłowych do Atlasu Historycznego Kościoła w Polsce, Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne w Polsce, t. IX, 1964.
• Kumor B., Najświętsza Maria Panna jako patronka kościołów parafialnych w archidiakonacie sądeckim, wojnickim i prepozyturze tarnowskie, „Nasza Przeszłość”, t. 9, 1959, s. 357-367.
• Płachcińska-Rutkowska A., Sądeczyzna w XIII i XIV wieku: przemiany gospodarcze i społeczne, Wrocław 1961.
• Rajman J., Przyczynki do zagadnienia duchowości zakonu św. Norberta w Polsce, „Nasza Przeszłość”, t. 97, 2002, s. 5-23.
• Rajman J., Szpital i klasztor Św. Ducha w Nowym Sączu w późnym średniowieczu, ,,Rocznik Sądecki”, t. XX, 1992, s. 41-66.
• Rajman J., Średniowieczne patrocinia krakowskie, Kraków 2002.
• Salaterski S., Kolegiata i kapituła św. Małgorzaty P. M. w Nowym Sączu (1448-1791), Nowy Sącz 1997.
• Starnawska M., Świętych życie po życiu. Relikwie w kulturze religijnej na ziemiach polskich w średniowieczu, Warszawa 2008.
• Sygański J., Historya Nowego Sącza, t. 3, Lwów 1902.
• Sygański J., Nowy Sącz. Jego dzieje i pamiątki dziejowe, Nowy Sącz 1892.
• Święty Augustyn. Wyznania, tłum. Z. Kubiak, Kraków 2008.
• Świszczowski S., Materiały do dziejów kolegiaty św. Małgorzaty w Nowym Sączu ,,Rocznik Sądecki”, t. 3, 1957, s. 3-85.
• Zbigniew Oleśnicki: książę Kościoła i mąż stanu, red. F. Kiryk, Z. Noga, Kraków 2006.
• Zbiór dokumentów katedry i diecezji krakowskiej, cz. I 1063-1415, Lublin 1965.
• Zbiór dokumentów katedry i diecezji krakowskiej, cz. II 1416-1450, Lublin 1973.